خسارت معنوی و نحوه مطالبه آن

خسارت معنوی و نحوه مطالبه آن

خسارت معنوی و نحوه مطالبه آن

خسارت معنوی چیست؟ چگونه می توانیم خسارت معنوی را مطالبه کنیم؟ خسارت معنوی در قانون حقوقی چیست؟ خسارت معنوی در قانون کیفری چیست؟ مهمترین نکات مربوط به خسارت معنوی چیست؟ مهمترین شرایط خسارت معنوی چیست؟ چگونه می توان خسارت معنوی را اثبات کرد؟ آیا امکان مطالبه خسارت معنوی وجود دارد؟ شرایط خسارت معنوی در قانون چیست؟ کارکرد یک وکیل پایه یک دادگستری در خصوص خسارت معنوی چیست؟ بهترین روش اثبات خسارت معنوی چیست؟ ادله اثبات در خصوص خسارت معنوی چیست؟ کدام نهاد قضایی به مسئله خسارت معنوی رسیدگی می کند؟

خسارت معنوی و مادی انواع حالت هایی است که فرد می تواند آن را از دادگاه حقوقی یا کیفری مطالبه کند. در کلام ساده تر خسارت معنوی یکی از دو نوع خسارتی است که در قانون حق مطالبه آن برای افراد در جامعه پیش بینی شده است. اما مسئله ای که وجود دارد این است که زیان مادی دارای مسیر ساده تری برای اثبات است. به هر حال زیانی است که قابل رویت است و به شکل فیزیکی می توان آن را اثبات کرد. اما زیان معنوی زیانی است که نمی توان به شکل عینی با آن برخورد کرد. همین مسئله روند اثبات و دریافت خسارت معنوی را سخت تر کرده است.

نکته دیگری که باید در خصوص خسارت معنوی به آن توجه داشته باشید این است که این مفهوم هم در قانون حقوقی و هم در قانون کیفری تعریف شده است. بنابراین در ادامه این مفهوم را از دو منظر حقوقی و کیفری به صورت جداگانه مورد بررسی قرار خواهیم داد. در نهایت نیز روش های پیش بینی شده قانون جهت جبران خسارت معنوی را بیان خواهیم کرد. با ما در ادامه این مسیر همراه باشید.

خسارت معنوی در قانون حقوقی

خسارت معنوی در قانون مسئولیت مدنی قانونگذار صراحتا بیان کرده است که هر فردی که به حیثیت فردی یا تجاری ( شغلی ) افراد در جامعه تعرض کند و یا حق تعیین شده فرد توسط قانون را زیر پا بگذارد مکلف به جبران خسارت است. در واقع در قانون حقوقی این مسئله تحت عنوان جرم عنوان نشده است. بلکه ممکن است فرد مقصر به شکل ناخواسته آسیب معنوی وارد کرده باشد و یا به هر شکل دیگر این رفتار از دید قانون جرم تلقی نشده باشد.

یک وکیل حقوقی به خوبی می داند که هر فرد در جامعه از حقوقی برخوردار است. این حقوق نباید زیر سوال برود. یکی از مهمترین حقوق هر فرد حفظ آبرو و حرمت او در جامعه است. بنابراین قانون در خصوص جبران خسارت معنوی که در این خصوص وجود داشته باشد بر اساس قانون مسئولیت مدنی اقدام می کند.

نکته دیگری که در خصوص تعریف خسارت معنوی در قانون حقوقی ایران و قانون مسئولیت مدنی وجود دارد این مسئله است که زیان معنوی مشمول آسیب ها و زیان هایی است که به حیثیت فردی یا تجاری فرد در جامعه وارد شده باشد. این مسئله بسیار مهمی است که می تواند در خصوص اثبات زیان معنوی در یک دادگاه حقوقی به کار بیاید. حال در ادامه می خواهیم به مسئله خسارت معنوی از دید قانون کیفری نگاه کنیم. در واقع می خواهیم بدانیم آیا امکان اقامه دعوی کیفری در خصوص یک زیان کیفری وجود دارد یا خیر.

خسارت معنوی در قانون کیفری

خسارت معنوی در قانون کیفری نیز به صورت جداگانه تعریف شده است. بر اساس ماده 14 قانون آیین دادرسی کیفری زیان معنوی شامل آسیب های روحی و روانی، هتک حیثیت فردی، اجتماعی یا خانوادگی فرد می باشد. بنابراین در صورتی که رفتار مجرم باعث شود یکی از این حالت ها و آسیب های معنوی ایجاد شود در خصوص جبران خسارت معنوی مسئول خواهد بود.

اما مسئله ای که وجود دارد این است که یک وکیل کیفری به خوبی می داند برای اثبات جرم در مسیر کیفری شرایط خاصی پیش بینی شده است. در کلام ساده تر زمانی یک جرم اثبات می شود که سه رکن مادی، معنوی و قانونی برای آن فعل به صورت همزمان اثبات شده باشد.

رکن مادی به اثرات زیان بار و قابل اثبات فعل اشاره می کند. در خصوص خسارت معنوی می توان گفت که بزه دیده باید ثابت کند که بر اساس رفتار متهم وی دچار یک زیان معنوی قابل اثبات مانند آسیب روانی و یا هتک حیثیت شده است. در رکن معنوی به نیت متهم توجه می شود. در واقع در این بخش اگر فرد به صورت عمدی این اقدام را کرده باشد رکن معنوی اثبات می شود. در رکن قانونی نیز به مصادیق قانون در خصوص فعل صورت گرفته دقت می شود. بر اساس ماده دو قانون مجازات اسلامی اگر قانون در خصوص یک فعل سکوت کرده باشد، نمی توان آن فعل را جرم در نظر گرفت.

نکته مهم در خصوص خسارت معنوی در امور کیفری این است که فرد بزه دیده باید ثابت کند که زیان معنوی وارد شده به صورت مستقیم بر اساس جرم اتفاق افتاده است. همچنین قانون این اجازه را به فرد می دهد که به صرف بروز زیان معنوی نسبت به احقاق حقوق خود از مسیر قانونی اقدام کند. بنابراین نیاز نیز خسارت معنوی را در ذیل خسارت مادی مطالبه کرد.

خسارت معنوی و مسیر جبران آن

خسارت معنوی هم در قانون حقوقی و هم در قانون کیفری به عنوان یک حق برای فرد زیان دیده نظر گرفته شده است. مسئله ای که وجود دارد این است که با اثبات این حق چگونه این خسارت جبران می شود. در واقع سوال اصلی اینجاست که زیان معنوی به چه شکل محاسبه می شود و دادگاه چگونه خسارت معنوی را تعیین می کند.

در این خصوص چند مسیر وجود دارد. اولین و بهترین مسیر تلاش برای بازگرداندن وضعیت به قبل از زیان معنوی است که در بسیاری از موارد امکان آن وجود ندارد. مسیر دیگر تعیین خسارت مادی برای جبران خسارت معنوی است. در این خصوص طرفین می توانند به صورت توافقی عمل کنند و یا دادگاه بر اساس نوع دعوی و صلاح پرونده خسارتی را تعیین کند. در مسیر کیفری می توان برای جبران خسارت معنوی از احکامی مانند حبس و … نیز بهره برد. در واقع مجازات مجرم یکی از مسیرهای تامین خسارت معنوی می تواند محسوب شود.