اعاده دادرسی حقوقی

اعاده دادرسی حقوقی

بزرگترین هدف انجام دادرسی رسیدن به عدالت و اجرای آن است. حال اگر در فرایند دادرسی خللی ایجاد شود که آن را دچار اشکال نماید. حتما باید به نحوه انجام آن و با استفاده از طرح اعاده دادرسی نسبت به آن شکایت کرد. اعاده دادرسی می تواند هم حقوقی باشد و هم کیفری که در این مقاله سعی خواهیم کرد که مبحث اعاده دادرسی حقوقی را به طور کامل شرح دهیم.

اعاده دادرسی حقوقی چیست؟

اعاده دادرسی حقوقی یکی از راه های شکایت به رای صادر شده به دادگاه می باشد که مخصوصا راجع به احکام تنظیم خواهد شد. لازم به ذکر است که احکام از جمله آرایی می باشند که درباره ماهیت دعوا صادر خواهند شد. اعاده دادرسی حقوقی را زمانی می توان به کار گرفت که رای قطعی از طرف دادگاه صادر شده باشد و یا این که بعد از طی مراحل مهلت و یا شکایت صادر شده باشد. برای استفاده از اعاده دادرسی حقوقی این نکته را باید مد نظر داشت که نمی توان نسبت به هر رای صادره از طرف دادگاه اعتراض و شکایت نمود و از اعاده دادرسی حقوقی استفاده کرد. بلکه چنین آرایی که قابل اعتراض و شکایت باشند از طرف قانون مشخص شده اند.

• 

اعاده دادرسی حقوقی مورد پذیرش چه مرجع قضایی می باشد؟

به طور کلی رسیدگی به اعاده دادرسی حقوقی و همچنین لغو رای مورد اعاده و پیگیری و رسیدگی دوباره به موضوع پرونده و دعوا توسط مرجع و دادگاهی که رای اولیه را صادر نموده است امکان پذیر خواهد بود. در حقیقت پذیرش اعاده دادرسی حقوقی از طرف دادگاه بدوی سبب خواهد شد تا رای صادر شده دوباره مورد بررسی و تحقیقات کامل تری قرار بگیرد.

از چه آرایی می توان اعاده دادرسی حقوقی نمود؟

همان گونه که پیش تر شرح داده شد قانون ارایی را که قابل اعاده دادرسی حقوقی باشند تعیین و روشن کرده است. در ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی موارد و آرایی را که می توان نسبت به آن ها از اعاده دادرسی حقوقی استفاده کرد به هفت دسته تقسیم کرده است که عبارتند از؛

۱: رای قطعیت یافته ای که توسط دادگاه صادر شده اما در مفاد و موارد آن تضاد و تناقض وجود دارد و این تناقضات به دلیل استفاده از مستندات و اصول متضاد به وجود آمده است.

۲: حکم قطعی که در دادگاه صادر شده است اما موضوع حکم خواسته شخص خواهان نبوده است. همچنین میزان حکم بیشتر از خواسته می باشد.

۳: حکم نهایی که توسط دادگاه صادر شده باشد اما طرف مقابل که رای به نفع او می باشد با استفاده از مکر و حیله توانسته رای دادگاه را به نفع خود تغییر دهد.

۴: حکم صادر شده ای که در دادگاه به عنوان رای نهایی به طرفین اعلام شده است اما با رای صادر

 شده ای که پیش تر توسط همان دادگاه و در مورد همان پرونده صادر شده است متناقض می باشد.

۵: حکم صادر شده ای که به شکل قاطع و با استفاده از مستندات و مدارکی صادر شده که بعد از صدور رای جعلی و تقلبی بودن آن ها اعلام شده است.

۶: حکم نهایی که بعد از صدور آن اسناد و مدارکی به دست دادگاه رسیده باشد که حقانیت شخص درخواست کننده اعاده دادرسی را مشخص کرده باشد. البته باید این نکته برای دادگاه محرز شود که این مستندات قبلا در دسترس شخص متقاضی و ذی حق نبوده اند.

۷: حکم نهایی که به هر دو طرف دعوا ابلاغ شده باشد و بعد از مدتی مغایرت آن با بین شرع بودن آن مشخص گردد.

نکته: در مورد استفاده از اعاده دادرسی حقوقی باید دانست که افراد متقاضی تنها یک بار حق استفاده از آن را خواهند داشت. بنابراین لازم است که افراد در هنگام طرح و تنظیم آن نهایت دقت و توجه را به کار ببندند و تمامی دلایل و مدارک و مستندات در دسترس را ضمیمه آن نمایند و آن را به دادگاه تسلیم نمایند. زیرا در صورت عدم پذیرش آن از طرف دادگاه مربوطه امکان طرح دوباره آن وجود نخواهد داشت.

آثار و نتایجی که به سبب استفاده از اعاده دادرسی حقوقی به دست خواهد آمد؟

در صورتی که اعاده دادرسی حقوقی توسط دادگاه مورد قبول قرار بگیرد و دادگاه قرار رسیدگی مجدد به دعوای موجود را صادر کند. اعاده دادرسی حقوقی نتایج و دستاوردهایی را به دنبال خواهد داشت که به قرار ذیل می باشند:

۱: اولین نتیجه ای که کسب خواهد شد متوقف شدن اجرای حکم است. البته بجز در مواردی که حکم صادر در مورد مسائل مالی باشد.

۲: گرفتن تامین مناسب از فرد متقاضی یا همان محکوم له و ادامه دادن اجرای حکم البته در مواردی که که حکم در مورد امور مالی صورت گرفته باشد. زیرا در این صورت امکان اخذ تامین و جبران نمودن خسارت های احتمالی وجود خواهد داشت.

۳: لغو حکم صادره و مهیا کردن شرایط رسیدگی مجدد به موضوع پرونده مورد مناقشه. البته این اقدام تنها در مواردی قابل اجرا خواهد بود که امکان استفاده از اعاده دادرسی حقوقی در آنها وجود داشته باشد.

• 

انواع اعاده دادرسی حقوقی با توجه به اقامه آن؟

اعاده دادرسی حقوقی با توجه به نحوه و چگونگی اجرا و اقامه آن به دو صورت انجام خواهد گرفت.

۱: بنا بر بند الف ماده ۴۳۲ قانون آئین دادرسی مدنی اگر فرد متقاضی خود به صورت خواستار چنین اعاده ای باشد به آن اعاده دادرسی حقوقی مستقل اطلاق خواهد شد. به این صورت که اگر دعوایی در حال جریان نباشد و فرد متقاضی نسبت به رای که قبلا صادر شده است اعتراضی داشته باشد و اعاده مربوطه را تنظیم نماید در این حالت اصطلاح اصل بودن را همراه اعاده ذکر شده به کار خواهند گرفت.

۲: طبق بند ب ماده ۴۳۲ قانون آئین دادرسی مدنی اعاده دادرسی دیگری وجود دارد به نام طارمی که در همزمان با رسیدگی به پرونده و موضوع آن مطرح خواهد شد.

نکته: برای رسیدگی به دادخواست اعاده دادرسی حقوقی و بعد از پذیرش آن دادگاه حکم تعیین وقت رسیدگی و همچنین ابلاغ آن را به طرفین صادر خواهد کرد. بعد از این مرحله دادگاه ذیصلاح مدارک و شواهد جدید را به سایر مستندات قبلی تطبیق داده و در نهایت رای نهایی را صادر خواهد کرد. گاهی امکان دارد بعد از بررسی های مجدد همان حکم قبلی تایید خواهد شد.