ازدواج بدون اجازه پدر
در فرهنگ و عرف جامعه ایران اجازه و اذن پدر برای ازدواج هر دختری لازم است زیرا این مهم را فقه اسلام تعیین کرده است و به صراحت بیان کرده است که دختر برای ازدواج باید اجازه پدر یا پدر پدرش را داشته باشد وگرنه ازدواج وی ساقط است. یعنی امر ازدواج صورت نخواهد گرفت. البته قوانین اسلام و قوانین مدنی ایران در خصوص ازدواج بدون اجازه پدر مواردی را مطرح کرده اند که در صورت وجود شرایطی دختر می تواند بدون اجازه پدر ازدواج نماید که در ادامه این مقاله به این موضوع خواهیم پرداخت.
ازدواج در فقه اسلام
ازدواج در فقه اسلام امری پسندیده و بسیار مهم است که قوانین بسیار کاملی برای آن تعیین شده است. در عرف و فرهنگ ایران اگر دختر و پسری بخواهند باید با هم ازدواج کنند رسم و عرف این است که خانواده پسر به خواستگاری دختر رفته و در صورت رضایت پدر دختر به عقد نکاح پسر در خواهد آمد و اگر پدر دختر راضی نباشد و اجازه ندهد ازدواج صورت نمی گیرد. قانون و شرع اسلام قصد و اراده و رضایت دختر و پسر را اولویت انجام امر ازدواج می داند. دلیل اصلی رضایت پدر برای ازدواج دختر این است که پدر صلاح و مصلحت دختر را می داند و هم جنس خود را بهتر می شناسد ممکن است دختر تحت تاثیر عواطف برخی از مشکلات و اخلاقیات پسر را نبیند و یا نداند در صورتی که پدر برای مخالفت خود دلیل محکم و قابل قبول داشته باشد دختر باید از ازدواج صرف نظر کرده و تابع نظر پدر باشد.
اما خب ممکن است پدر به دلایل غیر منطقی و غیر قابل قبول با ازدواج دختر خود مخالفت کند قانون و همچنین شرع اسلام برای جلوگیری از ضایع شدن حق طبیعی دختر و انجام امر مقدس ازدواج شرایطی را برای دختر پیش بینی کرده است که در صورت وجود این شرایط دختر می تواند بدون اجازه پدر اقدام به ازدواج کند. پس بدیهی است که در قانون اسلام و ایران در هر حالتی مصلحت دختر برای ازدواج در نظر گرفته می شود. اجازه پدر غیر قابل واگذاری است یعنی نمی تواند اجازه خود را به شخص دیگری دهد که در مورد ازدواج دخترش رضایت بدهد یا ندهد. همچنین پدر می تواند تا قبل از عقد اجازه دخترش را رد کند و به امری که اجازه داده است آن را رد نماید که اگر شرایط فوق وجود داشته باشد شرط اجازه پدر برای ازدواج لغو می شود. این شرایط مطابق قانون در متن زیر بیان شده است.
شرایط ازدواج بدون اجازه پدر
دختری که به سن بلوغ رسیده باشد طبق قانون و فقه اسلام قادر به تصمیم گیری در مورد زندگی خود است و به رضایت خود می تواند تصمیم به ازدواج بدون اجازه پدر بگیرد البته که پدر دختر باید به این امر رضا باشد. پس دختر برای ازدواج به اجازه پدر و پدر پدرش نیاز دارد به این صورت که اگر پدرش در قید حیات نباشد و یا در شرایطی نباشد که بتوان از او اجازه ازدواج گرفت دختر می تواند از پدر بزرگ پدری خود اجازه ازدواج را کسب نماید. زیرا شرع اسلام بر اذن پدر در ازدواج تاکید کرده است. همچنین در متن فوق عنوان شد اگر شرایطی وجود داشته باشد دختر برای ازدواج نیازی به اجازه پدر ندارد. اما شرایطی که دختر برای ازدواج نیاز به اجازه پدر ندارد به شرح زیر است؛
دختری که باکره نباشد نیاز به ازدواج ودر ندارد ممکن است دختر بکارت خود را از طریق رابطه نامشروع و یا از طریق بیماری یا عمل جراحی یا همچین مواردی از دست داده باشد.
زن مطلقه و یا زنی بیوه یا زنی که شوهر وی فوت کرده باشد برای ازدواج مجدد نیاز به اجازه پدر ندارد زیرا هم شرط اول برقرار است و هم اینکه زنی که تجربه یک بار ازدواج داشته باشد به خوبی جوانب ازدواج را در نظر خواهد گرفت.
مطابق با ماده ۱۰۴۳ اگر پدر دختری بدون دلیل موجه و بدون دلیل خاصی اجازه ازدواج دخترش را صادر نکند دختر طبق قانون می تواند در دادگاه با معرفی کامل مردی که قرار است با او ازدواج کند و پس از کسب اجازه از قانون با مراجعه به دفتر ثبت ازدواج مراجعه نماید و اقدام به ازدواج کند.
در صورتی که پدر و پدر بزرگ دختر در قید حیات نباشند بدیهی است مه دختر بدون کسب اجازه از شخص دیگری می تواند اقدام به ازدواج کند اما لازم است قبل از آن به دادگاه مراجعه نماید و کسب اجازه کند.
دختری که مدرک تحصیلی او کارشناسی ارشد باشد و پنج سال سابقه کار را با بیمه داشته باشد.
در حالتی که ولی دختر در دسترس نباشد در جنگ باشد و یا غایب باشد دختر با شرط این موضوع می تواند در دادخواستی دلایل غایب بودن پدر را در دادگاه مطرح نماید و دادگاه با بررسی دلایل فرد اقدام به صدور اجازه ازدواج برای دختر نماید.
در حالتی که پدر و پدر بزرگ دختر محجور یا دیوانه باشند منظور این است که پدر یا پدر بزرگ دختر به علت مریضی کاملا زمین گیر شده باشد و برخی از توانایی های خود را از دست داده باشد و یا دچار زوال عقلی شده باشد یا در حالتی که ولی دختر قیم داشته باشند پس در این حالت حق دخالت و نظر در ازدواج دختر را نخواهند داشت در این حالت دختر لازم نیست برای ازدواج از کسی اجازه بگیرد.
اگر دختر پدر و پدر بزرگش در قید حیات نباشند اما بالغه و عاقل باشد.
دختری که سی سال سن داشته باشد و صلاح و مصلحت خود را بداند نیازی به ازدواج پدر ندارد.
اگر پدر دختر راضی نباشد به هر دلیلی ولی جد پدری یا پدر پدربزرگ دختر به ازدواج دختر رضایت دهد در این حالت رضایت پدر لازم نیست.
در حالتی که پدر دختر سفیه باشد یعنی دارایی های خود را در راه های بیهوده خرج کند و در کل مدیریت مالی نداشته باشد یعنی عقل معاش نداشته باشد که در این حالت دختر می تواند بدون کسب اجازه پدر اقدام به ازدواج کند یا اجازه او برای ازدواج دخترش ساقط است.
