جرم تخریب اموال

جرم تخریب اموال

تخریب اموال به چه معناست؟

جرم تخریب اموال از جمله جرائمی است که در قانون مجازات اسلامی از آن نام برده شده است. تخریب در لغت به معنای ویران کردن و یا لطمه زدن به عمد به صورت کم یا بسیار زیاد، به مالی است که به دیگری تعلق دارد. این امر می ‌تواند به صورت آتش زدن یا ضربه زدن یا پاره کردن باشد. باید بدانید که جرم تخریب اموال یک جرم عمدی به حساب می آید. در این مسئله باید سوء نظر شخص برای تخریب و ضرر رساندن به دیگری مشخص گردد.

 باید بدانید که هر گونه تخریب اموال چه اموالی که به فرد خاصی تعلق دارد و به شکل قانونی مالک آن ها است و چه اموالی که توسط دولت و حکومت برای استفاده در اختیار عموم قرار گرفته است، از نظر اخلاقی، شرعی و قانونی بسیار ناپسند است.

جرم تخریب اموال عمومی یا دولتی

جرم تخریب اموال عمومی یکی از اقسام تخریب اموال محسوب می‌شود که اگرچه جنبه عمومی دارد، توسط قانون‌گذار قابل بخشش نمی باشد. طبق ماده 683 قانون تعزیرات، مجازات جرم تخریب اموال عمومی بوسیله سه نفر یا بیشتر،  ممکن است منجر به محارب شناخته شدن افراد گردد. در غیر این صورت، 2 تا 5 سال حبس برای فرد به دنبال دارد.

همینطور اگر فردی افراد عادی جامعه را در صحن عمومی جامعه مورد حمله یا تعرض قرار دهد و نظم عمومی را بر هم زند، 15 روز تا 6 ماه حبس برای او به دنبال دارد. اما دارایی های دولت آن هایی هستند که توسط وزارتخانه‌ ها، موسسات و شرکت ‎های دولتی (یا از هر شکل قانونی دیگری) در اختیار دولت قرار گرفته باشند. از اموال عمومی می‌توان به ساختمان‌های دولت، اسناد و املاک تحت اختیار دولت اشاره کرد. همچنین اسناد و املاک متعلق به شهرداری، معاملات و اموال نقدی دولت، اتومبیل های دولتی، اشیا و وسایل ادارات دولتی از دیگر موارد است.

جرم تخریب اموال شخصی

عنصر قانونی دیگر جرم تخریب اموال مربوط به اموال شخصی است. مطابق با اصل 22 قانون اساسی کشور، اموال مردم می بایست برای صیانت از نظم اجتماعی و اقتصادی، حفاظت شوند. بر طبق ماده های 676 و 677 قانون مجازات اسلامی، دارایی های خصوصی اشخاص قابل احترام هستند و جان، مال، حقوق، مسکن اشخاص، حیثیت و آبروی آن ها ارزشمند می باشند. در صورتی که فردی به عمد نسبت به اموال خصوصی فرد دیگری، قصد آسیب و تخریب داشته باشد، مجازات شش ماه تا دو سال حبس به او تعلق می گیرد.

مجازات جرم تخریب اموال شخصی برخلاف اموال عمومی و دولتی، امکان بخشش دارد و از جنبه عمومی برخوردار نیست (دادستان در این دادخواهی در جایگاه مدعی‌العموم قرار نمی گیرد). به همین سبب امکان دارد مجازات ماده 676 در برخی مورد ها به سه ماه تا یک سال و نیم کاهش یابد. نکته حائز اهمیت این است که شخص زیان‌دیده، یک سال وقت دارد اقدام به شکایت کند و فرد تخریب‌کننده را تحت تعقیب کیفری قرار دهد.

از نمونه های جرم تخریب اموال شخصی می‌توان به ویران‌کردن ماشین، تخریب‌کردن دیگر دارایی‌های منقول و غیرمنقول هر شخص، منهدم‌کردن اسناد تجاری و غیرتجاری متعلق به دیگری اشاره کرد. همچنین تخریب درختان باغ دیگری به علت مراقبت‌نکردن و آبیاری‌نکردن، تخریب اصل درخت خرمای دیگری، تخریب و هتک حرمت به منازل و املاک شخص از دیگر موارد است.

جرم تخریب محیط زیست

طبق ماده 686 قانون مجازات اسلامی، تخریب محیط زیست نیز عملی مجرمانه و دارای مجازات کیفری به شمار می آید. بر طبق این ماده فردی که درختان یک فضای سبز را به صورت عمدی و از روی آگاهی، بر خلاف قانون ذکر شده قطع کند و یا موجبات قطع شدنشان را فراهم نماید، باید سیصد هزار تومان تا یک میلیون و هشتصد هزار تومان جزای نقدی تقبل نماید، یا شش ماه تا سه سال حبس بگذراند. باید توجه داشت که در شهرها و روستاها، وزارت کشاورزی و منابع طبیعی اجاره قطع درختان را می دهند و بدون اجازه آن ‎ها، امکان قطع درختان وجود ندارد.

جرم تخریب اموال تاریخی و فرهنگی

جرمِ تخریب اموال تاریخی و فرهنگی تنها از راه سازمان میراث فرهنگی و یک مقام منتخب حقوقی و شکایت رسمی میسر است. در حقیقت اموال فرهنگی و میراث تاریخی هر کشوری، به همه مردم آن کشور تعلق دارد. هرگونه خراب شدن یا دزدیده شدن بخشی از آن ‌ها، از نظر مالی و معنوی به همه آسیب می رساند. با این حال امکان شکایت از تخریب گران توسط افراد عادی به عنوان شهروند، وجود ندارد.

از نمونه های جرم تخریب اموال تاریخی و فرهنگی می‌توان به ساختمان سازی در محدوده ابنیه مربوط به میراث فرهنگی و تاریخی بدون مجوز سازمان میراث فرهنگی، آسیب ناشی از ساخت ‌وساز به بافت تاریخی، قاچاق کردن اشیا ارزشمند تاریخی به خارج از کشور، ساختن نمونه ‎‌های تقلبی اشیای تاریخی و بدست آوردن سود از فروششان اشاره کرد.

طبق ماده های 558 تا 569 قانون مجازات اسلامی، مجازات جرم تخریب اموال تاریخی و فرهنگی، 91 روز الی 6 ماه حبس برای فروختن مدل ‌های تقلبی آثار تاریخی، یک تا ده سال حبس برای ویران کردن اموال تاریخی فرهنگی، یک تا پنج سال حبس برای سرقت آثار فرهنگی و تاریخی، یک تا سه سال برای تغییر بافت آثار تاریخی و بازگرداندن اموال، پرداخت جریمه و یک تا سه سال حبس برای قاچاق اموال تاریخی فرهنگی به خارج از کشور، حداکثر مجازات و ضبط ادوات حفاری برای هر گونه حفاری غیر مجاز در محوطه بناهای تاریخی، شش ماه تا دو سال حبس برای تجاوز به زمین ‎های ثبت ‎شده در آثار ملی، شش ماه تا دو سال حبس برای تعمیر یا تغییر بدون اجازه در اماکن تاریخی در نظر گرفته شده است.

مرجع رسیدگی به جرم تخریب اموال

مطابق با قانون مجازات اسلامی در هر محیطی که جرم در آن اتفاق افتاده است، دادسرا و دادگاه همان منطقه می تواند به مشکل رسیدگی کند. به عنوان مثال می توان گفت که اگر فردی که در تهران سکونت دارد، به شمال کشور سفر کرده باشد و در اثر درگیری، خودرو شخصی وی در گیلان آسیب دیده باشد، دادگاه گیلان باید به این جرم رسیدگی کند نه دادگاه شهر تهران.