توهین در فضای مجازی
جرم توهین در فضای مجازی و مراحل شکایت را بشناسید
همه ما می‌دانیم توهین به اشخاص در حالت معمول جرم تلقی می‌شود و فردی که به او اهانت شده است حق دارد از توهین کننده شکایت کند. اما آیا توهین در فضای مجازی نیز مشمول همین قانون است؟ این سؤالی است که قرار است در این مطلب به طور مفصل و کامل پاسخ داده شود. بخصوص برای افرادی که فعالیت مهم و گسترده‌ای در فضای مجازی دارند، پاسخ این سؤال از اهمیت زیادی برخوردار است. در ادامه همراه ما باشید تا مصداق جرم و نحوه پیگیری آن را از دستگاه قضایی بررسی کنیم.
اهانت در فضای مجازی درست به اندازه توهین در دنیای واقعی اهمیت دارد
توهین در فضای مجازی هیچ دست کم از توهین در فضای واقعی و زندگی معمول ندارد. این موضوع را خصوصاً افرادی که در فضای مجازی دنبال کنندگان بسیاری دارند یا از این طریق به کسب درآمد می‌پردازند به خوبی متوجه می‌شوند. زیرا یک اهانت ساده می‌تواند برای آن‌ها به قیمت ضرر و زیان بزرگی تمام شود.
خبر خوش این است که توهین در فضای مجازی قابل پیگیری است و فرد می‌تواند با شکایت و به کمک قانون از شأن خود دفاع کند. با این حساب مطمئن باشید حتی اگر در یکی از پلتفرم‌های مجازی مورد اهانت واقع شده‌اید می‌توانید به راحتی شکایتی علیه فرد توهین کننده ترتیب دهید و آن را از طریق مراجع قضایی پیگیری نمایید.
جرم توهین در فضای مجازی چگونه تعریف می‌شود؟
به طور کلی توهین و اهانت به معنای انجام رفتار یا به زبان آوردن کلماتی است که شأن طرف مقابل را پایین بیاورد یا به عبارتی موجب حقارت او شود. به کار بردن الفاظ زشت و فحاشی، پرت کردن آب دهان و حتی هول دادن مصادیقی از توهین به حساب می‌آیند که جرم تلقی می‌شود. در فضای مجازی نیز ماجرا به همین منوال است. هر کس که چیزی وهن آور را در فضای مجازی به دیگری نسبت دهد (خواه صحیح باشد یا دروغ)، جرم توهین در فضای مجازی را مرتکب شده است. به عبارتی هتک حرمت فرد از طریق رایانه و فضای مجازی و به نحوی خوار و حقیر کردن او مصداق اهانت در فضای مجازی و مشمول جرائم رایانه‌ای است و مطابق قانون قابل پیگیری خواهد بود.
نکته
باید توجه داشته باشید که توهین با تهمت کاملاً متفاوت است. هر چند هر دو مورد جرم محسوب می‌شوند. اما تهمت و افترا به معنای نسبت دادن چیزی دروغ به فرد مقابل است. اما در توهین دروغ یا راست بودن حرف اهمیتی ندارد. بلکه هتک حرمتی که به دنبال دارد آن را به یک عمل مجرمانه تبدیل می‌کند.
مثالی از توهین در فضای مجازی دعوایی است که در یک گروه خانوادگی در فضای واتس اپ اتفاق می‌افتد و شخصی شما را مورد فحاشی قرار می‌دهد. خوب است بدانید ارائه اسکرین شات از صفحه و شهادت افرادی که در گروه مجازی حضور دارند می‌تواند جرم اتفاق افتاده را به راحتی اثبات کند. این موضوع مجازاتی را نیز برای فرد خاطی به همراه خواهد داشت.
برای شکایت توهین در فضای مجازی چه باید کرد؟
اگر به نحوی در فضای مجازی مانند صفحه چت، کامنت، پست و … مورد اهانت قرار گرفته‌اید و می‌خواهید این اهانت را مورد پیگیری قضایی قرار دهید ابتدا باید شکواییه‌ای تنظیم نمایید و در واقع طرح دعوا کنید (که بهتر است از یک وکیل باتجربه کمک بگیرید.). در طرح دعوا لازم است ادله و مدارک کافی برای اثبات شکایت را ارائه نمایید. مانند اسکرین شات از صفحه چت و … توجه داشته باشید اگر مدارک کافی برای اثبات ادعای خود ارائه ندهید، در همین مرحله شکواییه شما رد خواهد شد و در واقع شکایتی در کار نخواهد بود.
به طور معمول در شهرهای بزرگ، پرونده‌های توهین در فضای مجازی برای پیگیری به دادسرای جرائم رایانه‌ای ارجاع داده می‌شوند. اما اگر در شهر کوچکی زندگی می‌کنید احتمالاً پرونده شما در دادسرای عمومی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در این نوع پرونده‌ها ضابط دادگستری پلیس فتا خواهد بود (این تفاوت مهم میان شکایت‌هایی است که برای توهین در فضای مجازی و غیرمجازی صورت می‌گیرد). به این ترتیب پرونده برای بررسی‌های بیشتر به این ارگان ارجاع داده می‌شود. پلیس فتا در این مرحله صحت مدارک ارائه شده توسط شاکی را مورد بررسی قرار داده و تمام اطلاعاتی را که درباره فرد خاطی و موضوع شکایت لازم است جمع آوری می‌نماید. در نهایت این مدارک به مراجع ذیربط ارائه داده می‌شوند. در ادامه، دادسرای مربوطه با انجام بررسی‌های مورد نیاز حکم نهایی را صادر خواهد کرد.
جریمه توهین در فضای مجازی چیست؟
متأسفانه بسیاری از اشخاصی که در فضای مجازی مورد اهانت قرار می‌گیرند با این تصور که شکایت آنان به جایی نمی‌رسد، بی‌تفاوت از آن می‌گذرند. این در حالی است که در قانون این جرم با ادله کافی قابل اثبات است و برای فرد مجرم مجازات مشخصی وجود دارد. طبق ماده 16 جرائم رایانه‌ای مجازات جرم توهین در فضای مجازی مطابق یکی از موارد زیر است:
جزای نقدی 500 هزار تومان تا 4 میلیون تومان
حبس 45 روز تا 1 سال
در مواردی هر دو مورد
برای پیگیری شکایت باید از چه وکیلی کمک بگیرید؟
واقعیت این است که در بسیاری از جرائم خصوصاً جرائم رایانه‌ای، عدم اطلاع کافی از پیچ و خم‌های قانون باعث می‌شود به راحتی شکایت افراد به جایی نرسد. زیرا با مسیر صحیح پیگیری قضایی و چگونگی استفاده از ادله مناسب و کافی آشنا نیستند. در مورد جرائم رایانه‌ای و خصوصاً توهین در فضای مجازی نیز ماجرا به همین شکل است. گاهی اثبات اهانت از آنچه شما فکر می‌کنید نیز آسان‌تر است. این در حالی است که به دلیل عدم آگاهی، از ادامه دادن شکایت صرف نظر می‌کنید. در چنین شرایطی یک وکیل خبره به راحتی می‌تواند پرونده را به یک پرونده برنده تبدیل کند. در نتیجه آن فرد مجرم را نیز به مجازات برساند.
اما باید توجه ویژه داشته باشید که وکلای مختلف در زمینه‌های گوناگونی فعالیت و تخصص دارند. به طور کلی جرائم رایانه‌ای در دسته جرائم کیفری قرار می‌گیرند. با این حساب برای رسیدگی به شکایت توهین در فضای مجازی باید از یک وکیل کیفری که بخصوص در زمینه جرائم رایانه‌ای تجربه داشته باشد کمک بگیرید. در این صورت مطمئن باشید به نتیجه مطلوبی خواهید رسید.
