دادخواست اثبات اقاله

دادخواست اثبات اقاله

دادخواست اثبات اقاله زمانی به مراجع ذی صلاح ارائه می شود که دعوای اثبات اقاله در دادگاه اقامه شده باشد. دعوای اثبات اقاله در مورد قرارداد های رخ می دهد که جز قرارداد های لازم الاجرا باشد یعنی عقودی که پس از تنظیم به موجب قانون اجرای آن بر طرفین قرارداد لازم و اجبار است و دو طرف قرارداد حق بر هم زدن این قرارداد را به جز در موارد مشخص و شرایط معین ندارند. اما اقاله چیست؟ معنی لغوی و حقوقی اقامه چیست؟ دعوای اثبات اقاله چیست؟ شرایط اثبات اقاله کدام است؟ دادخواست اثبات اقاله چه زمانی ارائه خواهد شد؟ در نهایت اقاله قرارداد با انفساخ و فسخ چه تفاوتی دارد؟

اقاله چیست؟

معنی لغوی اقاله برهم زدن است اما در اصطلاحات حقوقی به معنی برهم زدن قراردادی است که با توافق و تراضی دو طرف قرارداد باشد که تمامی آثار قرارداد را در آینده از بین خواهد برد. منظور از آثار آینده این است که پیشبرد اهداف قرارداد متوقف خواهد شد و آثاری که تا تاریخ برهم زدن آن تحقق پیدا کرده است دست نخورده باقی خواهد ماند. طبق ماده ۲۶۴ قانون مدنی اقاله یکی از راه های سقوط عقدنامه و قرارداد است. در حالت کلی فسخ، تفاسخ، انفساخ و اقاله از راه های سقوط قرارداد است. تفاوت اقاله و فسخ در این است که در حالت فسخ؛ سقوط قرارداد از سوی یک طرف صورت می گیرد و بایستی دارای شرایطی ویژه باشد. اما اقاله دو طرف قرارداد تمایل به سقوط آن دارند. بهتر است برای درک بهتر این موضوع به مقاله های نوشته شده در این مورد مراجعه شود.

دعوای اثبات اقاله چیست؟

دعوای اثبات اقاله زمانی مطرح می شود که خواهان دعوا مدعی است که میان او و طرف مقابل قرارداد توافق بر اقاله قرارداد شده است که این ادعا در قالب دادخواست اثبات اقاله تنظیم خواهد شد و به مرجع مربوطه تقدیم می شود. ارائه کننده این دادخواست کسی است که مدعی وقوع اقاله شده است و طرف مقابل قرارداد را به عنوان خوانده دعوا معرفی می کند. این دعاوی در تقسیم بندی دعاوی مالی قرار گرفته است که متقاضی آن بایستی هزینه دادرسی را پرداخت نماید. همانطور که گفته شد اثبات اقاله برای قرارداد ها و عقودی است که در رده عقود لازم الاجرا است که طبق ماده ۱۸۵ قانون مدنی عقود لازم الاجرا چنین معرفی کرده است؛ عقد لازم الاجرا عقدی است که هیچ یک از طرفین حق فسخ و برهم زدن آن را به جز در موارد معین ندارد. دادخواست اثبات اقاله بایستی دارای تمامی شرایط مقرر شده در مواد قانونی ۴۸ و ۵۱ قانون دادرسی عمومی و انقلاب در امور مدنی باشد. اما شرایط تنظیم و تهیه این دادخواست کدام است که در این متن به این موضوع پرداخته ایم.

• 

شرایط دادخواست اثبات اقاله

اولین شرط تنظیم دادخواست توافق و تراضی طرفین عقدنامه است. همانطور که گفته شد شخص خواهان در تنظیم دادخواست اثبات اقاله بایستی شرایط مقرر در مواد قانونی را رعایت نماید. پس در دادخواست خود بایستی خواسته خود را با ذکر تاریخ درج نماید. همچنین یکی دیگر از شرایط آن ارائه دادخواست به دادگاه عمومی و حقوقی محل اقامت شخص خوانده می باشد و چنانچه تنظیم دادخواست اثبات اقاله در دعوای تقابل صورت بگیرد بایستی به دادگاهی مراجعه کرد و دادخواست را به دادگاه ارائه داد که دعوای اصلی در آن مطرح شده است. طبق ماده ۴۸ قانون دادرسی مدنی؛ لازمه شروع رسیدگی به هر دعوای ابتدا لازم است دادخواست به دادگاه تقدیم شود دادخواست بایستی به دادگاه ذی صلاح ارجاع داده شود و در صورت بودن چندین شعبه دادگاه در شهری باید دادخواست را به شعبه اول ارائه کرد.

همچنین در ماده ۵۱ قانون دادرسی مدنی؛ تنظیم و تهیه دادخواست بایستی با زبان فارسی و در فرم های مخصوص چاپی نوشته شود و هم اینکه دارای نکات زیر باشد و این نکات در متن آن گنجانده شود.

نام و نام خانوادگی، سن، نام پدر، محل اقامت و یا محل کار و شغل شخص خواهان و چنانچه توسط وکیل این دادخواست تهیه شود بایستی مشخصات وکیل در آن درج شده باشد.

مشخصات کامل اعم از نام و نام خانوادگی و محل اقامت شخص خوانده

در صورت نیاز تعیین نوع و بهای تامین خواسته چنانچه خواسته مالی نباشد و تعیین بها امکان پذیر نباشد تامین لازم نیست.

ذکر تعهدات درج شده در قرارداد که به موجب آن خواهان خود را در مطالبه حقی مستحق بداند.

درج خواسته های خواهان در متن دادخواست.

ذکر تمامی ادله های موجود که خواهان برای اثبات گفته خود لازم دارد.

در نهایت امضای دادخواست توسط متقاضی و در صورت فاقد امضا درج اثر انگشت

اما نحوه اقامه این دعوا در دادگاه چگونه است یا به چه شکلی در دادگاه مطرح می شود؟

نحوه اقامه دادخواست اثبات اقاله

نحوه اقامه دعوا و ارائه دادخواست اثبات اقاله به دو شکل است. در کل طرح دعاوی در دو حالت دعاوی نخستین و دعوی تقابل صورت خواهد گرفت. دعوای نخستین یا دعوای اصلی در دادگاه برای اولین بار بین خوانده و خواهان مطرح می شود و هر دعوایی که در امتداد و ارتباط دعوای اصلی مطرح شود دعوای تقابل می گویند. پس دادخواست اثبات اقاله در دو حالت دعوای اصلی و دعوای متقابل مطرح و اقامه می شود. در دعوای اصلی خواهان یا متقاضی مدعی می شود که قرارداد میان او و طرف مقابل وی یا رضایت کامل اقاله شده است. بدیهی است که در صورتی این ادعا قابل پذیرش است که قراردادی لازم الاجرا میان طرفین وجود داشته باشد و برهم زدن کتبی یا شفاهی قرارداد بین طرفین صورت گرفته شده باشد.

اما چنانچه پس از تنظیم این دادخواست طرف دیگر قرارداد یا خوانده دعوا حقی را برای خود بر حق بداند و یا اینکه برای پاسخ دادن به دادخواست اصلی دعوای تقابل صورت می گیرد و دادخواست تقابل مطرح و ارائه خواهد شد.پس خوانده بایستی قبل از پایان جلسه دادرسی دلایل خود را برای تنظیم دادخواست ذکر نماید و در مهلت سه روزه دادخواست را تنظیم نماید و آن را به دادگاه ارائه دهد روشن است که پس از پایان این مهلت امکان طرح آن ممکن نیست و یا با پیچیدگی هایی همراه است.

نمونه دادخواست اثبات اقاله

•