اجرت المثل ایام زندگی
لایحه دفاعیه اجرت المثل ایام زندگی مشترک دادخواستی است که زوجه در زمان طلاق یا در زمان اختلافات خانوادگی از طریق مراجع قضایی از زوج مطالبه می کند. این لایحه به صورت فرم کتبی به دفتر دادگاه ارائه می شود و در مدت زمان مشخصی به این درخواست رسیدگی خواهد شد. اما منظور از اجرت المثل ایام زندگی مشترک چیست؟ در ادامه این متن به این موضوع خواهیم پرداخت.
اجرت المثل ایام زندگی مشترک چیست؟
اجرت المثل ایام زندگی مشترک از حقوق مادی زن در زمان نکاح دائم است. نفقه، مهریه و اجرت المثل تمامی حقوق مادی زن طبق شرع و قانون اساسی ایران است که مرد وظیفه پرداخت آن را خواهد داشت. نفقه زن تامین شرایط و مخارج زندگی زن است که در صورت تمکین زن از شوهر به وی پرداخت می شود و مهریه نیز معمولا در صورت وجود اختلافات خانوادگی از مرد مطالبه می شود و به دو حالت عندالمطالبه و عندالاستطاعه پرداخت می شود که برای درک هر یک توصیه می کنم به مقاله هایی که در ای زمینه نوشته شده مراجعه نماید و اما اجرت المثل زندگی مبلغی نامشخص است که مرد باید به زن پرداخت نماید و از نفقه کاملا جداست و ربطی به تمکین یا عدم تمکین زن ندارد. در نکاح دائم زوج و زوجه در قبال دیگر وظایفی دارند که باید به آن پایبند باشند تمکین به مرد وظیفه زن است و پرداخت نفقه نیز بر ذمه مرد می باشد. اما زن در زندگی مشترک وظیفه ای در قبال شستن لباس و ظرف، تمیز کردن خانه و شیر دادن به بچه ندارد و از نظر شرع و قانون بایستی مرد برای زن حقوقی ماهیانه با توجه به شرایط زندگی در نظر بگیرد و به همسر خود پرداخت نماید. خب این موضوع شاید در جامعه ما آرمانگرا باشد و در فرهنگ و عرف جامعه ما زن بدون چشم داشتی تمامی کارهای خانه را انجام خواهد داد و آن را وظیفه خود می داند و مردان نیز این کارها را وظیفه زن می داند و حتی در بیشتر موارد زنان شاغل نیز تمامی کارهای خانه را خود انجام می دهند و شوهر حتی به زن کمکی نخواهد کرد. اما با این وجود قانون حمایت از خانواده ماده و تبصره قانونی را برای پرداخت و دریافت اجرت المثل ایام زندگی مشترک تبیین کرده است. البته که زن حق دارد به دادگاه خانواده مراجعه کرده و موضوع اجرت المثل ایام زندگی مشترک خود با همسرش را مطرح و مطالبه نماید. اما اجرت المثل چگونه محاسبه می شود؟ آیا تمامی زنان یک حقوق مشترک دارند؟
اجرت المثل ایام زندگی (1)
شرایط تعیین اجرت المثل ایام زندگی مشترک
طبق ماده ۲۹ حمایت از خانواده طلاق زوجه زمانی جاری خواهد شد که به حقوق مادی خود دست پیدا نماید و حتی بعد از ثبت طلاق نیز زن می تواند برای حقوق مادی خود دادخواست تنظیم کند. دادگاه در رای طلاق با استناد به شروط ضمن عقد تمامی مطالبه های مادی زن را از زوج دریافت خواهد کرد و طبق تبصره ۳۳۶ قانون اساسی اجرت المثل زن را محاسبه کرده و مرد را موظف به پرداخت آن می کند مگر اینکه زوجه رضایت خود را برای عدم پرداخت اعلام نماید و در صورتی که مرد تمکن مالی نداشته باشد و درخواست اعسار نماید تمامی حقوق مادی زن به دستور دادگاه قسط بندی خواهد شد. تبصره ۳۳۶ قانون اساسی چه می گوید؟ چنانچه زن در ایام زندگی مشترک کار هایی را که شرعا بر ذمه وی نبوده است را انجام دهد و به دستور زوج بوده و یا به صورت رایگان یا تبرعی نبوده باشد دادگاه برای تمامی کار های انجام شده اجرت المثل را مشخص کرده و مرد را موظف به پرداخت آن می داند. پس برای مطالبه این حق از سوی زن باید به دو اصل تبرعی بودن یا نبودن ( منظور رایگان بودن است) و دستور مرد به انجام را در نظر گرفت. برخی از زوجین در عقد نکاح مبلغی مشخص را برای اجرت المثل در نظر می گیرند و بسیاری از زوجین اصلا از وجود چنین حقی خبر ندارند. اما اگر زن در زندگی مشترک قلبا و زبانا اعلام نماید که این کار را با رضایت خود به صورت رایگان انجام خواهد داد هیچ تکلیفی بر عهده شوهر نیست. اما مبلغ اجرت المثل ایام زندگی مشترک برای تمام زنان یکسان است؟ چگونه این مهم محاسبه می شود؟ بدیهی است که شرایط زندگی هر زنی مانند زنی دیگر نیست و شرایط خانه و زندگی و امکانات رفاهی و تحصیلات و همچنین شاغل بودن یا نبودن هر زنی در مقایسه با زن دیگر متفاوت است. برای تعیین مبلغ مشخص در صورت عدم توافق زوجین دادگاه وارد عمل خواهد شد و کارشناسان دادگاه با در نظر گرفتن فاکتور های مذکور برای تعیین اجرت المثل ایام زندگی مشترک زوجه مبادرت می نماید. پس مشخص است زنی که در تامین شرایط و مخارج زندگی کمک حال نرده بوده است و همزمان تمامی کار های خانه و نگهداری بچه ها را انجام داده است باید اجرت المثل وی بیشتر از زنی باشد که تمامی امکانات رفاهی داشته است و یا گاها خدمه ای داشته است. پس مبلغ مشخصی را نمی توان برای این مهم در نظر گرفت.
رویه دادگاه در مطالبه اجرت المثل ایام زندگی مشترک
بین بعضی از دادگاه ها و قضات برای پرداخت اجرت المثل ایام زندگی مشترک اختلاف نظر وجود دارد. برخی از آنان بر این اصل معتقدند که زن در فرهنگ جامعه ما به صورت رایگان کار هایی که وظیفه آنان نیست را انجام می دهند و هم اینکه برای تبرعی بودن یا نبودن کارهای انجام شده کافی است که زن بگوید رایگان کاری را انجام نداده است. اما در مقابل برخی از آنان بر این باورند که شرعا این کارها بر عهده زن نیست و درست آن است که مرد برای وی مبلغی را در نظر بگیرد. اگر پرداخت اجرت المثل از سوی دادگاه تایید شود مرد ظرف یک ماه میتواند آن را پرداخت نماید و یا اینکه درخواست اعسار نماید پس در این حالت پرداخت برای وی به شیوه قسط بندی انجام می شود. با این اوصاف اگر مرد از پرداخت آن سر باز زند زوجه می تواند از دادگاه حکم جلب وی را دریافت نماید. چنانچه اجرت المثل ایام زندگی مشترک به زوجه به هر دلیلی تعلق نگیرد نحله به وی تعلق خواهد گرفت.
