تخفیف مجازات بعد از صدور حکم قطعی

تخفیف مجازات بعد از صدور حکم قطعی

تخفیف مجازات بعد از صدور حکم قطعی

تخفیف مجازات بعد از صدور حکم قطعی را شاید بتوان یکی از سوالات عمده در بخش قانون کیفری دانست. به طور مثال فرض کنید که در دادگاه بدوی شاکی رضایت نداده باشد و حکم صادر شود. اما با جلب رضایت شاکی و برگزاری دادگاه تجدید نظر یکی از شرایط تخفیف در مجازات فراهم می شود، حال سوال اینجاست آیا امکان تخفیف مجازات بعد از صدور حکم قطعی در این حالت وجود دارد یا خیر؟

برای این که بدانیم آیا امکان تخفیف مجازات بعد از صدور حکم قطعی وجود دارد یا خیر، ابتدا بهتر است با مفهوم تخفیف مجازات آشنا شویم و بدانیم که اساسا برای کدام دسته از جرایم امکان تخفیف در مجازات وجود دارد. بنابراین در گام اول باید کمی با این مفهوم آشنا شویم.

اولین نکته ای که در خصوص تخفیف مجازات وجود دارد این است که این مسئله تنها و تنها برای جرایم تعزیری در نظر گرفته می شود. به بیان ساده تر تنها مجازات های تعزیری است که امکان تخفیف در مجازات را دارند. اگر بخواهیم ساده تر توضیح دهیم در قانون کیفری ایران دو نوع مجازات در نظر گرفته شده است.

تخفیف مجازات بعد از صدور حکم قطعی و تعزیری بودن مجازات

همانطور که در خصوص تخفیف مجازات بعد از صدور حکم قطعی  بیان کردیم، تخفیف در مجازات تنها در مجازات های تعزیری امکان پذیر است. بنابراین بهتر است در ادامه کمی با انواع این مجازات ها آشنا شویم و بدانیم که کدام دسته از جرایم حدی و کدام دسته تعزیری است.

نوع اول مجازات را مجازات حدی می نامند. مجازات حدی بدین معنی است که توسط اسلام و فقه مشخص شده است و عمل به آن یک الزام قانونی محسوب می شود. بنابراین تمام چیزی که اسلام و فقه بیان کرده باید عینا اجرا شود و هیچ گونه تغییری در آن پذیرفتنی نیست. بگذارید از یک مثال استفاده کنیم. قصاص به عنوان یک مجازات حدی محسوب می شود. چرا که در اسلام و فقه شرایط و نحوه اجرای آن و جرم مربوط به آن مشخص شده است. حال به هر دلیل منطقی یا غیر منطقی قاضی یا هیچ ارگان قضایی دیگر امکان تغییر یا تبدیل آن را ندارد. یا در مثالی بهتر مجازات شرب خمر 80 ضربه شلاق حدی است. در این حالت امکان افزایش یا کاهش این ضربات برای هیچ دادگاهی مهیا نیست. این ها را مجازات حدی می نامیم.

اما مجازات تعزیری مجازات هایی است که توسط قانون گذار و بر اساس فاکتورهای مختلف مانند کیفیت جرم و شدت آن تعیین شده است. این مجازات ها معمولا به صورت بازه ای زمان یا تعداد و … بیان می شود. مثلا گفته می شود مجازات فلان جرم شش تا ده ماه حبس تعزیری است.

تخفیف مجازات تنها و تنها برای این دسته از جرایم ( جرایم تعزیری ) امکان پذیر است. بر اساس ابزار تخفیف در مجازات قاضی این امکان را دارد که مجازاتی کمتر از حداقل مجازات مشخص شده در قانون برای مجرم در نظر بگیرد. مثلا در همان جرم که مجازات تعزیری آن شش تا ده ماه است، این امکان وجود دارد در صورت برقراری شرایط لازم قاضی مجازاتی کمتر از شش ماه برای او در نظر بگیرد. این نکته ای است که می تواند اهمیت تخفیف در مجازات را به ما نشان دهد. حال می خواهیم به سوال اصلی خودمان باز گردیم، آیا امکان تخفیف مجازات بعد از صدور حکم قطعی وجود دارد؟ نظر شما چیست؟

آیا امکان تخفیف مجازات بعد از صدور حکم قطعی وجود دارد؟

حال می خواهیم بدانیم آیا می توان دستور تخفیف مجازات بعد از صدور حکم قطعی  گرفت یا خیر؟ حکم قطعی بدین معنی است که دادگاه بدوی تشکیل شده و دادگاه بر اساس مدارک و شواهد مختلف حکم قطعی را صادر کرده است. حال دو حالت وجود دارد اول این که ممکن است. این دو حالت عبارتند از برقرار بودن شرایط تخفیف و برقرار نبودن شرایط تخفیف.

حال اگر در دادگاه بدوی شرایط تخفیف وجود داشته باشد دو حالت دیگر ایجاد می شود. یا دادگاه بر اساس شرایط تخفیف، تخفیف لازم را ارائه کرده است و یا این که این کار را نکرده است. در صورتی هم که در دادگاه بدوی شرایط تخفیف برقرار نبوده  مسلما تخفیفی نیز در کار نخواهد بود.

بنابراین در تشکیل دادگاه تجدید نظر برای گرفتن تخفیف مجازات بعد از صدور حکم قطعی باید این چند حالت را بررسی کنیم. پیش از آن بگذارید به صورت کلی برخی از شروط تخفیف را تیتروار بیان کنیم. این شروط عبارتند از: نبود شاکی خصوصی، تلاش مجرم برای جبران، اقرار پیش از اثبات جرم، توبه و …

حال در دادگاه بدوی اگر یک یا چند مورد از این شرایط اثبات شود دادگاه می تواند بر اساس آن اقدام به دادن تخفیف کند. درصورتی هم که دادگاه تخفیف مورد نظر را اعمال نکند، مکلف است که در حکم خود شرایط تخفیف را بیان کند. بنابراین در دادگاه تجدید نظر برای تخفیف مجازات بعد از صدور حکم قطعی بر اساس شرایط تخفیف بیان شده امکان گرفتن تخفیف وجود دارد. همچنین ممکن است شرایط تخفیف بعد از دادگاه بدوی ایجاد شود. مانند رضایت شاکی خصوصی که در بالا مثال آن را بیان کردیم. در این حالت نیز با اثبات این شرایط امکان گرفتن تخفیف در دادگاه تجدید نظر ایجاد می شود.

نکته مهم دیگر که باید به آن اشاره کنیم این است که بر اساس قانون دادگاه و قاضی می تواند بر اساس هر کدام از شرایط تنها یک بار تخفیف در مجازات را اعمال کند. به بیان ساده تر در صورتی که یکی از شرایط تخفیف برقرار باشد تنها یک بار امکان تخفیف در مجازات ایجاد می شود. حال اگر دو یا چند شرط ایجاد شود امکان درخواست برای گرفتن تخفیف مجازات برای هر کدام از این شرایط در دادگاه بدوی و یا تجدید نظر به وجود می آید. حال می توانیم ببینیم که تخفیف مجازات بعد از صدور حکم قطعی نیز امکان پذیر است.  در واقع در خصوص تخفیف مجازات تفاوتی میان دادگاه بدوی و تجدید نظر وجود ندارد. هر دو این دادگاه ها صلاحیت این را دارند که در صورت برقراری شرایط تخفیف و موارد قانونی این مسئله را اجرایی کنند.