تفاوت عقد لازم و جایز
در تفاوت عقد لازم و جایز بایستی ابتدا به این موضوع اشاره کرد که عقود و قرارداد ها از مهم ترین مدارکی است که گویای ارتباط میان افراد است. تفاوت عقد لازم و جایز یکی از موضوعات مهمی است که لازم است افراد با آن آشنایی داشته باشند. در ادامه این مقاله به تمانی نکات مهم در خصوص تفاوت عقد لازم و جایز خواهیم پرداخت. لطفا تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
هدف از بررسی تفاوت عقد لازم و جایز چیست؟
در بررسی تفاوت عقد لازم و جایز لازم به تذکر است که عقود یا لازم یا جایز است. این تقسیم بندی بر اساس و مبنای فسخ قرارداد و عدم فسخ قرارداد می باشد. به این معنی چنانچه قراردادی که قابل فسخ باشد عقود جایز و قرارداد هایی که غیر قابل فسخ باشد عقود لازم می باشد. قبل از پرداختن به موضوع تفاوت عقد لازم و جایز لازم است تا در خصوص ویژگی های خاص هر یک از عقود لازم و جایز اظهاراتی بیان شود. هر کسی قبل از عقد قرارداد باید در مورد جایز یا لازم بودن عقد اطلاع داشته باشد.
تفاوت عقد لازم و جایز (1)
تفاوت عقد لازم و جایز و توضیح مفهوم عقد لازم چیست؟
زمانی اعتبار قرارداد مشخص می شود که هر دو طرف به قرارداد پایبند باشند. در تفاوت عقد لازم و جایز ضروری است تا تعریفی در خصوص عقد لازم داشته باشیم. به عقد و قراردادی که هیچ یک از طرفین قرارداد حق فسخ معامله را نداشته باشند عقد لازم می باشد. عقود بیع یا خرید و فروش و یا عقود اجاره از عقود لازم می باشد که هیچ یک از طرفین حق فسخ قرارداد را نخواهند داشت. پی طبق آنچه در مورد عقد لازم گفته شده است؛ پس هیچ یک از طرفین حق فسخ قرارداد را نخواهند داشت. این امر به دلیل حفظ منافع هر یک از طرفین قرارداد است. لازم به ذکر است که در ماده 185 قانون مدنی عقود لازم فقط در صورت وجود شرایطی مشخص قابل فسخ است. این شرایط یک وجود خیارات فسخ و در صورت تفاسخ و اقاله می باشد.
منظور از خیارات، اختیاراتی است که طبق قانون به طرفین برای فسخ قرارداد ذکر خواهد شد و ذکر آن در متن قرارداد اختیاری است. پس هر عقد لازمی باید اجرا شود مگر اینکه خیارات در آن ثابت شود.
شرط دوم برای فسخ قرارداد های لازم عقد اقاله یا تفاسخ است که تفاوت عقد لازم و جایز این مورد حقوقی مهم می باشد. زمانی که هر دو طرف قرارداد به این نتیجه برسند که ادامه قرارداد برای دو طرف سودی ندارد اقدام به فسخ قرارداد با رضایت هر دو طرف می باشد. پس در صورتی که دو طرف با رضایت خود قرارداد را اقاله یا تفاسخ خواهند کرد.
منظور از تفاسخ قرارداد منتفی کردن قرارداد با رضایت دو طرف و بدون تشریفات خاصی است. اما منظور از اقاله لغو قراردادی با رعایت تشریفات است. مانند عقد لازم نکاح که برای لغو این عقد باید تشریفات قانونی آن طی شود. اما برای تفاسخ قرارداد بیع رضایت دو طرف کافی است و نیازی به طی کردن مراحل خاصی نیست.
تفاوت عقد لازم و جایز و توضیح مفهوم عقد جایز نیست؟
در ادامه مبحث تفاوت عقد لازم و جایز لازم است تا به تعریف عقد جایز بپردازم. طبق ماده 186 قانون مدنی عقد جایز عقدی است که هر یک از طرفین هر زمان بخواهند می توانند آن را فسخ نماید. برای فسخ عقود لازم نیازی به دلایل و تشریفات خاصی نیست و هر زمان هر یک از طرفین بخواهند مجاز به فسخ قرارداد خواهند بود. پس در این صورت تفاوت عقد لازم و جایز در اختیار فسخ و یا اراده فسخ است. عقود وکالت یا عقد جعاله از عقود جایز هستند که هر زمان هر یک از طرفین بخواهند می توانند قرارداد را فسخ نمایند.
در عقد جایز قوانین و سخت گیری های عقد لازم وجود ندارد. همچنین در عقد جایز قوانینی برای حفظ قرارداد وجود ندارد. نکته مهم در خصوص عقد جایز این است که افراد می توانند به نوعی قرارداد جایز را عقد نمایند که به راحتی و نتوان آن را فسخ نود. می توان عقد جایز را در ضمن عقد لازم تنظیم کرد تا هر یک از طرفین به آن پایبند باشند. پس از بیان توضیحاتی در خصوص هر یک از عقود جایز و لازم به تفاوت عقد لازم و جایز بپردازیم.
تفاوت عقد لازم و جایز (2)
تفاوت عقد لازم و جایز چیست؟
بر اساس توضیحاتی در خصوص هر یک عقود لازم و جایز که در متن فوق ارائه شد حال با تفاوت عقد لازم و جایز تا حدودی آشنا شدیم. عقد لازم و جایز هر دو گویای ارتباط اجتماعی بین افراد است که تفاوت عقد لازم و جایز در این خصوص از موضوعات مهمی است که لازم به توضیح است. بر اساس گفته های فوق تفاوت عقد لازم و جایز بر قرار زیر است؛
در عقد لازم امکان فسخ قرارداد وجود ندارد. اما در مورد عقد جایز اینگونه نیست و هر زمان هر یک از طرفین بخواهند می توانند اقدام به فسخ قرارداد نمایند. پس نیاز است تا در عقد قرارداد ها به لازم یا جایز بودن قرارداد دقت نمود. امکان فسخ قرارداد لازم فقط در مواردی که شرط یا خیار فسخ وجود داشته باشد امکان دارد.
از دیگر موارد در تفاوت عقد لازم و جایز این است که تاثیر فوت یا جنون یکی از طرفین است. چنانچه یکی از دو طرف در عقد جایز فوت یا مجنون شود و یا دچار حجر باشد عقد تنظیم شده میان طرفین قرارداد به صورت قهری منحل می شود به این معنی خود به خود و طبق قانون لغو یا فسخ خواهد شد. اما در عقد لازم چنانچه یکی از طرفین قرارداد فوت کند یا محجور شود قرارداد منفسخ می شود. مثلا عقد اجاره عقد لازم است که در صورت فوت صاحب خانه قرارداد منفسخ نخواهد شد.
نکته مهم حقوقی در خصوص تفاوت عقد لازم و جایز کدام است؟
ذکر نکته ای در موضوع حقوقی تفاوت عقد لازم و جایز مهم و ضروری است. طبق قانون چنانچه هر یک از طرفین ندانند که قرارداد تنظیم شده لازم یا جایز است و یا قرارداد تنظیم شده شامل عقود جایز نباشد و ویژگی های عقد لازم را هم نداشته باشد، به عنوان عقد لازم شناخته می شود. پس در صورت عدم تشخیص نوع عقد اصل بر لازم بودن قرارداد است.
