دادخواست اثبات نشوز

دادخواست اثبات نشوز

دادخواست اثبات نشوز یکی از درخواست هایی است که هر یک از زوجین می توانند آن را به دادگاه خانواده در شرایط خاصی تقدیم نمایند. سوالاتی که در این متن مطرح می شود این است؛ منظور از نشوز چیست؟ چه زمانی دادخواست مربوط به اثبات نشوز مطرح می شود؟ آثار این دادخواست چگونه است؟ نشوز زوجه و زوج در چه حالتی است؟ مواد قانونی این موضوع کدام است؟ در این متن به این سوالات و سوالات دیگر پاسخ خواهیم داد در ادامه به این مهم خواهیم پرداخت.

چه زمانی دادخواست اثبات نشوز در دادگاه مطرح می شود؟

زمانی که زوجین به عقد نکاح یکدیگر در خواهند آمد طبق قانون و شرع اسلام نسبت به هم دارای وظایفی هستند. مسئله حقوقی نشوز زمانی برای زن و مرد مطرح می شود که به این وظایف خود پایبند نباشند. زن و شوهر در زندگی مشترک دارای حق و حقوقی هستند که طرف مقابلشان ملزم به رعایت این حقوق است. می دانیم مرد در مقابل تمکین زن در مسائل زناشویی ملزم به پرداخت نفقه و تامین شرایط مناسب زندگی برای زن است. چنانچه هر یک از این وظایف شانه خالی کنند مورد خطاب قانون قرار می گیرند و به اصطلاح حقوقی نشوز گفته می شود.

 نشوز برای زن عدم تمکین از شوهر است یعنی وظایف زناشویی خود را به جا نیاورد که به آن تمکین خاص می گویند و یا در منزلی که مرد برای سکونت تهیه کرده است زندگی نکند و یا اخلاق و رفتاری نامتعارف از لحاظ دید جامعه و اجتماع محل زندگی آنها داشته باشد که به آن تمکین عام می گویند، می گوییم زن ناشزه است یعنی به وظایف خود در زندگی مشترک عمل نکرده است. پس طبق قانون مدنی ۱۱۰۸ هر زمان زن بدون مانع مشروعی از انجام وظایف خود امتناع نماید پس استحقاق دریافت نفقه نخواهد بود. پس در این حالت مرد می تواند دادخواست اثبات نشوز را به دادگاه ارائه دهد.

گاهی زن به دلایل مشروعی از تمکین به همسر خود خودداری می کند مثلا در صورت مبتلا شدن به بیماری مقاربتی زن  از تمکین خاص به همسر خود امتناع کند قانون او را مجاز به عدم تمکین می داند و مرد کماکان ملزم به پرداخت نفقه می باشد. اما همانطور که گفته شد نشوز فقط برای زن نیست و مرد ناشز نیز بر خلاف وظایفی که قانون برای وی تعیین کرده است رفتار می کند. مرد در مقابل تمکین زن باید به وی نفقه بپردازد. طبق ماده قانونی ۱۱۲۹ در صورت امتناع شوهر از پرداخت نفقه به زن زوجه می تواند طی دادخواستی همسر خود را به پرداخت آن ملزم کند. نفقه زن شامل هزینه زندگی، خوراک، پوشاک و مسکنی قابل قبول و هزینه های درمان به شکل متعارف و در شان زن می باشد. چنانچه مرد نفقه زن را پرداخت نکند ناشز نامیده می شود و زن می تواند دادخواست مبنی بر این موضوع را به دادگاه ارائه دهد و در صورت اثبات آن در دادگاه مرد و یا زن ناشزه مجبور به رعایت و انجام وظایف خود می شوند. اگر زن با وجود اثبات نشوز از سوی دادگاه کماکان از انجام وظایف خود سر باز زند مرد می تواند از دادگاه حکم ازدواج مجدد را دریافت نماید و در صورتی که مرد به اخطار دادگاه مبنی بر انجام وظایف زناشویی خود توجه نکند زن می تواند دادخواست طلاق را به دادگاه تقدیم کند.

• 

آثار دادخواست اثبات نشوز

گفتیم که زمانی که دادخواست اثبات نشوز از سوی هر یک از زوجین به دادگاه تقدیم شود آثاری متوجه طرف مقابل دعوا یا خواسته دعوا خواهد شد. تمکین زن و پرداخت نفقه مرد دو رکن اساسی وظایف زندگی زناشویی است که با یکدیگر در ارتباط کامل هستند. طبق قانون چنانچه مرد به زن نفقه پرداخت نکند زن مجاز به عدم تمکین از مرد می شود و چنانچه زن به مرد تمکین نکند مرد از مسئولیت پرداخت نفقه به زوجه فارغ می شود. همچنین گفته شد؛ زنی که از شوهر خود تمکین نکند ناشزه و مردی که به همسر خود نفقه پرداخت نکند ناشز گفته می شود.

 حال اگر این دادخواست از سوی هر یک به دادگاه تقدیم شود و در دادگاه نشوز هر یک اثبات شود طبق قانون زن ناشزه مجبور به تمکین مرد می شود و مرد نیز از پرداخت نفقه معاف می شود.همچنین چنانچه زن به شوهر خود تمکین نمیاد اما مرد از پرداخت نفقه سر باز زند طبق قانون زن مجاز به عدم تمکین از مرد خواهد بود چون در عقد نکاح وظایف دو طرف مانند هر عقد و قراردادی دو طرفه است و کاملا مشخص شده است و عدم رعایت به قوانین عقد از سوی هریک طرف مقابل نیز به جبران آن می تواند از وظیفه ای که بر شانه او گذاشته شده است سر باز زند. یادآوری این نکته مهم است که نشوز زن باعث گرفتن حق مهریه نمی شود و در هر حالتی مهریه حق قانونی زن می باشد حتی اگر زن ناشزه باشد.

مصادیق نشوز در تنظیم دادخواست اثبات نشوز

طبق قانون در عقد نکاح و زندگی زناشویی اصل بر احترام متقابل و حسن رفتار با یکدیگر است. برای تنظیم دادخواست اثبات نشوز و ارائه آن به دادگاه از سوی هر یک از زوجین مصادیق نشوز باید در متن آن درج شود. مصادیق نشوز زوج؛ اولین و مهم‌ترین مصداق آن عدم پرداخت نفقه است، بد رفتاری و سوء معاشرت، عدم تهیه مسکن برای زوجه، عدم وفاداری به زوجه، ترک قسم می باشد.

 همچنین مصادیق نشوز زوجه؛ عدم تمکین در وظایف زناشویی و همبستری، ترک خانه و زندگی، بد رفتاری و عدم رعایت احترام به زوج، عدم وفاداری به زوج و سوء معاشرت و رفتار های خلاف اجتماع و جامعه می باشد. پس به طور کلی زمانی که مرد و زن وظایف خود را تماما در حق شریک زندگی خود انجام ندهند طرف مقابل او حق تنظیم دادخواست اثبات نشوز را به دادگاه خواهد داشت. البته باید این نکته را یادآوری کرد که فقط تنظیم دادخواست عدم تمکین یا عدم پرداخت نفقه به دادگاه برای اخذ حکم مد نظر از این مرجع کافی نیست بلکه باید در محضر دادگاه تمامی گفته ها و ادعا های خود را اثبات کرد. اقرار هر یک از زوجین، شهادت شاهدین نزدیک به هر یک از زوجین و استشهاد محلی و غیره از راه های اثبات این موضوع است و مرد و زن برای رفع اتهام از خود می توانند ادله خود را در دادگاه مطرح کنند. مثلا عدم پرداخت نفقه از سوی مرد به دلیل عسر و حرج اوست و یا عدم تمکین زن به دلیل بد رفتاری مرد و یا داشتن بیماری مقاربتی است که در این مورد نسخه پزشکی و پرونده درمانی از جمله اسناد اثبات این موضوع است.