تنظیم دادخواست
مسلما برای شما یا اطرافیانتان تاکنون پیش آمده است که نیاز به تنظیم دادخواست داشته باشید. بدون تنظیم دادخواست نمیتوان برای احقاق حقوق خود اقدام کرد. اولین مرحله ای که باعث اغاز یک دعوای حقوقی می گردد، ارائه دادخواست است. دادخواست برگه ای می باشد که خواهان پرونده باید تمامی اطلاعات این برگه را تکمیل کند و در متنی که ضمیمه این برگه میشود، درخواست خود را به طور مختصر و مفید بیان کند و آن را به دادگاه صالح تقدیم نماید.
توجه داشته باشید که ارائه دادخواست تنها مخصوص دعاوی حقوقی می باشد و برای آغاز یک دعوای کیفری باید برگه ای به نام شکایت نامه را به محاکم قضایی ارائه داد. نحوه تنظیم متن شکایتنامه با تنظیم دادخواست های حقوقی متفاوت است و از لحاظ قانونی نیز دارای تفاوت های بسیار زیادی با یکدیگر می باشند.
اگر شما جز آن دسته از کسانی هستید که قصد دارید برای آغاز دادرسی یک پرونده حقوقی اقدام کنید، بهتر است تنظیم دادخواست خود را به یک فرد متخصص و با مهارت بسپارید. در صورتی که مراحل تنظیم دادخواست به صورت دقیق و صحیح انجام نشود، با مشکل قانونی به نام رد دادخواست مواجه خواهید شد.
بنابراین برای جلوگیری از اتلاف وقت و هزینه دادرسی، بهتر است از همان ابتدا وظیفه تنظیم دادخواست را به یک وکیل متخصص و با تجربه بسپارید. برخی از افراد دچار این تصور اشتباه می گردند که تنظیم دادخواست کار راحتی است و هر کسی از عهده آن برمی آید اما حقیقت آن است که قانون کشور ما مقررات مختلفی را در رابطه با تنظیم دادخواست، صادر کرده است. پس کاملا طبیعی است، افرادی که از قواعد و مقررات مربوط به تنظیم دادخواست آگاهی نداشته باشند، نتوانند به صورت حرفه ای اقدامی برای تهیه ی یک دادخواست حقوقی در چارچوب قانونی کنند. در ادامه مطلب به طور کامل به معرفی قوانین و جزییات قانونی مربوط به تنظیم دادخواست می پردازیم تا با انها اشنا شوید.
نوشتن دادخواست
هنگامی که شما می خواهید اقدام به تنظیم دادخواست حقوقی کنید، با انواع مختلفی از دادخواست ها روبرو می شوید. روش تهیه و تنظیم هر یک از این دادخواست ها با دیگری متفاوت است و شما باید برای هر یک از این دادخواست ها متن تخصصی را تالیف کنید و از ادله اثبات و اسناد قانونی معتبر کمک بگیرید. به طور مختصر به انواع مختلف دادخواست های حقوقی اشاره می کنیم:
· دادخواست دیوان عدالت اداری
· دادخواست واخواهی
· دادخواست تجدید نظر
· دادخواست فرجام خواهی
· دادخواست بدوی یا دادخواست مخصوص دادگاه نخستین
· دادخواست شورای حل اختلاف
در ادامه مطلب با تمامی اصول حقوقی و قوانین مختلف مربوط به تنظیم هر یک از این دادخواست ها آشنا خواهیم شد.در صورتی که تمایل به آشنایی با جزییات قانونی هر یک از این موارد دارید با ما همراه باشید.
تنظیم دادخواست (88)
تفاوت تنظیم دادخواست حقوقی با شکایت کیفری
شما باید این موضوع را بدانید که تنظیم دادخواست حقوقی با شکایت کیفری متفاوت است. چند مورد از تفاوت های اصلی تنظیم دادخواست حقوقی با شکایت کیفری را بیان می کنیم:
1. در صورتی که جرمی اتفاق افتاده باشد و درخواست مجازات داشته باشید باید به سراغ تنظیم شکایت کیفری بروید.
2. شکواییه یا همان شکایت کیفری تنها در پرونده هایی مطرح می گردند که موضوع آنها کیفری باشد، پرونده هایی که دارای موضوع حقوقی می باشند با ارائه دادخواست حقوقی آغاز می شوند.
3. مرجعی که شما باید دادخواست حقوقی را به ان تحویل دهید، دادگاه حقوقی می باشد و این در حالی است که مرجع ذیصلاح برای ارائه شکواییه، دادسرا و دادگاه می باشد.
4. شکایت کیفری را در حالت عادی می توان در یک برگه معمولی هم نوشت اما برای تنظیم دادخواست حقوقی باید حتما از برگه ای مخصوص که چاپ شده است، استفاده کرد.
چرا وکیل تنظیم دادخواست؟
یکی از سوالات اساسی و بسیار مهمی که ممکن است برای افراد بوجود آید آن است که چرا باید تنظیم دادخواست را به وکیل ارجاع دهیم؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که وکیل تنظیم دادخواست بهتر از هر شخص دیگری می تواند این کار را انجام دهد؛ چرا که دارای تخصص و مهارت کافی در این زمینه می باشد و می تواند در کوتاه ترین زمان ممکن مراحل تنظیم دادخواست را به بهترین نحو پشت سر بگذارد.
هنگامی که افراد وظیفه تنظیم دادخواست را به وکیل متخصص واگذار می کنند، دیگر جای هیچگونه نگرانی برای آنها باقی نمی ماند و آنان میتوانند بدون دغدغه به دیگر کارها و مسائل روزمره خود رسیدگی کنند. در مواردی که اشخاص بدون داشتن تخصص و دانش حقوقی اقدام به تنظیم سند رسمی می کنند، مشکلات حقوقی مختلفی مانند رد دادخواست، وجود نقص در دادخواست بوجود می آید و هزینه و زمان انان از دست می رود. به همین خاطر نیز به عموم مردم توصیه می شود که از همان ابتدا برای آغاز پرونده های حقوقی از وکلای با تجربه کمک بگیرند.
یک وکیل متخصص علاوه بر آنکه از تمامی نکات حقوقی مربوط به تنظیم سند آگاهی دارد، در طی جلسات مشاوره ای که به موکل خود ارائه می دهد، تمام جزییات مربوط به روند دادرسی پرونده را نیز در اختیار موکل خود می گذارد.
مقدمات قانونی مربوط تنظیم دادخواست
برای تنظیم دادخواست حقوقی باید مقدمات قانونی رعایت شوند که به ترتیب زیر می باشند:
- متقاضی تجدیدنظر باید دادخواست خود را ظرف مهلت مقرر به دفتر دادگاهصادرکننده رأی یا دفتر شعبه اول دادگاه تجدیدنظر یابهدفتر بازداشتگاهی که در آنجا توقیف است، تسلیم نماید.
- هریک از مراجع یادشده در بالا باید بلافاصله پس از وصول دادخواست آن را ثبت و رسیدی مشتمل بر نام متقاضی و طرف دعوا، تاریخ تسلیم، شمارهثبت و دادنامه به تقدیمکننده تسلیم و در روی کلیه برگهای دادخواست تجدیدنظر همان تاریخ را قید کند.
- درصورتی که دادخواست بهدفتر مرجع تجدیدنظر یا بازداشتگاه داده شود به شرح بالا اقدام و دادخواست را بهدادگاه صادرکننده رأیارسال میدارد.
- چنانچه دادخواست تجدیدنظر در مهلت قانونی تقدیم شده باشد، مدیر دفتر دادگاه بدوی پس از تکمیل آن، پرونده را ظرف دو روز بهمرجع تجدیدنظرارسال میدارد.
- درصورتی که دادخواست خارج از مهلت داده شود و یا در مهلت قانونی رفع نقص نگردد، به موجب قرار دادگاه صادرکننده رای بدویرد میشود.
- این قرار ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ در مرجع تجدیدنظر قابل اعتراض است، رأی دادگاه تجدیدنظر قطعی است.
- دادگاه باید ذیل رأی خود، قابل تجدیدنظر بودن یا نبودن رأی و مرجع تجدیدنظر آن را معین نماید. این امر مانع از آن نخواهد بود که اگررأی دادگاه قابل تجدیدنظر بوده و دادگاه آن را قطعی اعلام کند، هریک از طرفین درخواست تجدید نظر نماید.
- در صورتی که در مهلت مقرر دادخواست تجدیدنظر به مراجع مذکور تقدیم نشده باشد، متقاضی تجدیدنظر با دلیل و بیانعذر خود تقاضای تجدید نظر را به دادگاه صادرکننده رای تقدیم مینماید. دادگاه مکلف است ابتدا به عذر عنوانشده که بهموجب عدم تقدیم دادخواستدر مهلت مقرر بوده رسیدگی و درصورت وجود عذر موجه نسبت به پذیرش دادخواست تجدیدنظر اتخاذ تصمیم مینماید.
- دادخواست و برگهای پیوست آن باید در دو نسخه و در صورت متعدد بودن طرف بهتعداد آنها بعلاوه یک نسخه باشد.
- اگر مشخصات تجدیدنظرخواهی در دادخواست معین نشده و معلوم نباشد که دادخواست دهنده چه کسی میباشد یا اقامتگاه او معلومنباشد و قبل از انقضای مهلت، دادخواست تکمیل یا تجدید نشود، پس از انقضای مهلت، دادخواست یادشده بهموجب قرار دادگاهی که دادخواست رادریافت نموده رد میگردد. این قرار نسبت به اصحاب دعوا ظرف ده روز از تاریخ الصاق به دیوار دادگاه قابل اعتراض در دادگاه تجدیدنظر، خواهد بود.
دقت کنید که تجدیدنظرخواهی از آرای قابل تجدیدنظر که در قانون احصاء گردیده مانع اجرای حکم خواهد بود، هرچند دادگاه صادرکننده رای آن راقطعی اعلام نموده باشد مگر در مواردی که طبق قانون استثناء شده باشد.
تنظیم دادخواست (3)
اجزای اصلی تشکیل دهنده دادخواست
در هنگام تنظیم دادخواست باید توجه داشته باشید که تمامی موارد زیر که اجزای اصلی یک دادخواست حقوقی می باشند، وجود داشته باشند:
1. نام و نام خانوادگی و اقامتگاه و سایر مشخصات فرجامخواه و وکیل او. ( درصورتی که دادخواست را وکیل ارائه داده باشد.)
2. نام و نام خانوادگی و اقامتگاه و سایر مشخصات فرجام خوانده.
3. حکم یا قراری که از آن درخواست فرجام شده است.
4. دادگاه صادرکننده رای.
5. تاریخ ابلاغ رای .
6. دلایل فرجامخواهی.
توجه:
به دادخواست فرجامی باید برگهای زیر پیوست شود:
* رونوشت یا تصویر مصدق حکم یا قراری که از آن فرجام خواسته میشود.
*لایحه متضمن اعتراضات فرجامی.
* وکالتنامه وکیل با مدرک مُثبِت سِمَت تقدیمکننده دادخواست فرجامی در صورتی که خود فرجامخواه دادخواست را نداده باشد.
دادخواست و برگهای پیوست آن باید در دو نسخه و در صورت متعدد بودن طرف دعوا به تعداد آنها بعلاوه یک نسخه باشد، بهاستثنایمدرک مثبت سمت که فقط به نسخه اول ضمیمه میشود.
شرایط قانونی تقدیم و تنظیم دادخواست
در قانون آیین دادرسی مدنی ، مفاد 48 الی 52 به شرایط تقدیم و تنظیم دادخواست اشاره شده است. با استناد به این مفاد قانونی به مهم ترین نکات قانونی که در مورد تنظیم دادخواست باید بدانید، اشاره می کنیم:
شروع رسیدگی در دادگاه مستلزم تقدیم دادخواست میباشد. دادخواست به دفتر دادگاه صالح و در نقاطی که دادگاه دارای شعب متعدداست بهدفتر شعبه اول تسلیم میگردد.
مدیر دفتر دادگاه پس از وصول دادخواست باید فوری آن را ثبت کرده، رسیدی مشتمل بر نام خواهان، خوانده، تاریخ تسلیم (روز و ماه وسال) با ذکر شماره ثبت به تقدیمکننده دادخواست بدهد و در برگ دادخواست تاریخ تسلیم را قید نماید. تاریخ رسید دادخواست بهدفتر، تاریخ اقامه دعوا محسوب میشود.
هرگاه دادگاه دارای شعب متعدد باشد مدیر دفتر باید فوری پس از ثبت دادخواست، آن را جهت ارجاع بهیکی از شعب، بهنظر رئیسشعبه اول یا معاون وی برساند.
اقامتگاه باید با تمام خصوصیات از قبیل شهر و روستا و دهستان و خیابان بهنحوی نوشته شود که ابلاغ بهسهولت ممکن باشد.
چنانچه خواهان یا خوانده شخص حقوقی باشد، در دادخواست نام و اقامتگاه شخص حقوقی، نوشته خواهد شد.
در صورتی که هر یک از اصحاب دعوا، عنوان قیم یا متولی یا وصی یا مدیریت شرکت و امثال آن را داشته باشد در دادخواست باید تصریحشود.
موارد توقیف دادخواست
در موارد زیر دادخواست توسط دفتر دادگاه پذیرفته میشود لکن برای به جریان افتادن آن باید بهشرح مواد آتی تکمیل شود:
1. در صورتی که بهدادخواست و پیوستهای آن برابر قانون تمبر الصاق نشده یا هزینه یاد شده تادیه نشده باشد.
2. وقتیکه بندهای قانون آیین دادرسی مدنی رعایت نشده باشد.
در هر دو مورد بالا، مدیر دفتر دادگاه ظرف دو روز نقایص دادخواست را به طور کتبی و مفصل بهخواهان اطلاع داده و از تاریخابلاغ بهمدت ده روز به او مهلت میدهد تا نقایص را رفع نماید. چنانچه در مهلت مقرر اقدام به رفع نقص ننماید، دادخواست بهموجب قراری که مدیردفتر و در غیبت مشارالیه، جانشین او صادر میکند، رد میگردد. این قرار به خواهان ابلاغ می شود و نامبرده میتواند ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ بههمان دادگاه شکایت نماید. رای دادگاه در اینخصوص قطعی است.
در هر مورد که هزینه انتشار آگهی ظرف یکماه از تاریخ ابلاغ اخطاریه دفتر تادیه نشود، دادخواست بهوسیله دفتر رد خواهد شد. این قرارظرف ده روز از تاریخ ابلاغ قابل شکایت در دادگاه میباشد، جز در مواردیکه خواهان دادخواست اعسار
از هزینه دادرسی تقدیم کرده باشد که دراینصورت مدت یک ماه یاد شده، از تاریخ ابلاغ دادنامه رد اعسار به نامبرده محسوب خواهد شد.
هرگاه در دادخواست، خواهان یا محل اقامت او معلوم نباشد ظرف دو روز از تاریخ رسید دادخواست به موجب قراری که مدیر دفتردادگاه و در غیبت مشارالیه جانشین او صادر میکند، دادخواست رد میشود.
پیوستها در تنظیم دادخواست
خواهان باید رونوشت یا تصویر اسناد خود را پیوست دادخواست نماید. رونوشت یا تصویر باید خوانا و مطابقت آن با اصل گواهی شدهباشد. مقصود از گواهی آن است که دفتر دادگاهی که دادخواست به آنجا داده میشود یا دفتر یکی از دادگاههای دیگر یا یکی از ادارات ثبت اسناد یا دفتراسناد رسمی و در جایی که هیچ یک از آنها نباشد بخشدار محل یا یکی از ادارات دولتی مطابقت آن را با اصل گواهی کرده باشد در صورتی که رونوشت یاتصویر سند در خارج از کشور تهیه شده باید مطابقت آن با اصل در دفتر یکی از سفارتخانهها و یا کنسولگریهای ایران گواهی شده باشد.
هرگاه اسنادی از قبیل دفاتر بازرگانی یا اساسنامه شرکت و امثال آنها مفصل باشد، قسمتهایی که مدرک ادعاست خارج نویس شده پیوست دادخواستمیگردد. علاوه بر اشخاص و مقامات فوق، وکلای اصحاب دعوا نیز میتوانند مطابقت رونوشتهای تقدیمی خود را با اصل تصدیق کرده پس ازالصاقتمبر مقرر در قانون به مرجع صالح تقدیم نمایند.
در صورتی که اسناد به زبان فارسی نباشد، علاوه بر رونوشت یا تصویر مصدق، ترجمه گواهی شده آن نیز باید پیوست دادخواست شود.صحت ترجمه و مطابقت رونوشت با اصل را مترجمین رسمی یا مامورین کنسولی حسب مورد گواهی خواهند نمود.
اگر دادخواست توسط ولی، قیم، وکیل و یا نماینده قانونی خواهان تقدیم شود، رونوشت سندی که مُثبِت سِمَت دادخواستدهندهاست، بهپیوست دادخواست تسلیم دادگاه میگردد.
دادخواست و کلیه برگهای پیوست آن باید در دو نسخه و در صورت تعدد خوانده به تعداد آنها به علاوه یک نسخه تقدیم دادگاه شود.
تنظیم دادخواست (6)
بهای خواسته دادخواست
بهای خواسته از نظر هزینه دادرسی و امکان تجدیدنظرخواهی همان مبلغی است که در دادخواست قید شده است، مگر این که قانونترتیب دیگری معین کرده باشد.
بهای خواسته به ترتیب زیر تعیین می شود:
1. اگر خواسته پول رایج ایران باشد، بهای آن عبارت است از مبلغ مورد مطالبه، و اگر پول خارجی باشد، ارزیابی آن به نرخ رسمی بانک مرکزیجمهوری اسلامی ایران در تاریخ تقدیم دادخواست بهای خواسته محسوب می شود.
2. در دعوای چند خواهان که هر یک قسمتی از کل را مطالبه مینماید بهای خواسته مساوی است با حاصل جمع تمام قسمتهایی که مطالبهمیشود.
3. در دعاوی راجع به منافع و حقوقی که باید در مواعد معین استیفا و یا پرداخت شود، بهای خواسته عبارت است از حاصل جمع تمام اقساط ومنافعی که خواهان خود را ذیحق در مطالبه آن میداند.
درصورتی که حقنامبرده محدود به زمان معین نبوده و یا مادامالعمر باشد بهای خواسته مساوی است با حاصل جمع منافع ده سال یا آنچه را که ظرفده سال باید استیفا کند.
4. در دعاوی راجع به اموال، بهای خواسته مبلغی است که خواهان در دادخواست معین کرده و خوانده تا اولین جلسه دادرسی بهآن ایراد و یااعتراض نکرده مگر اینکه قانون ترتیب دیگری معین کرده باشد.
چنانچه نسبت به بهای خواسته بین اصحاب دعوا اختلاف حاصل شود و اختلاف مؤثر در مراحل بعدی رسیدگی باشد، دادگاه قبل ازشروع رسیدگی باجلب نظر کارشناس، بهای خواسته را تعیین خواهد کرد.
جریان تنظیم دادخواست تا جلسه رسیدگی
مدیر دفتر دادگاه باید پس از تکمیل پرونده، آن را فوراً در اختیار دادگاه قرار دهد. دادگاه پرونده را ملاحظه و در صورتی که کامل باشدپرونده را با صدور دستور تعیین وقت به دفتر اعاده مینماید تا وقت دادرسی (ساعت و روز و ماه و سال) را تعیین و دستور ابلاغ دادخواست راصادرنماید. وقت جلسه باید طوری معین شود که فاصله بین ابلاغ وقت به اصحاب دعوا و روز جلسه کمتر از پنج روز نباشد. درمواردیکه نشانی طرفین دعوا یا یکی از آنها در خارج از کشور باشد فاصله بین ابلاغ وقت و روز جلسه کمتر از دوماه نخواهدبود.
اگر بهموجب یک دادخواست دعاوی متعددی اقامه شود که با یکدیگر ارتباط کامل نداشته باشند و دادگاه نتواند ضمن یک دادرسیبهآنها رسیدگی کند، دعاوی اقامه شده را از یکدیگر تفکیک و به هریک در صورت صلاحیت جداگانه رسیدگی میکند و در غیر اینصورت نسبت بهآنچهصلاحیت ندارد با صدور قرار عدم صلاحیت، پرونده را به مراجع صالح ارسال مینماید.
درصورتی که دادخواست ناقص باشد و دادگاه نتواند رسیدگی کند جهات نقص را قید نموده، پرونده را به دفتر اعاده میدهد. موارد نقصطی اخطاریه به خواهان ابلاغ میشود، خواهان مکلف است ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ، نواقص اعلام شده را تکمیل نماید وگرنه دفتر دادگاه بهموجبصدور قرار، دادخواست را رد خواهد کرد. این قرار ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ قابل شکایت در همان دادگاه میباشد، رای دادگاه دراینخصوص قطعیاست.
مراحل ابلاغ دادخواست
مراحل ابلاغ دادخواست را می توان به طور کلی و بر اساس قانون ایین دادرسی مدنی به موارد زیر تقسیم کرد:
1. پس از دستور دادگاه دایر به ابلاغ اوراق دعوا، مدیر دفتر یک نسخه از دادخواست و پیوستهای آن را در پرونده بایگانی می کند و نسخهدیگر را با ضمایم آن و اخطاریه جهت ابلاغ و تسلیم به خوانده ارسال میدارد.
2. مأمور ابلاغ مکلف است حداکثر ظرف دو روز اوراق را به شخص خوانده تسلیم کند و در برگ دیگر اخطاریه رسید بگیرد. درصورتامتناع خوانده از گرفتن اوراق، امتناع او را در برگ اخطاریه قید و اعاده مینماید.
3. ابلاغ اوراق در هریک از محل سکونت یا کار بهعمل میآید. برای ابلاغ در محل کار کارکنان دولت و موسسات مامور به خدمات عمومیو شرکتها، اوراق به کارگزینی قسمت مربوط یا نزد رئیس کارمند مربوط ارسال میشود. اشخاص یادشده مسئول اجرای ابلاغ میباشند و باید حداکثربهمدت ده روز اوراق را اعاده نمایند، در غیر این صورت به مجازات مقرر در قانون رسیدگی به تخلفات اداری محکوم میگردند.
4. مواردی که زن در منزل شوهر سکونت ندارد ابلاغ اوراق در محل سکونت یا محل کار او بهعمل میآید.
5. هرگاه مامور ابلاغ نتواند اوراق را به شخص خوانده برساند باید در نشانی تعیین شده به یکی از بستگان یا خادمان او که سن و وضعیتظاهری آنان برای تمیز اهمیت اوراق یادشده کافی باشد، ابلاغ نماید و نام و سمت گیرنده اخطاریه را در نسخه دوم قید و آن را اعاده کند.
6. چنانچه خوانده یا هریک از وابستگان او در محل نباشند یا از گرفتن برگهای اخطاریه استنکاف کنند، مأمور ابلاغ اینموضوع را در نسخ اخطاریه قید نموده نسخه دوم رابه نشانی تعیین شده الصاق میکند و برگ اول را با سایر اوراق دعوا عودت میدهد. دراینصورتخوانده میتواند تا جلسه رسیدگی بهدفتر دادگاه مراجعه و با دادن رسید، اوراق مربوط را دریافت نماید.
7. ابلاغ دادخواست در خارج از کشور بهوسیله ماموران کنسولی یا سیاسی ایران بهعمل میآید. ماموران یاد شده دادخواست و ضمائم آنراوسیله ماموران سفارت یا هر وسیلهای که امکان داشته باشد برای خوانده میفرستند و مراتب را از طریق وزارت امور خارجه بهاطلاع دادگاه میرسانند.درصورتی که در کشور محل اقامت خوانده، ماموران کنسولی یا سیاسی نباشند این اقدام را وزارت امورخارجه بهطریقی که مقتضی بداند انجام میدهد.
8. هرگاه معلوم شود محلی را که خواهان در دادخواست معین کرده است نشانی خوانده نبوده یا قبل از ابلاغ تغییر کرده باشد و مأمور همنتواند نشانی او را پیدا کند باید این نکته را در برگ دیگر اخطاریه قید کندو ظرف دو روز اوراق را عودت دهد.
9. هیچیک از اصحاب دعوا و وکلای دادگستری نمیتوانند مسافرتهای موقتی خود را تغییر محل اقامت حساب کرده، ابلاغ اوراق دعوایمربوط به خود را در محل نامبرده درخواست کنند. اعلام مربوط به تغییر محل اقامت وقتی پذیرفته میشود که محل اقامت برابر قانونمدنی به طور واقعی تغییر یافته باشد. چنانچه در دادگاه معلوم شود که اعلام تغییر محل اقامت برخلاف واقع بوده است اوراق بههمان محل اولیه ابلاغخواهد شد.
تنظیم دادخواست (4)
دیگر نکات قانونی که باید در مورد ابلاغ دادخواست بدانید:
در صورتی که خواهان نتواند نشانی خوانده را معین نماید یا قبل پس از اخطار رفع نقص از تعیین نشانی اعلام ناتوانی کندبنابه درخواست خواهان و دستور دادگاه مفاد دادخواست یک نوبت در یکی از روزنامههای کثیرالانتشار به هزینه خواهان آگهی خواهد شد. تاریخ انتشارآگهی تا جلسه رسیدگی نباید کمتر از یک ماه باشد.
در دعاوی راجع به اهالی معین اعم از ده یا شهر یا بخشی از شهر که عده آنها غیر محصور است علاوه بر آگهی، یک نسخه از دادخواست به شخص یا اشخاصی که خواهان آنها را معارض خود معرفی میکند ابلاغ میشود.
در دعاوی راجع به ادارات دولتی و سازمانهای وابسته بهدولت و موسسات مامور خدمات عمومی و شهرداریها و نیز موسساتی که تمامیا بخشی از سرمایه آنها متعلق به دولت است اوراق اخطاریه و ضمائم به رئیس دفتر مرجع مخاطب یا قائم مقام او ابلاغ و در نسخه اول رسید اخذمیشود. در صورت امتناع رئیس دفتر یا قائممقام او از اخذ اوراق، مراتب در برگ اخطاریه قید و اوراق اعاده میشود. در این مورد استنکاف از گرفتناوراق اخطاریه و ضمائم و ندادن رسید تخلف از انجام وظیفه خواهد بود و بهوسیله مدیر دفتر دادگاه بهمراجع صالحه اعلام و به مجازات مقرر در قانونرسیدگی به تخلفات اداری محکوم خواهد شد.
در دعاوی مربوط به ورشکسته، دادخواست و ضمائم آن به اداره تصفیه امور ورشکستگی یا مدیر تصفیه ابلاغ خواهد شد.
در دعاوی مربوط به شرکتهای منحل شده که دارای مدیر تصفیه نباشند، اوراق اخطاریه و ضمائم آن به آخرین مدیر قبل از انحلال درآخرین محلی که به اداره ثبت شرکتها معرفی شده است،ابلاغ خواهد شد.
اگر خوانده در حوزه دادگاه دیگری اقامت داشته باشد دادخواست و ضمائم آن توسط دفتر آن دادگاه بههر وسیلهای که ممکن باشد ابلاغمیشود و اگر در محل اقامت خوانده دادگاهی نباشد توسط مامورین انتظامی یا بخشداری یا شورای اسلامی محل یا با پست سفارشی دوقبضه ابلاغمیشود. اشخاص یادشدهبرابر مقررات، مسئول اجرای صحیح امر ابلاغ و اعاده اوراق خواهند بود. در صورتی که خوانده در بازداشتگاه با زندان باشد، دادخواست و اوراق دعوا بهوسیله اداره زندان به نامبرده ابلاغ خواهد شد.
هریک از اصحاب دعوا یا وکلای آنان میتوانند محلی را برای ابلاغ اوراق اخطاریه و ضمائم آن در شهری که مقردادگاه است انتخابنموده، به دفتر دادگاه اعلام کنند در این صورت کلیه برگهای راجع به دعوا در محل تعیین شده ابلاغ میگردد.
هرگاه یکی از طرفین دعوا محلی را که اوراق اولیه در آن محل ابلاغ شده یا محلی را که برایابلاغ اوراق انتخابکرده تغییر دهد وهمچنیندر صورتی که نشانی معین در دادخواست اشتباه باشد باید فوری محل جدید و مشخصات صحیح را بهدفتر دادگاه
اطلاع دهد. تاوقتیکه بهاین ترتیبعمل نشده است، اوراق در همان محل سابق ابلاغ میشود.
وظایف مامور ابلاغ دادخواست
مأمور ابلاغ باید مراتب زیر را در نسخه اول و دوم ابلاغنامه تصریح و امضاء نماید:
- نام و مشخصات خود بهطور روشن و خوانا.
- نام کسی که دادخواست بهاو ابلاغ شده با تعیین این که چه سمتی نسبت به مخاطب اخطاریه دارد.
- محل و تاریخ ابلاغ با تعیین روز، ماه و سال با تمام حروف.
در کلیه مواردی که به موجب مقررات این مبحث اوراق به غیر شخص مخاطب ابلاغ شود در صورتی دارای اعتبار است که برای دادگاهمحرز شود که اوراق به اطلاع مخاطب رسیده است.
ایرادات قانونی و موانع رسیدگی به دادخواست
در موارد زیر خوانده میتواند ضمن پاسخ نسبت به ماهیت دعوا ایراد کند:
1. دادگاه صلاحیت نداشته باشد.
2. دعوا بین همان اشخاص در همان دادگاه یا دادگاه هم عرض دیگری قبلا” اقامه شده و تحت رسیدگی باشد و یا اگر همان دعوا نیست دعواییباشد که با ادعای خواهان ارتباط کامل دارد.
3. خواهان به جهتی از جهات قانونی از قبیل صغر، عدم رشد، جنون یا ممنوعیت از تصرف در اموال در نتیجه حکم ورشکستگی، اهلیت قانونیبرای اقامه دعوا نداشته باشد.
4. ادعا متوجه شخص خوانده نباشد.
5. کسی که به عنوان نمایندگی اقامه دعوا کرده از قبیل وکالت یا ولایت یا قیمومت و سمت او محرز نباشد.
6. دعوای طرح شده سابقا” بین همان اشخاص یا اشخاصی که اصحاب دعوا قائم مقام آنان هستند، رسیدگی شده نسبت به آن حکم قطعی صادرشده باشد.
7. دعوا بر فرض ثبوت، اثر قانونی نداشته باشد از قبیل وقف و هبهبدون قبض.
8. مورد دعوا مشروع نباشد.
9. دعوا جزمی نبوده بلکه ظنی یا احتمالی باشد.
10. خواهان در دعوای مطروحه ذینفع نباشد.
11. دعوا خارج از موعد قانونی اقامه شده باشد.
تنظیم دادخواست (5)
تنظیم دادخواست برای جلسه دادرسی
هر یک از اصحاب دعوا میتوانند به جای خود وکیل به دادگاه معرفی نمایند ولی در مواردیکه دادرس حضور شخص خواهان یا خواندهیا هر دو را لازم بداند این موضوع در برگ اخطاریه قید میشود. دراینصورت شخصاً مکلف به حضور خواهند بود.
عدم حضور هر یک از اصحاب دعوا و یا وکیل آنان در جلسه دادرسی مانع رسیدگی و اتخاذ تصمیم نیست. در موردیکه دادگاه به اخذتوضیح از خواهان نیاز داشته باشد و نامبرده در جلسه تعیین شده حاضر نشود و با اخذ توضیح از خوانده هم دادگاه نتواند رای بدهد، همچنیندرصورتی که با دعوت قبلی هیچیک از اصحاب دعوا حاضر نشوند و دادگاه نتواند در ماهیت دعوا بدون اخذ توضیح رای صادر کند دادخواست ابطالخواهد شد.
خواهان باید اصل اسنادی که رونوشت آنها را ضمیمه دادخواست کرده است در جلسه دادرسی حاضر نماید. خوانده نیز باید اصل ورونوشت اسنادی را که میخواهد به آنها استناد نماید در جلسه دادرسی حاضر نماید. رونوشت اسناد خوانده باید به تعداد خواهانها بهعلاوه یک نسخهباشد. یک نسخه از رونوشتهای یادشده در پرونده بایگانی و نسخه دیگر بهطرف تسلیم میشود.
هرگاه یکی از اصحاب دعوا نخواهد یا نتواند در دادگاه حاضر شود، چنانچه خواهان است باید اصل اسناد خود را، و اگر خوانده استاصل و رونوشت اسناد را به وکیل یا نماینده خود برای ارائه در دادگاه و ملاحظه طرف بفرستد و الا در صورتیکه آن سند عادی باشد و مورد تردید وانکار واقع شود، اگر خوانده باشد از عداد دلایل او خارج میشود و اگر خواهان باشد و دادخواست وی مستند به ادله دیگری نباشد در آن خصوصابطال میگردد. درصورتی که خوانده به واسطه کمی مدت یا دلایل دیگر نتواند اسناد خود را حاضر کند حق دارد تأخیر جلسه را درخواست نماید،چنانچه دادگاه درخواست او را مقرون بهصحت دانست با تعیین جلسه خارج از نوبت ، نسبت به موضوع رسیدگی مینماید.
درصورتی که خوانده تا پایان جلسه اول دادرسی دلایلی اقامه کند که دفاع از آن برای خواهان جز با ارائه اسناد جدید مقدور نباشددرصورت تقاضای خواهان و تشخیص موجه بودن آن از سوی دادگاه، مهلت مناسب داده خواهد شد.
خواهان میتواند خواسته خود را که در دادخواست تصریح کرده در تمام مراحل دادرسی کم کند ولی افزودن آن یا تغییر نحوه دعوا یاخواسته یا درخواست در صورتی ممکن است که با دعوای طرح شده مربوط بوده و منشأ واحدی داشته باشد و تا پایان اولین جلسه آن را به دادگاه اعلامکرده باشد.
استرداد دعوا و دادخواست
هرگاه یکی از اصحاب دعوا فوت نماید یا محجور شود یا سمت یکی از آنان که بهموجب آن سمت، داخل دادرسی شده زایل گردددادگاه رسیدگی را به طور موقت متوقف و مراتب را بهطرف دیگر اعلام میدارد. پس از تعیین جانشین و درخواست ذینفع، جریان دادرسی ادامهمییابد مگر این که فوت یا حجر یا زوال سمت یکی از اصحاب دعوا تاثیری در دادرسی نسبت به دیگران نداشته باشد که در اینصورت دادرسی نسبتبه دیگران ادامه خواهد یافت.
در صورت توقیف یا زندانی شدن یکی از اصحاب دعوا یا عزیمت به محل ماموریت نظامی یا ماموریت دولتی یا مسافرت ضروری،دادرسی متوقف نمیشود. لکن دادگاه مهلت کافی برای تعیین وکیل به آنان میدهد. استرداد دعوا و دادخواست به ترتیب زیر صورت میگیرد:
الف – خواهان میتواند تا اولین جلسه دادرسی، دادخواست خود را مسترد کند. در این صورت دادگاه قرار ابطال دادخواست صادر مینماید.
ب – خواهان میتواند مادامیکه دادرسی تمام نشده دعوای خود را استرداد کند . در این صورت دادگاه قرار رد دعوا صادر مینماید.
ج – استرداد دعوا پس از ختم مذاکرات اصحاب دعوا در موردی ممکن است که یا خوانده راضی باشد و یا خواهان از دعوای خود به کلیصرفنظر کند. در این صورت دادگاه قرار سقوط دعوا صادر خواهد کرد.
تنظیم دادخواست برای دعوای متقابل
خوانده میتواند در مقابل ادعای خواهان، اقامه دعوا نماید. چنین دعوایی در صورتی که با دعوای اصلی ناشی از یک منشاء بوده یاارتباط کامل داشته باشد، دعوای متقابل نامیده شده و به طور همزمان به آن ها رسیدگی میشود و چنانچه دعوای متقابل نباشد، در دادگاه صالح بهطور جداگانه رسیدگیخواهد شد. بین دو دعوا وقتی ارتباط کامل موجود است که اتخاذ تصمیم در هریک مؤثر در دیگری باشد.
دعوای متقابل بهموجب دادخواست اقامه میشود، لیکن دعاوی تهاتر، صلح، فسخ، رد خواسته و امثال آن که برای دفاع از دعوایاصلی اظهار میشود، دعوای متقابل محسوب نمی شود و نیاز به تقدیم دادخواست جداگانه ندارد.
دادخواست دعوای متقابل باید تا پایان اولین جلسه دادرسی تقدیم شود و اگر خواهان دعوای متقابل را در جلسه دادرسی اقامه نماید،خوانده میتواند برای تهیه پاسخ و ادله خود تأخیر جلسه را درخواست نماید. شرایط و موارد رد یا ابطال دادخواست همانند مقررات دادخواست اصلیخواهد بود.
تنظیم دادخواست برای واخواهی
محکوم علیه غایب حق دارد به حکم غیابی اعتراض نماید. این اعتراض واخواهی نامیده میشود. دادخواست واخواهی در دادگاهصادر کننده حکم غیابی قابل رسیدگی است.
مهلت واخواهی از احکام غیابی برای کسانی که مقیم کشورند بیست روز و برای کسانی که خارج از کشور اقامت دارند دوماه از تاریخابلاغ واقعی خواهد بود مگر اینکه معترض به حکم ثابت نماید عدم اقدام بهواخواهی در این مهلت بهدلیل عذر موجه بوده است. دراینصورت بایددلایل موجه بودن عذر خود را ضمن دادخواست واخواهی به دادگاه صادرکننده رای اعلام نماید. اگر دادگاه ادعا را موجه تشخیص داد قرار قبولدادخواست واخواهی را صادر و اجرای حکم نیز متوقف میشود. جهات زیر عذر موجه محسوب میگردد:
1. مرضی که مانع از حرکت است.
2. فوت یکی از والدین یا همسر یا اولاد.
3. حوادث قهریه از قبیل سیل، زلزله و حریق که بر اثر آن تقدیم دادخواست واخواهی در مهلت مقرر ممکن نباشد.
4. توقیف یا حبس بودن به نحوی که نتوان در مهلت مقرر دادخواست واخواهی تقدیم کرد.
چنانچه ابلاغ واقعی به شخص محکوم علیه میسر نباشد و ابلاغ قانونی بهعمل آید، آن ابلاغ معتبر بوده و حکم غیابی پس از انقضاءمهلت قانونی و قطعی شدن بهموقع اجراء گذارده خواهد شد.
درصورتی که حکم ابلاغ واقعی نشده باشد و محکوم علیه مدعی عدم اطلاع از مفاد رأی باشد میتواند دادخواست واخواهی به دادگاه صادرکننده حکمغیابی تقدیم دارد. دادگاه بدواً خارج از نوبت در این مورد رسیدگی نموده قرار رد یا قبول دادخواست را صادر میکند. قرار قبول دادخواست مانع اجرایحکم خواهد بود.
اجرای حکم غیابی منوط به معرفی ضامن معتبر یا اخذ تامین مناسب از محکوم له خواهد بود. مگر اینکه دادنامه یا اجرائیه بهمحکوم علیه غایب ابلاغ واقعی شده و نامبرده در مهلت مقرر از تاریخ ابلاغ دادنامه واخواهی نکرده باشد.
تقدیم دادخواست خارج از مهلت یاد شده بدون عذر موجه قابل رسیدگی در مرحله تجدیدنظر برابر مقررات مربوط به آن مرحله میباشد.
تنظیم دادخواست (7)
تنظیم دادخواست اعاده دادرسی
دادخواست اعاده دادرسی اصلی به دادگاهی تقدیم میشود که صادرکننده همان حکم بوده است و درخواست اعاده دادرسی طاری بهدادگاهی تقدیم میگردد که حکم در آنجا بهعنوان دلیل ابراز شده است. پس از درخواست اعاده دادرسی طاری باید دادخواست لازم ظرف سه روز به دفتر دادگاه تقدیم گردد.
دادگاهی که دادخواست اعاده دادرسی طاری را دریافت میدارد مکلف است آن را به دادگاه صادرکننده حکم ارسال نماید و چنانچهدلایل درخواست را قوی بداند و تشخیص دهد حکمی که درخصوص درخواست اعاده دادرسی صادر میگردد مؤثر در دعوا میباشد، رسیدگی بهدعوای مطروحه را در قسمتی که حکم راجع به اعاده دادرسی در آن مؤثر است تا صدور حکم نسبت به اعاده دادرسی بهتأخیر میاندازد و در غیر اینصورت به رسیدگی خود ادامه میدهد.
در دادخواست اعاده دادرسی مراتب زیر درج میگردد:
1. نام و نام خانوادگی و محل اقامت و سایر مشخصات درخواستکننده و طرف او.
2. حکمی که مورد درخواست اعاده دادرسی است.
3. مشخصات دادگاه صادرکننده حکم.
4. جهتی که موجب درخواست اعاده دادرسی شده است.
در صورتیکه درخواست اعاده دادرسی را وکیل تقدیم نماید باید مشخصات او در دادخواست ذکر و وکالتنامه نیز پیوست دادخواست گردد.