منع اشتغال همسر و شرایط آن در قانون

منع اشتغال همسر و شرایط آن در قانون

منع اشتغال همسر و شرایط آن در قانون

منع اشتغال همسر به چه معنی است؟ شرایط منع اشتغال همسر چیست؟ چه زمانی منع اشتغال همسر صادر می شود؟ مهمترین قوانین مربوط به منع اشتغال همسر چیست؟ منع اشتغال همسر چه کارکردی در قانون دارد؟ نقش شرط ضمن عقد در خصوص منع اشتغال همسر چیست؟ ضمانت اجرایی منع اشتغال همسر چیست؟ آیا منع اشتغال همسر تنها برای زوجه است؟ کارکرد یک وکیل پایه یک دادگستری در خصوص منع اشتغال همسر چیست؟ مرجع تصمیم گیری کننده در خصوص منع اشتغال همسر کدام نهاد است؟ چه زمانی دستور منع اشتغال همسر صادر می شود؟

منع اشتغال همسر یکی از جنبه های مختلف دعاوی زناشویی در دادگاه های خانواده ایران محسوب می شود. مسئله ای که وجود دارد این است که بر اساس اصل قانون اساسی هر فرد در جامعه می تواند مشغول به کار شود و هیچ محدودیتی از نظر جنسیت برای فرد در نظر گرفته نشده است. بنابراین هر مرد و زنی می تواند در جامعه مشغول به شغلی شود که منافی قانون و شرع نباشد. اما داستان زمانی شروع می شود که زن و مرد تصمیم می گیرند که با یک دیگر وارد زندگی مشترک شوند.

زندگی مشترک شرایط خاص و مخصوص خودش را دارد. هر کدام از طرفین در ازدواج تعهداتی را عهده دار می شود و باید به این تعهدات عمل کند. حال سوالی که ایجاد می شود این است که وضعیت شغلی و کاری زن و مرد بعد از ازدواج به شکلی خواهد بود؟ به نوعی قانون چه نظری در این خصوص دارد؟ این مسئله یکی از مهمترین مسائلی است که به گفته یک وکیل حقوقی در دادگاه های خانواده ایران مورد بررسی قرار می گیرد.

منع اشتغال همسر و بررسی چند مفهوم

منع اشتغال همسر را زمانی می توانیم به درستی مورد بررسی قرار دهیم که کمی از وظایف زن و مرد در زندگی مشترک بدانیم. به طور کلی بر اساس قانون و شرع اسلام مسئولیت تامین اقتصادی خانه و خانواده بر عهده مرد است. در کلام ساده تر در زندگی زناشویی این مرد است که موظف است نیازهای مادی و اقتصادی خانواده را تامین کند. از این رو کاملا مشخص است که این وظیفه مرد در زندگی است که کاری مناسب داشته باشد.

بنابراین بر اساس قانون و شرع زوجه هیچ مسئولیتی در تامین هزینه های زندگی ندارد. از این رو حتی اگر زوجه مشغول به فعالیت اقتصادی هم باشد همچنان می تواند درآمد خود را برای خود نگه دارد. حال سوال این است که با توجه به عدم الزام قانونی فعالیت اقتصادی زوجه، آیا زوج می تواند مانع از انجام این فعالیت شود؟ این موضوع در قانون ایران به شکل کاملا مشخص و واضح بیان نشده است. از این رو در ادامه سعی می کنیم شرایط و حالات مختلفی را برای منع اشتغال همسر مورد بررسی قرار دهیم.

منع اشتغال همسر در حالت های مختلف

منع اشتغال همسر در قانون ایران و در دادگاه های حقوقی بر اساس شرایط مختلف مورد بررسی قرار می گیرد. از این رو در ادامه ما پر تکرارترین این حالت ها را مورد بررسی قرار می دهیم. اولین حالت این است که زوجه بعد از ازدواج قصد اشتغال کرده باشد. در کلام ساده تر زن پیش از ازدواج مشغول به کاری نبوده اما بعد از ازدواج بنا بر دلایل مختلفی تصمیم می گیرد که کار کند. در چنین شرایطی قانون این اجازه را به زوج می دهد که مانع از اشتغال همسر خود شود.

در واقع زوج می تواند بنا بر ماده 18 قانون حمایت از خانواده منع اشتغال همسر خود شود. در این صورت اگر زوجه همچنان به اشتغال خود ادامه دهد، رفتار او در حکم عدم تمکین خواهد بود و زوج می تواند نفقه او را پرداخت نکند. از طرف دیگر ضمانت اجرایی در این ماده قانون امکان و اجازه طلاق با درخواست زوج یا زوجه است.

حال اگر زوجه قبل از ازدواج اشتغالی داشته و بعد از ازدواج نیز همان شغل را ادامه داده است، اگر زوج بخواهد مانع از اشتغال همسر خود شود باید ثابت نماید که اشتغال همسر وی با مصالح خانواده و آبروی زندگی وی در تعارض است. در غیر این صورت امکان منع اشتغال همسر را نخواهد داشت. فرض کنید که زوجه پیش از ازدواج استاد دانشگاه بوده، حال شوهر وی بعد از ازدواج اگر بخواهد مانع از این فعالیت اقتصادی شود، عملا دلیلی قانع کننده نخواهد داشت. در این صورت دادگاه اجازه منع اشتغال همسر را به وی نخواهد داد.

حالت دیگری نیز وجود دارد که زوجه قبل از نکاح از همسر خود تعهدی ضمن عقد مبنی بر اجازه اشتغال به کار دریافت کرده باشد. این تعهد و حق در زمانی کارایی دارد که زوجه بخواهد بعد از نکاح وارد فعالیت اقتصادی شود. در چنین شرایطی زوج تنها زمانی می تواند مانع از اشتغال همسر خود شود که شرایط منافی آبرو و یا مصالح خانواده قابل اثبات باشد.

منع اشتغال همسر و چند نکته

اولین نکته مهم که در خصوص منع اشتغال همسر وجود دارد این است که ملاک هایی که نشان می دهد اشتغال زوج یا زوجه منافی آبرو یا حیثیت یکی از طرفین است، در قانون چندان مشخص نیست. در واقع در قانون ابهاماتی در این خصوص وجود دارد که بر اساس شرایط دادگاه می تواند کاملا متفاوت باشد. اما به طور کلی معیارهایی مانند شرایط اجتماعی، شرایط زندگی، سطح خانوادگی آنها ، محل زندگی و … می تواند در تشخیص این مسئله تاثیرگذار باشد.

نکته دیگری که در خصوص منع اشتغال همسر وجود دارد این است که قانون به زوجه نیز اجازه داده است که در مواردی مانع از اشتغال مرد شود. اما در این صورت باید اثبات شود که زوج یا زوجه درآمدی برای گذران زندگی دارند و منع اشتغال همسر اختلالی در تامین نیازهای اقتصادی زندگی آن ها نخواهد داشت.

مسئله دیگری این است که اگر بخواهیم به صورت عملی به این مسئله نگاه کنیم می توانیم به این نتیجه برسیم که اساسا زوجه می تواند به نحو های مختلفی ثابت کند که فعالیت اقتصادی او می تواند برای زندگی مشترک مفید باشد. در واقع زوجه با اثبات عدم توانایی تامین مایحتاج زندگی توسط زوج به سادگی می تواند اجازه کار را پیدا کند. این ها مهمترین نکاتی است که یک وکیل حقوقی تهران یا شهرستان به خوبی به آن آگاه است.