دادخواست حکم رشد

دادخواست حکم رشد

دادخواست حکم رشد مورد استفاده افراد محجور است که می خواهند تمام امور مالی  شخصی خودشان را برعهده بگیرند. بر اساس این دادخواست حکم رشد و در صورت رای مثبت دادگاه این افراد قادر خواهند بود که تمام امور مالی خودشان را عهده دار شوند و در این موارد درست مانند افراد بالای سن رشد با آن ها برخورد می شود. یعنی این افراد قادر به انجام  معامله، افتتاح حساب بانکی و … خواهند بود.

به طور کلی هر انسان بعد از تولد دارای حقوقی است که در قوانین کشور به آنها اشاره شده است. اما به سبب این که هنوز عقل به رشد کامل نرسیده و توانایی کاملی در درک واقعیت ها ندارد قانون برای مدتی این حق را از آن ها سلب می کند.

 از نظر قانون و شرع سن بلوغ برای دختران 9 و برای پسران 15 سال است. اما بلوغ به تنهایی به معنی رشد کامل عقلی نیست. در واقع درک از واقعیت های محیطی و نحوه برخورد با آن ها می تواند نشان از بلوغ افراد بدهد. قانون به طور عام 18 سال را سن رشد می داند. از این رو یک فرد که به سن 18 سال رسیده باشد می تواند به عنوان یک فرد بالغ در جامعه تمام امور مالی و غیر مالی خود را مدیریت کند.

در صورتی که دادگاه و مرجع قضایی تشخیص بدهد فردی بالای سن قانونی دارای رشد عقلی مناسب نیست  همچنان او را محجور می داند و در این حالت ولی قهری وی عهده دار امور مالی شخصی مربوط به او خواهد بود. این جریان قانونی به صورت عکس نیز صادق است. یعنی در موقعیتی هم که فرد به سن بلوغ رسیده باشد در صورت داشتن درک خوب از محیط اطراف می تواند بر اساس حکم دادگاه نسبت به در اختیار داشتن کلیه امور مالی شخصی خودش اقدام کند. اولین قدم برای دریافت این حق ارائه دادخواست حکم رشد به دادگاه است.

• 

 دادخواست حکم رشد برای کدام دسته از افراد است؟

از نظر قانونی یک فرد بالغ امکان حضور در دادگاه و دادن شهادت های قانونی را دارد. اما بالغ بودن تنها فاکتور برای در اداره کردن امور مالی شخصی نیست. در واقع این قانون از این جهت تنظیم شده است که فرد دچار ضرر مالی نشود، بر اساس قانون مدنی برای اعمال قدرت مالی دو شرط سن و اهلیت ذکر شده است.

 به طور کلی می توان اینگونه گفت که از نظر قانون حداقل سن برای در اختیار گرفتن امورات مالی همان سن بلوغ است. یعنی برای دختران 9 سال و برای پسران 15 سال است. بنابراین معمولا امکان ارائه دادخواست حکم رشد برای افراد زیر این سنین وجود ندارد؛ زیرا بر اساس قانون باید فرد حداقل به سن بلوغ رسیده باشد. اما فاکتور دوم که اهلیت است کمی داستان را پیچیده کرده است. در واقع ارائه دادخواست حکم رشد برای احراز این اهلیت است.

اهلیت از نظر قانون به معنی رشد کامل عقلی و رسیدن فرد به درک مناسب از جهان اطراف خود است. همچنین فرد باید از نظر ذهنی در سلامت باشد و مشکل مهم روانی و عقلی نداشته باشد. بنابراین افرادی که از معلولیت ذهنی تاثیرگذار بر رفتار و تصمیمات رنج می برند عملا اهلیت آن ها از نظر قانون ثابت نمی شود و آن ها محجور محسوب می شوند. از آن جایی که قانون و مراجع قضایی زمان لازم برای مشخص کردن اهلیت یک به یک افراد جامعه را ندارد یک سن کلی و مشخص برای تمام جامعه در نظر گرفته است که به آن سن قانونی می گویند، در قوانین ایران این سن 18 سال تمام در نظر گرفته شده است.

بنابراین دادخواست حکم رشد برای دختران ما بین سن 9 تا 18 سال و برای پسران ما بین سن 15 و 18 سال کاربرد دارد. البته برای افرادی هم که در سنین بالاتر از 18 سال محجور محسوب می شدند و بعد از مدتی ثابت شود آن ها به اهلیت رسیده اند نیز دادخواست حکم رشد ارائه می شود.

فراموش نکنید که افرادی که هنوز به سن بلوغ نرسیده اند عملا امکان ارائه دادخواست حکم رشد را نخواهند داشت.

ارائه دادخواست حکم رشد

دادخواست حکم رشد نیز دارای قواعد خاصی است که در هنگام تنظیم آن باید به این قواعد توجه داشت. اما نکته بسیار مهم در دادخواست حکم رشد، طرفیت یا همان خوانده است.

مسلما در دادخواست حکم رشد خواهان خود فرد است، اما سوال اینجاست که این دادخواست به طرفیت از چه کسی خواهد بود و خواهان آن کیست؟

در پاسخ به این سوال باید به قانون امور حسبی رجوع کنیم، با استناد به ماده 66 امور حسبی ” دادستان و محجور و قیم محجور نسبت به تصمیمات دادگاه در موارد زیر می‌توانند پژوهش بخواهند اگر قیم متعدد باشد هر یک از آنها‌حق پژوهش دارند:

حکم حجر.

حکم بقاء حجر.

رفع حجر. ( اثبات رشد )

رد درخواست حجر.

رد درخواست بقاء حجر.

رد درخواست رفع حجر. “

در رابطه با این موضوع در ماده 1255 قانون مدنی امده است که مدعی‌العموم یا نماینده او مکلف است قبلا نسبت به رفع علت تحقیقات لازمه به عمل آورده مطابق نتیجه حاصله از‌تحقیقات در محکمه اظهار عقیده نماید. پس با دقت در این اسناد قانونی می توان اینگونه نتیجه گیری کرد که ولی قهری ( پدر یا جد پدری یا قیوم فرد ) و همچنین دادستان به عنوان مدعی الامور باید در مورد رفع حجر یا همان اثبات رشد فرد اقدام کنند. بنابراین بر اساس این موضوع می توان گفت که طرفیت یا خوانده در دادخواست حکم رشد ولی و دادستان ( مدعی العموم ) خواهد بود.

نکته

در رابطه با دادخواست حکم رشد به موارد قانونی زیر توجه کنید:

هیچکس را نمی توان بعد از رسیدن به سن بلوغ به عنوان جنون یا عدم رشد محجور نمود مگر آنکه عدم رشد یا جنون او ثابت شده باشد.

سن بلوغ در پسر پانزده سال تمام و در دختر نه سال تمام قمری است.

اموال صغیری را که بالغ شده است در صورتی میتوان به او داد که رشد او ثابت شده باشد. ” نسبت به دریافت حکم رشد خود اقدام کند.

دادگاه بعد از دریافت دادخواست حکم رشد فرد را به پزشکی قانونی ارجاع می دهد و پزشکی قانونی بعد از بررسی موارد بالینی رشد عقلی وی را از نظر علمی بررسی می کنند. در صورت تایید پزشکی قانونی جلسه دادگاه تشکیل می شود و قاضی با پرسش های مختلفی مانند ” چک چیست؟ ” قیمت دلار چقدر است ” ” قیمت خانه در مناطق تهران چقدر است ”  و .. سعی می کند اهلیت او را بسنجد. در صورت قانع شدن قاضی حکم رفع حجر یا همان حکم رشد صادر می شود.

نمونه دادخواست حکم رشد

•