جرم کلاهبرداری و مجازات آن

جرم کلاهبرداری و مجازات آن

متأسفانه امروزه با افزایش استفاده از اینترنت جهت فروش کالا و ارائه ی خدمات، شاهد افزایش روز افزون جرم کلاهبرداری می باشیم. شیوه های جدیدی برای ارتکاب جرم کلاهبرداری به وجود آمده که شایع ترین آن ها کلاهبرداری از طریق شبکه های اجتماعی می باشد. بر همین اساس، جرم کلاهبرداری را می توان به معنای ربودن مال دیگری با توسل به نیرنگ، حیله، فریب و تقلب تعریف کرد. به گونه ای که این کار با رضایت مال باخته انجام می شود. در این مقاله در نظر داریم به جرم کلاهبرداری و مجازات آن در قانون بپردازیم. از آن جایی که این موضوع همواره یکی از نگرانی های اساسی مردم می باشد، توصیه می کنیم خواندن این مطلب را از دست ندهید.

جرم کلاهبرداری و مجازات آن در قانون چیست؟

در خصوص جرم کلاهبرداری و مجازات آن می توان گفت که کلاهبرداری به معنای بردن مال دیگری به وسیله ی مکر، حیله و فریب یا تصاحب مال دیگری با توسل به مانور متقلبانه. تفاوت عمده ی جرم کلاهبرداری با دیگر جرایم این است که در جرم کلاهبرداری، شخص قربانی با رضایت خود و در نتیجه ی نیرنگ و فریب کلاهبردار، اموال خود را به وی می دهد. در حقیقت حیله و نیرنگ، مهم ترین عنصر تشکیل دهنده ی جرم کلاهبرداری است و باید بر تحصیل و تصاحب مال مقدم باشد. به عبارت دیگر در جرم کلاهبرداری، کلاهبردار با صحنه سازی و توسل به عملیات متقلبانه، مقدمات فریب و اغفال مال باخته را فراهم نموده و به واسطه ی نیرنگ و فریب، اموال شخص را با رضایت خودش تصاحب می کند.

به طور کلی جرم کلاهبرداری و مجازات آن مطابق ماده ی 1 قانون تشدید مجازات مورد جرم انگاری قرار گرفته است. مجازات کلاهبرداری ساده مشتمل بر پرداخت جزای نقدی معادل مال به صاحب آن و تحمل 1 تا 7 سال حبس خواهد بود. اما مجازات کلاهبرداری مشدد با تحمل 2 تا 10 سال حبس، انفصال از خدمات دولتی به طور دائم و پرداخت جزای نقدی معادل مال تصاحب شده می باشد.

هم چنین در صورتی که مرتکب مبلغی بیشتر از 100 میلیون تومان را مورد کلاهبرداری قرار داده باشد که با اخلال در امنیت ملی کشور همراه نباشد، حکم محکومیت قطعی باید در یکی از روزنامه های محلی چاپ شود. اما اگر مبلغ مورد کلاهبرداری تا 100 میلیون تومان باشد؛ در کلاهبرداری ساده با مجازات جزای نقدی معادل مال برده شده و تحمل 6 ماه تا 5/3 سال حبس و در کلاهبرداری مشدد با جزای نقدی معادل مال تصاحب شده، تحمل 1 تا 5 سال حبس و انفصال از خدمات دولتی همراه می باشد.

از چه راه هایی می توان جرم کلاهبرداری را اثبات کرد؟

در حقیقت برای اثبات جرم کلاهبرداری، ابتدا باید عمل فرد از نظر عناصر قانونی جرم و شرایط مقرر قانونی مورد بررسی قرار گیرد. بر همین اساس مطابق ماده ی 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین اختلاس، کلاهبرداری و ارتشا مورد جرم انگاری قرار گرفته و در حقیقت عنصر قانونی جرم کلاهبرداری و مجازات آن، استناد به همین ماده می باشد.

در ادامه به شرایطی اشاره خواهیم کرد که وقوعجرم کلاهبرداری و مجازات آن منوط به تحقق آن ها می باشد.

1. اولین شرط این است که ثابت شود کلاهبردار از طریق مانور متقلبانه اقدام به تصاحب مال شخص نموده است. گفتنی است این مانور باید پیش از تصاحب مال شخص صورت بگیرد.

2. فرد مال باخته باید بعد از استفاده از مانور متقلبانه، فریب خورده، اغفال شود و در نهایت به کلاهبردار اعتماد نماید.

3. پس از این که کلاهبردار با توسل به مانور متقلبانه، شخص را اغفال نمود، مال باخته باید مال خود را در اختیار کلاهبردار قرار داده و کلاهبردار نسبت به تصاحب آن مال اقدام نماید. به طوری که قربانی دچار ضرر مالی شده و کلاهبردار به منفعت برسد. خوب است بدانید که اگر شخصی با استفاده از مانور متقلبانه اقدام به فریب فردی نموده و مال خودش را به دست آورد، عمل وی کلاهبرداری محسوب نمی شود. زمانی کلاهبرداری است که مال متعلق به شخصی غیر از کلاهبردار باشد.

4. یکی از مهم ترین شرایط تحقق جرم کلاهبرداری، وجود سوء نیت خاص و عام می باشد. به این صورت که کلاهبردار با نیت جلب اعتماد قربانی پیش رفته و با علم و آگاهی، قصد تصاحب مال قربانی را داشته باشد.

5. در نهایت وجود رابطه ی علیت میان تصاحب مال شخص و توسل به مانور متقلبانه است. به این معنا که تصاحب مال شخص منوط به توسل به مانور متقلبانه باشد.

آشنایی با انواع روش های کلاهبرداری

در بخش قبلی در خصوص جرم کلاهبرداری و مجازات آن توضیحاتی را ارائه کردیم. در ادامه در نظر داریم به انواع روش های کلاهبرداری اشاره کنیم. جرم کلاهبرداری از دید قانونگذار به ساده و مشدد و از نظر چگونگی وقوع به دو دسته ی سنتی و رایانه ای تقسیم می شود.

کلاهبرداری ساده

در حقیقت، کلاهبرداری ساده، ساده ترین نوع کلاهبرداری می باشد. در این روش کلاهبردار تنها با توسل به عناصر متقلبانه اقدام به فریب قربانی نموده و از هیچ عنصر دیگری استفاده نکرده است.

کلاهبرداری مشدد

در کلاهبرداری مشدد، متهم علاوه بر توسل بر فریب و مانور متقلبانه، خود را به عنوان کارمند سازمان دولتی معرفی نموده و از این طریق اقدام به فریب و تصاحب مال قربانی می نماید. مجازات این نوع کلاهبرداری از کلاهبرداری ساده سنگین تر خواهد بود.

کلاهبرداری سنتی

یکی از قدیمی ترین و رایج ترین انواع کلاهبرداری، کلاهبرداری سنتی می باشد. در کلاهبرداری سنتی متهم با استفاده از روش های غیر وابسته به رایانه، با توسل به نیرنگ و فریب، صاحب مال دیگران می شود.

کلاهبرداری رایانه ای

مهم ترین نوع کلاهبرداری، کلاهبرداری رایانه ای بوده که در چند سال اخیر بسیار رواج یافته است. به موجب ماده ی 741 قانون مجازات اسلامی، در صورتی که شخص به واسطه ی رایانه، اقدام به تغییر، توقف و یا ایجاد اختلال غیر مجاز در روند ورود به یک سامانه نموده، اطلاعاتی را سرقت کرده و یا مالی را جابجا نماید و با استفاده از آن ها پول یا امتیاز مالی قربانی را تصاحب کند، مرتکب جرم کلاهبرداری شده و مجازات قابل توجهی برای عمل وی در نظر گرفته خواهد شد. شایان ذکر است که اپلیکیشن ها و یا نرم افزارهایی که برای دزدی اطلاعات مالی افراد طراحی و ساخته شده نیز در زمره ی کلاهبرداری رایانه ای محسوب می شوند.