نوشتن اظهارنامه توسط وکیل

نوشتن اظهارنامه توسط وکیل

صفر تا صد تنظیم و نوشتن اظهارنامه توسط وکیل

درباره شیوه های رایج نوشتن اظهارنامه توسط وکیل چه می دانید؟ لزوم تنظیم و نوشتن اظهارنامه توسط وکیل به دلیل آن است که اظهارنامه یک فرم یا عبارت قانونی است. بهتر است نویسنده و تنظیم کننده آن کسی باشد که با زبان قانون آشنایی داشته باشد. این نوشته، از راه های قانونی تبیین شده ای است که شخص برای مطالبه حق و حقوق خود از آن استفاده می کند. نوشتن اظهار نامه قوانین خاص خود را دارد. مثلا؛ اگر نوشتن اظهارنامه با متن قانونی و بیان قابل قبولی باشد، همچنین نوشته و یا متن آن تاثیر گذار نیز باشد، در حیطه خود بسیار راهگشا خواهد بود. البته زمان نوشتن و ارسال آن نیز بسیار مهم است.

اما اگر متن اظهار نامه نامناسب باشد، حتی خود متن آن می تواند بر علیه اظهار کننده محسوب شود. زیرا این برگه قضایی و نوشته های آن به نوعی اقرار محسوب می شود. به خاطر حساسیت این موضوع، لازم بر نوشتن اظهارنامه توسط وکیل مجرب و کاربلد است. هر راه قانونی و حقوقی و پیگیری حق در مراکز قضایی حاوی نکات ریز و بسیار مهمی است که فقط یک حقوق دان از آن مطلع است و همین نکات ریز در پیشبرد اهداف بسیار مهم و حیاتی است، وگرنه شخص نیز می تواند متن اظهار نامه خود را بنویسد. در ادامه این مقاله، با معرفی کامل اظهارنامه و کاربرد آن، ویژگی های اظهارنامه و رایج ترین نوع آن، نکات قابل توجه در نوشتن اظهارنامه توسط وکیل و بسیاری دیگر از مواردی که مربوط به تنظیم و نوشتن اظهار نامه است و همچنین به قوانینی که در این مورد وجود دارد اشاره شود، بیشتر آشنا می شویم.

اظهارنامه چیست؟

درباره اظهارنامه ملکی و نوشتن آن توسط وکیل چه می دانید؟ آیا نوشتن چنین مکاتبه ای تنها توسط وکیل انجام می شود؟ همانطور که گفته شد، لازم است که تنظیم و نوشتن اظهارنامه توسط وکیل با تجربه صورت بگیرد. اما این سوال شاید برای کسی که با اظهارنامه آشنایی نداشته باشد، پیش بیاید که اظهار نامه چیست؟ و کاربرد آن در مسائل حقوقی در چیست؟ باید گفت، اظهار نامه راه قانونی محسوب می شود که فرد از طریق آن برای حق خواهی خود از این راه استفاده می کند.

در یک بیان ساده تر اظهار نامه نوشته ای است قانونی و تنظیم آن با مقررات از پیش تعیین شده صورت می گیرد. در خصوص تنظیم و نوشتن اظهار نامه باید اذعان داشت که در ماده قانونی ۱۵۶ آیین دادرسی به صراحت، اظهار نامه را از راه های رسیدن به حق شناخته است. نه تنها این نوشته از راه های کسب حق است، بلکه می توان در اظهارنامه آمادگی خود را برای تسلیم و تقدیم هر آنچه که در مطالبه حق لازم است، اعلام کرد. سند، مال یا وجه یا هر چیز دیگر که احتیاج به تسلیم آن به مراجع مربوط است.

شاید بارها واژه یا عبارت اظهارنامه را در جاهای مختلف شنیده باشید. مثلا اظهارنامه بانکی یا اظهارنامه مالیاتی از بیشترین و رایج ترین شنیده ها در این باره باشد. در کل منظور از واژه اظهار نامه شرح حال و واقعه است. ما در این مبحث با اظهار نامه حقوقی و تعریف و کاربرد آن در خدمت شما هستیم. در ادامه با کاربرد این مهم در مسائل حقوقی بیشتر آشنا می شویم.

• 

نوشتن اظهارنامه توسط وکیل در شرایط مختلف

کاربرد اظهارنامه چیست؟

درباره کاربردهای متفاوت اظهارنامه ملکی بیشتر بدانید. طبق گفته های قبلی، یکی از راه های مطالبه حق تنظیم و نوشتن اظهارنامه توسط وکیل شخص یا توسط خود شخص است. قبل از تنظیم دادخواست و تقدیم آن به دادگاه، می توان راه قانونی تنظیم اظهارنامه را امتحان کرد. البته باید توجه داشت که موعد تقدیم اظهارنامه فرا رسیده باشد تا حق مورد نظر از مراکز قضایی پیگیری شود. این مهم ترین کاربرد اظهارنامه حقوقی است. در حالت کلی اظهارنامه یک نوع اولتیماتوم رسمی و قانونی است که فرد به شخص طرف دعوا یا طرف مقابل خود می دهد. به شخص تذکر داده می شود تا هر چه زودتر و طی مدتی که در اظهارنامه مشخص و معین شده است به تعهد خود یا به بدهی خود یا هر آنچه مد نظر است تن دهد. زیرا در نتیجه جدی نگرفتن اظهارنامه شخص مدعی حق خود از طریق دادگاه خواسته و مجبور به شکایت و تقدیم دادخواست قانونی می شود. معمولا ارسال اظهارنامه به فرد تخطی کننده جوابگو خواهد بود. زیرا شخص از ترس شکایت و دادگاهی شدن و یا احتمالا بازداشت و پرداخت جریمه نقدی بیشتر، ظرف مدت کوتاه مشکل را حل و فصل می کند و در پاسخ اظهار نامه به تعهدات خود عمل می کند.

در این حالت اظهار کننده با صرف هزینه خیلی کم و در مدت زمان کوتاهی به حق خود خواهد رسید و احتیاجی به طی کردن روند دادگاه و شکایت و هزینه های بیشتر نیست. این موضوع بسیار مهم است که تقدیم اظهارنامه فقط برای مطالبه حق نیست. نوشتن و تنظیم آن کاربرد های دیگری در پیگیری های حقوقی دارد، اطلاع از آن خالی از لطف نیست. به تفصیل در متن زیر به آن خواهیم پرداخت.

یکی از کاربرد های مهم اظهارنامه این است، زمانی که شخص بخواهد چیزی را به کسی بدهد و آن شخص از گرفتن آن امتناع کند، با استفاده از تنظیم اظهار نامه و ارسال آن به شخص مقابل اطلاع می دهد.

در صورتی که مسئله انجام تعهدی باشد، ارسال اظهارنامه در این حیطه، کاربردی است. با استفاده از اظهار نامه و ارسال آن، می توان از طرف مقابل خواست تا به تعهد خود عمل کند و به او اولیتماتوم دهد.

ارسال اظهارنامه برای طرف مقابل خود، این امکان را به او می دهد که از موضع طرف مقابل آگاه شود و برای دفاع از خود و دلایلش آماده شود.

و از دیگر کاربرد های مهم اظهارنامه این است که شاید شخص بخواهد موضوع مطرح شده را از طریق سازش و صلح با طرف مقابل به سرانجام برساند، پس در این حالت اقدام به تنظیم آن می کند. معمولا نوشتن آن توسط وکیل وی انجام می شود تا بدون تقدیم دادخواست به دادگاه و بدون شکایت مساله را بین خود و طرف دیگر حل و فصل کند و بر سر مساله ایجاد شده سازش کنند. مشخص است که در این صورت دو طرف وقت کمتری را برای مشکل و مساله ایجاد شده صرف می کنند و تحمل هزینه های گزاف قضایی و دادگاهی نمی باشند.

• 

مزیت های نوشتن اظهارنامه توسط وکیل در چیست؟

از ویژگی های نوشتن اظهارنامه توسط وکیل در کامل بودن متن و نهایت دقت در نوشتن متن است. برای تنظیم اظهار نامه لازم نیست به دادگاه مراجعه کرد. مراجعه به دفاتر خدمات قضایی و یا سپردن به وکیل مجرب و متخصص خود، می توان اقدام به نوشتن اظهار نامه نمود. در خصوص نوشتن اظهار نامه حتما باید طبق مقررات پیش رفت. دفاتر دادگاه به موجب قانون از تقدیم اظهارنامه ای که فاقد مقررات قانونی و حاوی مطالب توهین آمیز باشد، خودداری می کند. نوشتن اظهار نامه کامل و با متن درست طی زمان کوتاهی به طرف مقابل ارسال می شود. پیشتر گفته شد که نوشتن متون حقوقی لازمه دانش حقوقی است. نوشتن اظهارنامه توسط وکیل برخوردار از ویژگی های کامل یک متن حقوقی است و اظهار کننده با خیال راحت آن را به دفاتر قضایی تقدیم می کند. در کل متن در مسائل حقوقی بسیار مهم است. یک حرف اضافه یا جابجا و یا نوشتن جمله ای کوتاه و یا عدم نوشتن مطلبی باعث برعکس شدن روند و رسیدگی می شود. به همین منظور است که مدام وجود وکیلی با تجربه و با دانش کافی در مسایل حقوقی تاکید می شود.

رایج ترین اظهارنامه هایی که توسط وکیل نوشته می شود؟

تنظیم و نوشتن اظهارنامه توسط وکیل این ویژگی را دارد که اظهار کننده با مطرح کردن خواسته خود و منظور از حق خواهی، متن اختصاصی اظهارات خود را در اظهار نامه بنویسد. نوشتن اظهار نامه مختص به حق خواهی فرد طبیعتا احتیاج به راهنمایی و مشاوره از یک حقوقدان دارد. در حالت کلی انواع اظهارنامه در دفاتر دادگاه ها نوشته و ارسال می شود. در کل دو حالت از اظهار نامه وجود دارد، در برخی موارد ارسال اظهارنامه اجباری است ‌و در برخی موارد ارسال اظهارنامه اختیاری می باشد.

به بیانی دیگر، هر شخصی می تواند قبل از تنظیم و تقدیم دادخواست خود به دادگاه، اقدام به تنظیم و نوشتن اظهار نامه و تقدیم به دفاتر دادگاه کند. تصمیم گیرنده خود شخص است که ارسال اظهار نامه را انجام دهد یا نه! اما قانون آیین دادرسی در بعضی مواقع تنظیم و نوشتن اظهار نامه را اجباری کرده است. شخص خواهان حق بایستی قبل از تنظیم دادخواست اقدام به تنظیم اظهار نامه کند و در صورت عدم پاسخگویی از طرح دادخواست مطالبه حق کند. روشن است که موارد اجباری حق خواهی بیشترین نتیجه را در ارسال اظهارنامه داشته اند. از این رو حجم کاری دادگاه ها و همچنین حجم پرونده های حقوقی در مراکز قضایی کمتر خواهد شد و این اشخاص برای مطالبه حق خود لازم نیست وقت و هزینه زیادی صرف کنند.

ماده قانونی ۴۵۹ آیین دادرسی؛ در برخی از قرارداد ها و یا معاملات، طرفین متعهد به انتخاب داور یا داورانی می شوند تا در صورت بروز اختلاف میان آنان حکم داور صادر شود. حال اگر در تنظیم قرارداد داوری را به وقت اختلافات خود انتخاب نکرده باشند و همچنین انتخاب داور به دادگاه یا شخص ثالث داده نشده باشد، در این صورت یکی از طرفین دعوا یا قرارداد خود اقدام به تعیین داور می کند و یا خواهان انتخاب داور می شود. از این رو با ارسال اظهار نامه ای به شخص دیگر یا طرف دیگر قرارداد، او را از این مهم مطلع می سازد.

ماده قانونی ۴۶۰ آیین دادرسی؛ در عقد قرارداد معمولا دو طرف اقدام به تعیین داور می کند و یا شخص سوم یا دادگاه را مسئول تعیین و انتخاب داور می کنند. حال ممکن است دو طرف یا یکی از آنان انتخاب حکم یا داور تراضی نمایند. یا در صورتی که داور یکی از طرفین قرارداد استعفا دهد یا فوت کند و طرف قرارداد نخواهد برای داور خود جایگزینی قائل شود، طرف دیگر با ارسال اظهار نامه ای از او می خواهد تا داور خود را تعیین کند. مواردی هم پیش می آید که شخص ثالث مسئول انتخاب داور شده است و او از انتخاب حکم امتناع می کند و یا در شرایطی نباشد که بتواند داوری تعیین کند. پس هر یک از طرفین می توانند با تنظیم اظهار نامه ای خواهان تعیین داور شوند.

رابطه مستاجر و موجر؛ این مورد از اظهارنامه در صورتی نوشته می شود که موجر حاضر به تحویل ملک و یا مورد اجاره به مستاجر نشود. در این حالت مستاجر اقدام به نوشتن اظهارنامه توسط وکیل یا دفتر دادگاهی می کند.

تخلیه مورد اجاره؛ این مورد زمانی رخ می دهد که مستاجر به هر علتی از اجاره سر باز کند و موجر از طریق ارسال اظهارنامه به مستاجر اجرت المثل یا اجاره بها را از وی مطالبه کند.

رفع تصرف عدوانی؛ منظور از رفع تصرف عدوانی در این مورد این است، زمانی فردی که از طرف صاحب ملک امین و محافظ مال وی منسوب شود و بعد از مدتی امین یا شخص سرایدار یا کارگر و یا نگهبان وی از تخلیه ملک خودداری کند و به اصطلاح آن را تصرف کند، صاحب ملک با تنظیم و نوشتن اظهارنامه توسط وکیل و یا دفاتر قضایی به شخص تخطی تا ده روز فرصت تخلیه دارد و اگر از تخلیه سر باز زند، طبق قانون متصرف عدوانی محسوب خواهد شد.

هزینه های مشترک آپارتمان یا شارژ ساختمان؛ مدیر ساختمان مسئول جمع آوری هزینه های مشترک ساختمان از ساکنین است. در صورتی که هر یک از ساکنین از پرداخت هزینه های مشترک و لازم امتناع کند، مدیر ساختمان با ارسال اظهار نامه به وی مهلت پرداخت بدهی خود را تا مدتی معلوم و مشخص می دهد.

اداره امور شهرک صنعتی طبق ماده ۹؛ استفاده کننده و یا مالکی که از پرداخت هزینه های مشترک شهرک امتناع کند، هیئت مدیره یا مدیر می تواند با ارسال اظهار نامه ای خواهان مطالبه بدهی فرد از درآمد وی از شهرک یا از درآمد شخصی فرد شود.

ماده ۱۲۹ قانون تجارت؛ زمانی که طلبکاران شخصی یکی از شرکای شرکتی نتوانسته باشند طلب یا بدهی خود را از املاک و دارایی های شخصی وی وصول کنند، همچنین سهم شخص بدهکار، از منافع شرکت کمتر از بدهی او باشد، طلبکاران می توانند با ارسال اظهار نامه ای خواهان انحلال شرکت شوند. به این شرط که شش ماه قبل از آن اظهار نامه را به شرکت ارسال کرده باشند.

ماده ۲۸۴ قانون تجارت؛ دارنده برات یا اسناد تجاری که به دلیل عدم تایید برات وی، معترض شده است باید ظرف مدت ده روز که شروع آن از تاریخ اعتراض است، با ارسال اظهار نامه ای این عدم تایید را به شخصی که برات را به وی واگذار کرده است، بفرستد و او را از این مهم مطلع سازد.

ماده ۳۷۲ قانون تجارت؛ اگر مالی که برای فروش گذاشته شده شود و پس از مدتی به فروش نرود، کارفرما یا آمر نیز از فروش مال برگردد و مال تجاره را بیشتر از حد متعارف در نزد حق العمل کار یا نماینده یا مسئول فروش بگذارد، حق العمل کار یا مسئول فروش می تواند با نظارت دادگاه و یا نماینده شخص مال را به فروش برساند. اگر کارفرما یا آمر و یا نماینده وی در آنجا باشد با حضور آنها مال به فروش می رسد و در غیر این صورت بدون حضور آنها نیز این کار صورت می گیرد. در هر حال باید با ارسال اظهار نامه ای به صاحب مال این قصد را گزارش داد.

ماده ۵۶۹ و ۵۶۸ قانون تجارت؛ در تجارت یا معامله ای چنانچه طلبکار طبق ماده ۵۶۱ و ۵۶۲ وجه خود را به طور کامل دریافت نکرده باشد، برای اعاده اعتبار را بعد از مدت یک ماه اعتراض کند. اعتراض به علاوه اسناد مربوط را از طریق اظهارنامه و دفتر دادگاه به شخص بدهکار ارسال نماید.

ماده ۲۴۶ و ۲۴۷ قانون تجارت؛ در ماده ۲۴۶ قانون تجارت برخی از جرائم مربوط به هیئت مدیره عنوان شده است. حال اگر هر یک از عضو هیئت مدیره قبل از پایان جلسه اعلام کند که انجام اعمال مزبور بر خلاف قانون است و باید هیئت مذکور از انجام آن صرف نظر کنند، به موجب قانون این اعضا یا شخص مجرم شناخته نمی شود. حال سلب مسئولیت جزایی از هر یک اعضای هیئت مدیره بستگی به این دارد که قبل از پایان جلسه، مراتب را با ارسال اظهار نامه رسمی و قانونی به همه اعضای مزبور نماید.

ماده ۲۹۸ و ۲۹۷ قانون تجارت؛ تطبیق شرکت سهامی با این قانون مذکور و یا تبدیل شرکت سهامی به انواع دیگر شرکت ها و رعایت قانون ماده ۲۹۷ و در صورتی که حتی یکی از اعضای هیئت مدیره قبل از پایان مهلت تعیین شده در جلسه مدیران صراحتا اعلام کند که باید به قانون عمل شود و اعضای هیئت مدیره توجهی نکنند، سلب مسئولیت مدنی و جزایی از طرف هیئت مدیره و علاوه بر آن انجام تکلیف قانونی را از طریق ارسال اظهارنامه به همه اعضای هیئت مدیره اعلام می دارد.

ماده ۱۳ قانون بیمه؛ این مورد درباره باطل شدن عقد بیمه است. اگر اظهار مطالبات و یا اظهارات بر خلاف واقعیت باشد و این امر از روی عمد نباشد، بیمه باطل نمی شود. هر گاه مطالبی که در اظهارات بیمه بیان شده خلاف واقعیت و یا اظهارات کم و کاستی در بیان داشته باشد، بیمه گر حق خود می داند که اضافه حق بیمه یا حق بیمه قابل دریافتی را از بیمه گذار مطالبه کند و یا قرارداد بیمه را ابطال کند. این اعمال از سوی بیمه گر از طریق اظهار نامه به بیمه گذار اطلاع دهد.

ماده ۴۲ قانون ثبت؛ زمانی که موضوع مورد انتقال ملکی باشد و به چگونگی حال ملک اعتراض داده شود، انتقال دهنده ملک موظف است در زمان انتقال، انتقال گیرنده ملک را از وجود شخص معترض از وقوع انتقال و نام انتقال گیرنده را به وی از طریق اظهار نامه مطلع سازد.

ماده ۴۳ قانون ثبت؛ زمانی که انتقال دهنده موضوع معامله خود را به اداره ثبت اطلاع ندهد، اداره ثبت از طریق اظهارنامه اخطار خواهد داد تا که به طور رسمی انتقال را به اداره ثبت اسناد اطلاع بدهد.

ماده ۳۳ قانون؛ این مورد مربوط به املاک رهنی است و در راستای موارد بیان شده فوق است. انتقال دهنده ملک یا راهن موظف است تا حق طرف مقابل را در اظهارنامه خود قید کند.

انتقال مال غیر؛ کسی که آگاهانه ملکی را که برای دیگری باشد و بدون مجوز قانونی عین مال یا منافع آن را به کسی دیگر واگذار کرده باشد، طبق قانون کلاهبردار محسوب می شود. حال صاحب ملک با آگاه شدن از این موضوع اظهار نامه ای را به شخص انتقال گیرنده (کسی که ملک یا منافع آن را اجاره یا خریداری کرده است) ارسال می کند تا یک ماه این شخص فرصت دارد که به یکی از مراکز دولتی مالکیت را تسلیم کند، اگر از این کار خودداری کرد، پس از یک ماه معاون جرم محسوب می شود و دارای مجازات مشخص است.

در تمامی موارد فوق که به تفصیل ذکر عنوان شد، تنظیم و نوشتن اظهارنامه توسط وکیل و یا خود شخص اجباری است. به جز موارد ذکر شده بالا تنظیم اظهار از سوی مدعی اختیاری است.

• 

مراجع ذی صلاح جهت نوشتن اظهارنامه توسط وکیل؟

مراجع اصلح برای تقدیم اظهارنامه کجا است؟ بارها در این مطلب عنوان شده است که دادگاه مسئول رسیدگی و یا تنظیم اظهار نامه نیست. نوشتن اظهارنامه توسط وکیل در دفاتر دادگاه ها و یا اداره ثبت اسناد صورت می گیرد. مرجع صالح به رسیدگی به اظهارنامه بر حسب مورد این اوراق، دفتر ثبت اسناد و یا دفاتر دادگاه ها می باشد. همچنین در هر واحد قضایی دایره ای تحت عنوان دایره اظهارنامه وجود دارد که مدعی می تواند اظهار نامه خود را به آنجا تحویل دهد. مسئول رسیدگی در این دایره اظهارنامه را از لحاظ قانونی بودن ملاحظه می کند و چنانچه با قوانین همخوانی داشت، این برگه را با شماره و تاریخ در دفاتر مربوطه ثبت خواهد کرد و متذکر می شود که بعد از یک ماه برای اخذ جواب اظهارنامه مراجعه کند.

نکات مهم در نوشتن اظهارنامه توسط وکیل

در نوشتن اظهارنامه توسط وکیل باید به چه نکاتی توجه کرد؟ نوشتن اظهارنامه توسط وکیل یا خود شخص دارای شرایطی و نکات مختص به خود فرم قضایی است. بدیهی است این شرایط تعیین شده، طبق قوانین و مقررات است. اظهار نامه باید کاملا طبق این شرایط نوشته و تنظیم شود، در غیر این صورت از ارسال آن توسط دفاتر دادگاه خودداری می شود. پس در نظر داشته باشید، تنظیم این نوشته قانونی باید با نهایت دقت انجام شود. شرایط و نکات مهم در تنظیم اظهار نامه به قرار زیر است

احراز هویت؛ منظور از احراز هویت، تایید هویت شخص اظهار کننده برای مسئول دفتر دادگاه است. اگر شخص ذی حق و یا مدعی حق، خود اقدام به تقدیم اظهارنامه کند، باید مدرک شناسایی معتبر مانند شناسنامه یا کارت ملی همراه داشته باشد تا مسئول رسیدگی هویت وی را احراز کند. یا اگر تقدیم اظهارنامه به دفتر دادگاه وکیل یا ولی یا قیم وی باشد، باید آن شخص مدرکی برای احراز هویت خود به همراه داشته باشد و علاوه بر آن مدرکی دال بر اثبات سمت او در دست داشته باشد تا همراه با اظهارنامه برای طرف مقابل فرستاده شود.

ابطال تمبر قانونی؛ طبق تعرفه قانونی به موجب ماده قانونی ۳۰ باید بر روی اظهار نامه تمبر باطل شود. هزینه باطل کردن تمبر ‌وصولی درآمد های دولت است.

متن اظهار نامه دور از نزاکت باشد؛ پیش تر در این متن ذکر شد که اگر مطالب و متن اظهار نامه حاوی توهین و الفاظ رکیک باشد و دور از ادب و نزاکت نوشته شود، دفاتر دادگاه می توانند به موجب قانون به ماده ۱۵۶ آیین دادرسی از ارسال اظهارنامه خودداری کند. البته قابل ذکر است که اداره ثبت اسناد و دفتر دادگاه می توانند برگه را ارسال نکنند، یعنی می توانند اقدام به ارسال اظهارنامه کنند و روشن است که مراجع هیچ گونه مسئولیتی در قبال این توهینات در مقابل شخص ندارند.

تسلیم اظهار نامه با پیوست های آن؛ اظهار کننده و یا شخص مدعی حق باید اظهار نامه را در سه برگه تنظیم و تسلیم نماید. یک برگه از آن در دایره بایگانی مرجع مربوط بایگانی می شود. یک برگه به مخاطب ارسال می شود و برگ دیگر آن در صورت موفقیت در ارسال اظهارنامه به عنوان نسخه ابلاغ شونده به مدعی یا اظهار کننده تحویل داده می شود که این نسخه همراه با گزارش مامور ابلاغیه به اظهار کننده تقدیم می شود. گاهی برگه اظهار نامه با پست سفارشی برای مخاطب ارسال می شود. در این حالت قبض رسید به عنوان گزارش محسوب می شود. بدیهی است که اگر مدعیان و اظهار کنندگان بیشتر از یک نفر باشند، به تعداد نفرات به اضافه دو برگه، اظهار نامه نوشته و تنظیم می شود.

تسلیم مال، سند و وجه؛ طبق ماده ۱۵۷ قانون آیین دادرسی، چنانچه اظهار نامه همراه با تسلیم مال و سند و یا وجه باشد، در زمان تقدیم اظهارنامه به مراجع ذی ربط آن سند، مال و یا وجه را همراه با آن تقدیم کند. اظهار نامه همراه با مال و هرچیز تسلیمی، تحت حفاظت اداره ثبت اسناد یا دفتر دادگاه قرار می گیرد تا به مخاطب تحویل داده شود. مگر اینکه دو طرف یعنی اظهار کننده و مخاطب توافق کنند که تسلیم وجه، سند یا مال در جایی دیگر صورت بگیرد.

• 

موارد مندرج و محتوای اظهارنامه

اصل در نوشتن فرم اظهارنامه خلاصه اظهارات است. اگر نوشتن اظهارنامه توسط وکیل صورت بگیرد، جایی برای نگرانی در صحت و درست بودن متن اظهارات نیست. برگه اظهارنامه مانند برگه دادخواست است. در حقیقت این برگه به شکل فرم به فروش می رسد. در اصل این برگه از سوی دادگستری چاپ می شود و در دفاتر دادگاه در اختیار متقاضی قرار داده می شود. محتوای این برگه چاپ شده شامل موارد درج شده ای است که برای نظم دادن به نوشتن حق خواهی و اظهارات است. موارد مندرج در برگه اظهار نامه شامل موارد زیر است؛

مشخصات و اقامتگاه شخص اظهار کننده؛ در این قسمت مشخصات کامل شخص از قبیل نام و نام خانوادگی اظهار کننده یا مدعی حق و نشانی او قید می شود.

مشخصات و اقامتگاه شخص اظهار شونده؛ در این قسمت نیز مشخصات شخص مخاطب نوشته می شود، شامل نام و نام خانوادگی و نشانی طرف یا اظهار شونده درج خواهد شد.

موضوع اظهارنامه؛ موضوع و عنوان مطلبی که در خلاصه اظهارات نوشته می شود، در این قسمت درج می شود.

خلاصه اظهارات؛ در این قسمت اظهار کننده هر آنچه را که بخواهد به طرف مقابل ابلاغ کند و هر چیزی که مد نظر وی است، توضیح می دهد.

خلاصه پاسخ؛ در این قسمت اظهار شونده یا مخاطب در برگه ای دیگر پاسخ اظهار کننده را می دهد. البته قابل تذکر و یادآوری است که هیچ تکلیف یا اجباری در پاسخ به اظهار نامه در قانون نیست.

اعتبار نوشتن اظهارنامه توسط وکیل یا شخص

هر متن و یا موضوعی که در نوشتن اظهارنامه توسط وکیل یا شخص مدعی حق‌ صورت بگیرد و یا هر متنی که در پاسخ به اظهار نامه توسط مخاطب یا اظهار شونده نوشته و تنظیم شود، معتبر و قانونی است. همچنین گفته های این برگه قابل استناد در محاکمه قانونی احتمالی است. این نوشته از سوی هر کدام از اظهار شونده یا اظهار کننده و یا نوشتن اظهارنامه توسط وکیل یا نماینده آنان به عنوان اقرار در نظر گرفته می شود. در صورتی که هر یک از آنان بر علیه دیگری اقامه دعوا کنند، باید در نوشتن متن خود دقت کنند. در صورت پاسخ دادن به اظهار نامه نیز باید دقت داشت که از چه کلماتی و یا ادله ای استفاده می شود، چون تماما می تواند بر علیه خود شخص استفاده شود.

• 

تنظیم و نوشتن اظهارنامه توسط وکیل به شیوه الکترونیکی

در حال حاضر و برای رفاه حال مدعی و سریع تر شدن روند های مطالبه حق از سوی مدعی و وکیل او، نوشتن اظهارنامه توسط وکیل به شیوه اینترنتی یا الکترونیکی است. به این صورت است که با مراجعه به سامانه مربوط تحت عنوان سامانه خدمات اینترنتی یا الکترونیکی قضایی، شخص و یا وکیل وی اقدام به تنظیم اظهارنامه می کنند. همانطور که تنظیم اظهار نامه به شیوه کتبی و نوشتاری تابع مقرراتی است، در تنظیم اظهار نامه الکترونیکی باید همین مقررات رعایت شود. قابل ذکر است که نوشتن اظهار نامه الکترونیکی قابل پیگیری از طریق اینترنت و پاسخ آن نیز الکترونیکی است. در کل، تمامی نکاتی که در تنظیم قضایی اظهارنامه مهم و ضروری است در تنظیم الکترونیکی آن نیز ضروری می باشد و باید رعایت شود. قبل از ورود با این سامانه متن اظهارات خود را آماده کنید تا فرصت کافی برای اصلاح و تنظیم درست متن را داشته باشید.

چگونگی پاسخ به اظهار نامه

اظهار شونده اظهار نامه کسی است که مخاطب اظهار کننده قرار می گیرد. پیش تر در این مقاله ذکر شد که تکلیفی در باب پاسخ دادن به اظهار نامه از سوی قانون تعیین نشده است. اما چنانچه مخاطب تمایل به نوشتن پاسخ در برگه اظهار نامه را داشته باشد، باید با نهایت دقت نوشتن آن صورت می گیرد. زیرا ممکن است گفته های او بر علیه خود به عنوان اقرار در دادخواست استفاده شود. بهتر است قبل از هر گونه پاسخی در اظهار نامه با وکیلی مجرب مشورت شود و نوشتن اظهارنامه توسط وکیل برای پاسخگویی قابل قبول و با اطمینان خاطر همراه است که گفته ها اظهار شونده بر علیه خود استفاده نمی شود. در حالت کلی پاسخ دادن به اظهار نامه به دو صورت اعمال می شود؛

اگر ابلاغ به شیوه حضوری و فیزیکی باشد، در حضور مامور ابلاغ شخص اقدام به پاسخ دادن اظهار نامه می کند. اظهار شونده در ستون پاسخگویی پاسخ خود را به اظهارات مدعی حق می نویسد. این صورت و حالت در پاسخ گویی از سوی وکلا توصیه نمی شود. مامور ابلاغ مجبور به صرف وقت برای نوشتن شما نمی شود و دیگر اینکه نوشتن پاسخ در این حالت حساب شده و دقیق نیست و‌ ممکن است این پاسخ به ضرر خود شخص و بر علیه او اعمال شود. زیرا فرصت کافی برای فکر کردن نداشته باشد.

یا در اظهار نامه ای دیگر جواب اظهار نامه اظهار کننده را خواهد نوشت. به این صورت است که در قسمت موضوع اظهارنامه، پاسخ اظهارنامه به شماره فلان نوشته می شود. یا در قسمت و یا ستون پاسخ می توان به یک جمله اکتفا کرد و نوشت؛ تکذیب می شود. سپس آن را به دفاتر دادگاه فرستاده و از ارجاع آن به دادگاه خودداری شود. زیرا این روند حقوقی مربوط به دادگاه نمی باشد. به طور کلی وکلا پاسخگویی را جایز نمی دانند و‌ معمولا به موکلین نود عدم پاسخ گویی را توصیه می کنند.

نحوه ابلاغ در تسلیم اظهارنامه به مخاطب

مامور قضایی برای تسلیم اوراق ابلاغ قضایی و تسلیم برگه اظهارنامه به مخاطب باید حداکثر تا دو روز اداری آن را به اظهار شونده تحویل دهد. در صورتی که مخاطب یا خوانده از تحویل ابلاغیه یا برگه اظهارنامه ممانعت کند، امتناع او از تحویل برگه در اخطاریه ای قید می شود و دوباره اعاده می نماید. البته امروزه ابلاغیه های قضایی توسط مامور پست فرستاده می شود. این مسئولیت بر عهده فعالیت های پست قضایی است. البته لازم به یادآوری است که از سال ۱۳۹۶ سامانه ای در راستای پیشبرد سریع و بازدهی بیشتر، هر شخصی که هم زمان با طرح دعوا در مراجع در سامانه ثنا ثبت نام می کند و از طریق این سامانه هر نوع اوراق قضایی از طریق پیامک یا آدرس الکترونیکی فرد یا ایمیل به وی ابلاغ می شود. امروزه تقریبا هیچ‌ ابلاغی فیزیکی صورت نمی گیرد. تمامی این فعالیت ها به شیوه الکتریکی و اینترنتی صورت می گیرد.

آیا ارسال اظهارنامه در مسائل کیفری جوابگو است؟

در پاسخ به این سوال باید گفت که طبق ماده ۱۵۶ قانون مدنی ارسال اظهارنامه فقط در مسائل حقوقی در نظر گرفته و پیش بینی شده است و به طبع جوابگو است. تسلیم اظهارنامه در مسائل کیفری هیچ تاثیری نخواهد داشت و جوابگو نخواهد بود.

آیا خود شخص می تواند اقدام به تنظیم اظهارنامه کند؟

جواب این سوال طبق گفته های پیشین مشخص است. هر شخصی می تواند از مراکز مربوطه برگه فرم مانند اظهارنامه را تهیه کند و اقدام به تنظیم و ارسال آن کند. یا از طریق سامانه الکتریکی اقدام به این عمل کند. اما بار ها گفته شد که مسائل حقوقی دارای ظرافت ها و پیچ‌ و خم های ویژه خود است و همچنین گفته شد که این موضوع از حساسیت زیادی برخوردار است. پس مشورت با وکیل مجرب و یا نوشتن اظهارنامه توسط وکیل از نتایج منفی احتمالی جلوگیری شود.

• 

آیا ارسال اظهار نامه برای اظهار شونده باعث ایجاد تکلیف برای او می شود؟

در پاسخ به این سوال متداول که در فرم های مختلفی از وکیل ‌پرسیده خواهد شد باید گفت، بستگی به نوع اظهار نامه ارسالی دارد. گاهی اوقات اظهار کننده در مسائلی چون؛ رابطه مستاجر و موجر در قانون تصویبی ۵۶ یا مطالبه طلب از سوی اظهار کننده یا فسخ قراردادی طبق خیارات قانونی، بله اظهار شونده مکلف به بررسی وضع موجود است. مگر در موارد بسیار نادری طبق قانون برای اظهار شونده هیچ تکلیفی نیست و می تواند اظهار نامه دریافتی را نادیده بگیرد.

آیا امکان ارسال اظهارنامه به شرکت های دولتی و اشخاص حقوقی وجود دارد؟

بله. تمامی آثار قانونی مربوط به ارسال اظهارنامه طبق قانون مصوب شامل نهاد های عمومی و دولتی و شرکت های دولتی و اشخاص حقوقی می شود. در صورتی که شخصی خواهان خدماتی یا عملی از سوی نامبرده های مذکور باشد و از سوی این اشخاص یا شرکت و نهاد ها با عدم پاسخگویی مواجه شود، شخص با تنظیم اظهار نامه ای می تواند اقدام به ارسال آن در راستای هدف خود کند. اگر شخص از دو شرکت یا دو نهاد خواهان حق باشد، باید در دو اظهارنامه جداگانه و مختص به مخاطب اقدام به تنظیم و ارسال برگه کند. لازم به یادآوری چند باره است که قبل از هر اقدامی با وکیل در این باره مشورت نمایید. ممکن است علاوه بر تحقق نشدن اهداف خود از اظهار نامه، خود متن اظهار نامه بر علیه شما شود.

در این مقاله سعی شده است که به تمامی سوالات مربوط به اظهار نامه و همه آنچه که درباره این موضوع حقوقی است و برای شما ابهام است، بپردازیم. امیدواریم محتوا برای شما کاربردی بوده باشد.

مقاله های مرتبط:

وکیل ملکی

وکیل کیفری