تفاوت کلاهبرداری و خیانت در امانت

تفاوت کلاهبرداری و خیانت در امانت

بررسی تفاوت کلاهبرداری و خیانت در امانت

کلاهبرداری چند نوع است؟ تفاوت کلاهبرداری و خیانت در امانت در چه مواردی می باشد؟ آیا این دو جرم در دسته جرایم قابل گذشت قرار می گیرند؟ کلاهبرداری و خیانت در امانت، دو مورد از جرایمی هستند که در قانون به آنها اشاره شده است. در قانون تشدید کلاهبرداری به مجازات این جرم اشاره شده است. بر این اساس می توان به ماده یک قانون مذکور اشاره کرد. در ادامه جرم کلاهبرداری و انواع آن را بررسی می کنیم. سپس به جرم خیانت در امانت و مجازات آن اشاره می کنیم.

کلاهبرداری و انواع آن در قانون ایران

کلاهبرداری به این معنی است که شخصی اموال دیگری را با فریب و تقلب بگیرد. علاوه بر این وعده دادن امور واهی نیز از مصادیق جرم کلاهبرداری می باشد. ذکر این نکته ضروری است که در کلاهبرداری، شخص فریب خورده با میل خود اموال را در اختیار کلاهبردار قرار می دهد و هیچ اجباری در این خصوص وجود نخواهد داشت. تفاوت کلاهبرداری و خیانت در امانت را باید در عناصر این دو جرم جستجو کرد. در ماده اول از قانون تشدید مجازات مرتکبین اختلاس، ارتشاء و کلاهبرداری به عنصر قانونی جرم کلاهبرداری اشاره شده است.

عنصر مادی جرم نیز شامل هر نوع رفتاری خواهد بود که سبب فریب طرف مقابل شود. اقداماتی مانند اعمال متقلبانه، فریب مالباخته و در نهایت جلب رضایت او از عناصر مادی جرم محسوب خواهند شد. در نهایت باید گفت که برای تحقق جرم کلاهبرداری مال مذکور باید متعلق به غیر باشد. علاوه بر این در صورت فقدان اعمال واهی، امکان پیگیری جرم تحت عنوان خیانت در امانت یا تحصیل مال نامشروع وجود خواهد داشت. به جز دو عنصر قانونی و مادی، عنصر روانی نیز قابل بررسی خواهد بود. این عنصر شامل دو بخش عام و خاص می باشد. در عنصر روانی عام، قصد فریب شخص و انجام عامدانه اقدامات مورد توجه قرار می گیرد. در عنصر روانی خاص نیز هدف مجرم قصد رسیدن به اموال شخص خواهد بود.

کلاهبرداری مشدد و ساده در حقوق جزا

کلاهبرداری در دو نوع ساده و مشدد انجام می باشد. کلاهبرداری مشدد نیز در حالت های مختلفی انجام می شود. در کلاهبرداری مشدد، کلاهبردار ادعا می نماید که از طرف موسسه یا سازمانی دولتی دارای سمت می باشد و از همین طریق اقدام به فریب شخص می نماید. به سبب همین ادعا زمینه اعتماد اولیه فراهم می شود و مالباخته فریب می خورد. علاوه بر این موارد دیگری نیز به عنوان کلاهبرداری مشدد مشخص شده اند.

چنانچه کلاهبرداری با استفاده از وسایل ارتباط جمعی باشد و یا از طریق تبلیغات عمومی صورت گیرد، مشدد محسوب خواهد شد. با توجه به جزئیات فوق، قانونگذار مجازات مختلفی را برای کلاهبرداری مشدد و ساده تعیین کرده است. بر همین اساس می توان گفت که مجازات کلاهبرداری ساده یک تا هفت سال حبس خواهد بود. به علاوه به میزان مالی که مالباخته در اختیار کلاهبردار قرار داده است، جزای نقدی تعیین خواهد شد. با این حال مجازات کلاهبرداری مشدد سنگین تر است.

شاید مهمترین دلیل قانونگذار همین امر باشد که در کلاهبرداری مشدد، اعتماد افراد نسبت به کارکنان دولتی نیز خدشه دار می شود. علاوه بر این سوء استفاده از نام سازمان یا موسسات دولتی، باعث ظن مردم نسبت به سازمان مذکور خواهد شد. با توجه به موارد فوق مجازات کلاهبرداری مشدد انفصال از خدمات دولتی خواهد بود. به علاوه حبس دو تا ده سال و جزای نقدی به میزان مال کلاهبرداری شده نیز از دیگر مجازات های مقرر شده در قانون می باشد. با تمام این تفاسیر برای جرم کلاهبرداری تخفیفاتی نیز در نظر گرفته شده است که در ماده 22 از قانون مجازات اسلامی به آنها اشاره شده است.

جرم خیانت در امانت

تفاوت کلاهبرداری و خیانت در امانت را در مواد قانونی نیز می توان جستجو کرد. در ماده ۶۷۴ از قانون مجازات اسلامی، به عنصر قانونی جرم خیانت در امانت اشاره شده است. این جرم زمانی تحقق پیدا می کند که فردی مال خود را به عنوان امانت به دیگری می سپرد اما امین مال را تلف، استعمال، تصاحب یا مفقود می کند. در فرض دیگری نیز این امکان وجود خواهد داشت که امین از استرداد مال جلوگیری نماید. در این حالت عدم استرداد مال باید با سوء نیت همراه باشد تا جرم مذکور خیانت در امانت محسوب شود.

عنصر مادی این جرم تمام اعمالی خواهد بود که پیش از این به آنها اشاره کردیم اما در خصوص اوضاع و احوال جرم، باید به موارد دیگری اشاره کرد. مال مذکور باید عین مال باشد و به طریق قانونی به امین سپرده شده باشد. به علاوه مال مذکور به شرط استرداد یا استفاده معین سپرده شده باشد. خیانت در امانت در دستهجرایمی قرار می گیرد که مشمول مرور زمان خواهد شد. مدت مرور زمان از تاریخ به امانت سپردن مال مذکور و انکار کردن امین آغاز خواهد شد‌.

اصلی ترین تفاوت کلاهبرداری و خیانت در امانت

تفاوت کلاهبرداری و خیانت در امانت کاملا مشخص است. با بررسی عناصر قانونی، مادی و معنوی می توان به تفاوت این دو جرم پی برد. با این وجود می توان گفت که اولین تفاوت کلاهبرداری و خیانت در امانت، این است که کلاهبردار با انجام اعمالی اعتماد مالباخته را جلب کرده است اما در جرم خیانت در امانت از همان ابتدا مال با رضایت به امین سپرده شده است و استنکاف امین از استرداد مال، شالوده جرم را تشکیل خواهد داد. در جرم کلاهبرداری کسب سود توسط کلاهبردار یا فرد مورد نظر او مورد توجه می باشد اما در جرم خیانت در امانت، ضرر وارد کردن به دیگری برای ارتکاب جرم کفایت می کند. در حالتی که امین مال را به عمد تلف کند نیز، مرتکب جرم شده است.

تفاوت کلاهبرداری و خیانت در امانت در وقوع زمان آنها نیز قابل بررسی خواهد بود. در تفاوت زمان وقوع می توان گفت که در جرم کلاهبرداری، به محض دریافت مال جرم محقق می شود اما در جرم خیانت در امانت اعمالی مانند تصاحب و تلف و.. باید انجام گیرد تا جرم انجام شود. به سبب وجود همین تفاوت است که کلاهبرداری به عنوان جرم آنی شناخته می شود. در نهایت می توان گفت که آخرین تفاوت کلاهبرداری و خیانت در امانت، مرکب بودن کلاهبرداری و مقید بودن خیانت در امانت می باشد. به عبارت دیگر خیانت در امانت مقید به حصول نتیجه خواهد بود اما برای تحقق کلاهبرداری وجود تمام عناصر الزامی خواهد بود.