آیا وقف مال مشاع امکان پذیر است؟
آیا وقف مال مشاع امکان پذیر است؟
وقف مال مشاع چه شرایطی دارد؟ آیا وقف مال مشاع صحیح است؟ در چه شرایطی امکان وقف مال مشاع وجود دارد؟ چه زمانی وقف مال مشاع باطل است؟ آیا در وقف مال مشاع همه شرکا باید حضور داشته باشند؟ رجوع در وقف مال مشاع چگونه است؟ کارکرد یک وکیل پایه یک دادگستری در خصوص وقف مال مشاع چیست؟ مهمترین مرجع تصمیم گیری کننده در خصوص وقف مال مشاع کدام است؟ سریع ترین روش برای رسیدن به نتیجه در دعوی وقف مال مشاع چیست؟
وقف مال مشاع یکی از شرایط حقوقی خاص در قانون ایران محسوب می شود. به طور کلی می توان گفت که در خصوص وقف مال مشاع چند مفهوم بسیار مهم به صورت مستقیم تاثیرگذار است. مفهوم اول مشاع بودن مال است. بنابراین برای درک مسئله وقف مال مشاع و کارکرد یک وکیل در این حوزه باید با مفاهیم مختلف و بنیادی آن آشنا شویم.
مسئله دیگری که باید به آن توجه داشته باشید این است که وقف مال مشاع بر اساس قانون امکان پذیر است. اما دو شرط اساسی برای این مسئله وجود دارد. اول این که اگر قرار باشد تمام مال وقف شود باید تمامی شرکا و مالکان نسبت به این امر رضایت داشته باشند و حالت دیگر این است که هر فرد به اندازه سهم خود در مال می تواند آن را وقف کند. بنابراین به صورت کاملا سریع و خلاصه اگر بخواهیم بیان کنیم اینگونه می توان گفت که وقف مال مشاع امکان پذیر است به این شرط که هر فرد تنها می تواند به اندازه مال و سهم خود این کار را انجام دهد. در ادامه به کمک یک وکیل حقوقی سعی می کنیم جنبه های مختلف از این مفهوم و مسئله را مورد بررسی قرار دهیم.
وقف مال مشاع و نگاه به چند مفهوم
وقف مال مشاع زمانی قابل درک است که چند مفهوم در این خصوص را مورد بررسی قرار دهیم. مفهوم مشاع از مهمترین این مفاهیم است. مشاع به حالتی گفته می شود که یک مال دارای چند مالک یا شریک است. به طور مثال یک زمین دارای چند مالک است. در این حالت گفته می شود که این زمین مشاع است.
مهمترین مفهوم مال مشاع این است که تمامی افراد به اندازه سهم خود در ذره ذره مال شریک هستند. این سخن بدین معنی است که اساسا هیچ کدام یک از شرکا و یا مالکان امکان تغییر در مال بدون اجازه سایر مالکان ندارند. نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشید این است که در سند مشاعی نیز نام همه مالکان بدون تعیین سهم ان ها آورده شده است. اما مسئله این است که فرد به اندازه سهمی که در اختیار دارد می تواند نسبت به فروش سهم خود و یا انتقال آن به فرد دیگر اقدام کند. بنابراین فروش مال به اندازه سهم فرد و یا وقف آن از نظر قانون و شرع اشکالی ندارد.
نکته دیگری که باید به آن توجه داشته باشید این است که اساسا وقف مال مشاع عمدتا در خصوص اموال غیر قابل افراز مورد بررسی قرار می گیرد. به نوعی می توان گفت که مال مشاع به دو دسته قابل افراز و غیر قابل افراز تقسیم می شود. افراز به معنی تقسیم است. زمانی اموال مشاع قابل تقسیم باشد گفته می شود که این اموال افراز می شود. زمین مشاع از این نوع اموال محسوب می شود. بنابراین شرکا با ارائه درخواست می توانند نسبت به افراز ملک به اندازه سهم خودشان اقدام کنند. در این صورت هر فرد می تواند برای قطعه مربوط به خود سند شش دانگ تهیه کند. بنابراین هر فرد می تواند به سادگی و به صورت مستقل در خصوص وقف مال مشاع تصمیم گیری کند. اما در خصوص اموالی مانند ملک داستان به نحوی دیگر صورت می گیرد. ملک مشاع غیر قابل افراز است. بنابراین افراد نمی توانند سهم خود را از مابقی ملک جدا کنند و به صورت مجزا برای آن تصمیم گیری کنند. حال سوال مهمی که باید به آن پاسخ دهیم این است که در خصوص این چنین اموالی ( مال مشاع غیر قابل افراز ) وقف مال چگونه انجام می شود؟
وقف مال مشاع از دید قانون
وقف مال مشاع را می توان برای اموال قابل افراز و غیر قابل افراز به صورت مجزا مورد بررسی قرار داد. اگر مال قابل افراز باشد یعنی فرد بتواند به اندازه سهم خود از مال را جدا و مشخص کند، بهتر این است که پیش از وقف مال نسبت به افراز مال و گرفتن سند شش دانگ مجزا اقدام کند. در این صورت وقف مال ساده تر و سریع تر صورت می گیرد و متولی نیز راحت تر می تواند در خصوص مال وقف شده و عواید آن تصمیم گیری کند. اما اگر مالک نسبت به افراز مال اقدام نکند و به اندازه سهم خود مال را وقف نماید، متولی می تواند بعد از قبض مال نسبت به افراز و جداسازی سهم وقف شده اقدام کند.
اما در صورتی که مال غیر قابل افراز باشد، فرد مانند حالت قبلی تنها می تواند به اندازه سهم خود نسبت به وقف مال اقدام کند. اگر فرد کل مال و یا مقداری بیش از سهم خود را وقف کند اساسا وقف باطل است و تنها به اندازه سهم فرد قابلیت اجرا دارد. بنابراین در وقف مال مشاع غیر قابل افراز فرد به اندازه سهم خود در مال نسبت به وقف مال اقدام می کند. متولی نیز بعد از قبض سهم مالک، به عنوان یک شریک شناخته می شود. بنابراین متولی نیز این قدرت را ندارد که به تنهایی بتواند از مال وقف شده استفاده کند. این نکته و مسئله مهمی است که هر وکیل حقوقی تهران یا شهرستان به آن آگاه است.
در نهایت بهتر است در خصوص رجوع از وقف مال مشاع صحبت کنیم. به طور کلی رجوع در هر نوع وقفی شرایط یکسان و مشخصی دارد. شخص می تواند تا قبل از قبض مال و اتمام وقف از آن رجوع کند، اما زمانی که وقف مال به صورت کامل انجام شود عملا هیچ قدرت و اختیاری در این خصوص ندارد و نمی تواند از وقف مال رجوع کند. این نکته مهمی است که باید به آن توجه کنید.
