مجازات نبش قبر

مجازات نبش قبر

نبش قبر در لغت و طبق اصطلاحات حقوقی به معنای سوراخ کردن و شکافتن گوری است که سبب نمایان شدن جسد میت گردد. بر همین اساس این عمل به جهت بی حرمتی به میت از نظر قانون و اسلام حرام می باشد. با این حال گاهی افراد به جهت سوء استفاده و دلایلی دیگر اقدام به نبش قبر می کنند. به همین خاطر قانونگذار به منظور جلوگیری از این عمل و به موجب ماده ی 634 قانون مجازات اسلامی، این عمل را مورد جرم انگاری قرار داده است. هرکس بدون داشتن مجوز قانونی و مشروع، اقدام به نبش قبر نماید، به سه ماه و یک روز تا 1 سال حبس محکوم خواهد شد. هم چنین در صورتی که همزمان با نبش قبر مرتکب جرم دیگری شده باشد، به مجازات آن جرم نیز محکوم می شود. در این مقاله در نظر داریم به مجازات نبش قبر در قانون بپردازیم. با ما همراه باشید.

منظور از نبش قبر چیست؟

نبش قبر از جمله اصطلاحات حقوقی بوده که به معنای کندن و شکافتن قبر می باشد. از طرفی این شکافتن به گونه ای است که سبب نمایان شدن جسد میت می شود. دین اسلام در خصوص اجساد مسلمانان، حتی اجساد دیوانگان و کودکان شأن و حرمت فراوانی قائل می باشد. به همین خاطر کندن قبری که موجب آشکار شدن جسد میت گردد، هتک حرمت به متوفی تلقی شده و از نظر فقها حرام می باشد. شایان ذکر است که به موجب ماده ی 634 قانون مجازات اسلامی تفاوتی در مجازات نبش قبر مسلمان و غیر مسلمان وجود ندارد.

در خصوص تحقق جرم نبش قبر، شرایطی نظیر موجود بودن جنازه در قبر، بقای آن و قصد و عمد در باز کردن قبر ضرورت می یابد؛ از طرفی نبش قبر باید بدون داشتن مجوز نیز مشروع باشد. فقه امامیه نبش قبر را حرام و مستلزم تعزیر می داند. فقط در صورتی که کفن میت غصبی و یا مال دیگری باشد، نبش قبر را جایز می داند. هم چنین در صورتی که شی با ارزش و گران قیمتی هنگام گذاشتن میت در قبر افتاده باشد؛ شکافتن قبر و برداشتن آن مال جایز می باشد.

در لغت نبش قبر به معنای کندن زمین، شکافتن قبر و بیرون آوردن چیزی از زمین می باشد. در حقیقت نبش قبر به معنای آشکار شدن جسد میتی می باشد که با دفن پوشانده شده است. به همین خاطر اگر میت را داخل تابوتی از چوب و سنگ قرار داده و بیرون آورند و یا این که بر روی سنگی گذاشته و بر وی بنائی قرار داده باشند، نبش قبر حرام نیست. لازم به ذکر است در صورتی که بعد از کندن قبر و بیرون ریختن خاک، جسد میت آشکار نشود، نبش قبر حرام نیست.

نبش قبر در چه شرایطی امکان تحقق دارد؟

طبق نظر قانونگذار، مجازات نبش قبر در صورتی صحیح است که این فعل بدون تنفیذ مقامات مسئول و بدون مجوز قانونی صورت گیرد. لذا در صورتی که شخصی با استناد به دلایل شرعی و مجوز قانونی اقدام به نبش قبر نماید، منافاتی با قانون نداشته و می تواند نسبت به نبش قبر اقدام نماید. به طور مثال پزشک قانونی به منظور تشخیص علت مرگ، نبش قبر کرده و اطلاعات و نمونه های لازم در این خصوص را جمع آوری می کند. در ادامه به شرایطی اشاره می کنیم که تحقق آن ها، مشمول مجازات نبش قبر نمی شود.

عمل مادی

1. در صورتی که بعد از گذشت چندین سال کارشناس تشخیص دهد که میت به خاک تبدیل شده و کاملا از بین رفته است، امکان نبش قبر و جایگزین کردن آن با جسدی دیگر وجود دارد.

بدون مجوز بودن

2. مطابق با شرع اسلامی، در صورتی که کفن متوفی غصبی و متعلق به دیگری باشد، امکان نبش قبر و خارج کردن مال غصبی وجود دارد. هم چنین اگر میت به دلیل فراموشی یا نادانی در زمینی که صاحب آن رضایت نداشته، دفن شده باشد، نبش قبر و خارج ساختن جسد از آن زمین امکان پذیر است.

3. در صورتی که میت درون تابوتی از چوب و سنگ قرار گرفته باشد و یا این که بر روی زمینی بوده و بنایی بر روی آن احداث شده باشد، کندن گور جایز بوده و مشمول مجازات نبش قبر نمی شود.

4. در صورتی که مالی قیمتی هنگام دفن میت در قبر افتاده باشد؛ خارج نمودن آن جایز و واجب می باشد.

گفتنی است موارد مذکور در صورتی جرم محسوب نشده و مشمول مجازات نبش قبر نخواهد بود که دادگاه صالح حکم داده باشد. در غیر این صورت جرم بوده و برای مرتکب ضمانت اجراهایی در نظر گرفته می شود.

چه عواملی مجازات نبش قبر را تشدید می کند؟

به موجب ماده ی 634 قانون مجازات اسلامی، اگر فرد علاوه بر جرم نبش قبر، مرتکب جرایم دیگری شده باشد، مطابق قانون محکوم خواهد شد. در ادامه به عواملی اشاره خواهیم کرد که مجازات نبش قبر منوط به تحقق آن ها می باشد.

الف. در صورتی که هدف از نبش قبر، سرقت اموال گرانبها و ارزشمند درون قبر باشد، مرتکب علاوه بر مجازات نبش قبر به جرم سرقت و شکستن حرز محکوم خواهد شد.

ب. اگر فرد با نبش قبر موجب آسیب رساندن به میت گردد، علاوه بر تحمل مجازات نبش قبر، در صورت شکایت، مکلف به پرداخت دیه ی جنایات بر میت می باشد.

ج. در نهایت اگر مرتکب بعد از نبش قبر اقدام به ربودن میت و مخفی کردن آن نماید.

پاسخ به برخی سؤالات متداول در خصوص مجازات نبش قبر

پیشتر در خصوص مجازات نبش قبر توضیحاتی را ارائه کردیم. در حقیقت نبش قبر به معنای شکافتن قبر بوده به صورتی که جسد میت به طور کامل آشکار گردد. این عمل نزد اسلام و از نظر فقهای شیعه حرام است. در ادامه برخی از پرسش و پاسخ های متداول در خصوص مجازات نبش قبر را مورد بررسی قرار می دهیم.

منظور از نبش قبر چیست و آیا هر کندن قبری، نبش قبر به شمار می رود؟

در حقیقت نبش قبر به معنای شکافتن قبر بوده به طوری که جسد متوفی کاملا نمایان شود. لذا در صورتی که جسد میت آشکار نشده، نبش قبر نبوده و اشکالی ندارد. البته در صورتی که موجب هتک حرمت و بی احترامی نگردد.

اگر به وصیت میت در خصوص محل دفن، عمل نشود، حکم نبش قبر او چیست؟

اگر شخصی وصیت کند که جسد او در جای مشخصی به خاک سپرده شود و در صورتی که بازماندگان به وصیت وی عمل نکنند، نبش قبر او جایز نمی باشد.

اگر کفن میت غصبی باشد، در چه صورتی نبش قبر جایز نیست؟

در حقیقت نبش قبر با کفن غصبی در صورتی جایز است که کفن سالم و قابل استفاده باشد. لذا در صورت پوسیدگی نبش قبر جایز نبوده و باید کفنی دیگر یا قیمت آن کفن به صاحبش داده شود.

حکم نبش قبر میت مسلمان چیست؟

به موجب احکام دین مبین اسلام و از نظر بسیاری از فقها، نبش قبر حرام می باشد، خواه نبش قبر دیوانه باشد خواه طفل.

اگر میتی بدون غسل، نماز و کفن دفن شده باشد، تکلیف چیست؟

در صورتی که جسد میت سالم و از یکدیگر متلاشی نشده باشد، نبش قبر جایز است. در این شرایط قبر را کنده و مراسم را به جا آورید. اما در صورت متلاشی شدن جسد، تنها می توان بر آن قبر نماز خواند.