دادخواست علیه ظهرنویسی چک

دادخواست علیه ظهرنویسی چک

چک یکی از اسناد تجاری است که معمولا به دلیل اهمیت و کثرت استفاده از آن با مشکلات حقوقی بسیاری مواجه خواهد شد. دادخواست علیه ظهرنویسی چک زمانی مطرح خواهد شد که مشکلات حقوقی برای چک در خصوص ظهرنویسی به وجود بیایید. بیشتر افراد چنین می پندارند که در صورت وجود مشکلات حقوقی چک اشخاصی که صادر کننده چک هستند و یا چک را ظهرنویسی کرده اند و ضامن آن شده اند به عنوان طرف دعوا یا خوانده از وی شکایت نمود. در ادامه بیشتر به این موضوع خواهیم پرداخت اما قبل از آن لازم است تا تعریفی کلی از ظهر نویسی داشته باشیم.

ظهر نویسی چک به چه معناست؟

همانطور که می دانیم زمانی که صادر کننده چک اقدام به صدور چک نماید می تواند آن را به عنوان یک سند تجاری مورد معامله قرار دهد. ظهر نویسی به معنی پشت نویسی است و این کار با اهداف مختلف انجام خواهد شد. هدف از ظهرنویسی انتقال چک یا وکالت و یا ضمانت چک انجام می شود. زمانی که برگه چک پشت نویسی خواهد شد تمامی منافع و مندرجات چک به نفع کسی است که به نام او ظهر نویسی شده است و به نوعی منافع این سند تجاری با ظهر نویسی به شخص دیگری انتقال پیدا می کند.

گاها ظهر نویسی به علت ضمانت پرداخت انجام می شود. زمانی که در معامله ای ضمانت فردی لازم باشد پشت یا ظهر چک را ظهرنویسی کرده و به نوعی آن را ضمانت می کند که در صورت عدم پرداخت چک از سوی صادر کننده آن ضامن و یا کسی که پشت چک را امضاء کرده آن را پرداخت نماید. ظهر نویسی برای چک هایی است که با وجه مشخص و به نام مشخصی صادر شده اند و زمانی که قصد انتقال به دارنده جدید چک نماید باید پشت برگه را دو بار امضاء نماید. برگه چک با ظهرنویس شدن می توان بین چندین نفر آن را انتقال داد پس هیچ محدودیتی در زمینه انتقال این برگه تجاری وجود ندارد.

چیزی که مشخص است انتقال چک بدون انجام عمل ظهر نویسی و امضاء صادر کننده و دارنده ممنوع است و اگر دارنده مدعی چک باشد باید برای اثبات این موضوع به دادگاه مراجعه نماید. پس طبق گفته های فوق در دو حالت ظهر نویسی انجام خواهد شد؛ ضمانت و انتقال، حال اگر در حالتی که شخصی بدون انجام عمل ظهر نویسی برگه چکی به وی انتقال داده شده باشد برای اثبات و مدعی منافع چک بودن باید به دادگاه مراجعه نماید.  در حالتی دیگر نیز اگر شخصی به عنوان ضمانت ظهر چک را پشت نویسی کرده باشد به تعهد خود عمل ننماید شخص مقابل می تواند علیه او شکایتی تنظیم کند. زیرا ضامن کننده چک مسئولیتی تضامنی در قبال دارد. در ادامه این متن به نحوه تنظیم دادخواست علیه ظهر نویسی چک خواهیم پرداخت.

• 

نحوه تنظیم دادخواست علیه ظهر نویسی چک

همانطور که گفته شد؛ زمانی که شخص پشت چک را برای انتقال به دارنده و یا ضمانت صادر کننده چک امضا و ظهر نویسی می کند در قبال آن مسئولیت خواهد داشت. در مراجع قضایی برای بالا بردن اعتبار این سند تجاری تمامی کسانی که چک را صادر کرده و یا آن را ظهرنویسی یا ضمانت می کنند در قبال اجرا و اعتبار چک مسئولیت خواهند داشت. از این رو دادخواست علیه ظهر نویسی چک در دادگاه مطرح خواهد شد زیرا دادگاه و قانون کسانی را که برگه چک را پشت نویسی کرده اند را مسئول در برابر ضمانت می دانند‌ و قانون چک را از آن کسی می دانند که به نام وی صادر شده باشد مگر اینکه با رعایت شرایط پشت چک به نفع دارنده ظهر نویسی شده باشد که در این صورت دارنده را مالک و ذینفع می داند.

شخصی که ضمانت چک را ظهرنویسی کرده است باید در صورت عدم پرداخت چک از سوی صادر کننده کل مبلغ ریالی مندرج در چک را به شخص طرف مقابل یا خواهان دادخواست پرداخت نماید. از امتیازات چک به عنوان سند تجاری این است که به دلیل اهمیت آن برای صدور این سند تشریفات خاصی یا قوانین پیچیده ای وجود ندارد و علت آن استفاده زیاد از آن در معاملات است. برای تنظیم این دادخواست باید خواهان و ذینفع دادخواست خود را همراه با چک صادر شده به دادگاه تقدیم نماید. البته یادآوری این نکته مهم است که ضامن چک فقط در مقابل کسی را که ضمانت کرده است مسئولیت دارد همانطور که میدانید ممکن است برگه چک با انجام پشت نویسی کردن به چندین نفر قابل انتقال خواهد بود. پس ضامن مسئولیت کسی را که بر عهده گرفته است را قبول می کند. اما برای تنظیم این دادخواست بایستی چگونه باشد و در چه زمانی برای ارائه آن عملیات لازم را انجام داد؟ در متن زیر به این موضوع خواهیم پرداخت.      

مهلت زمانی برای تنظیم دادخواست علیه ظهر نویسی چک

طبق ماده قانونی ۳۱۵ قانون تجارت برای تهیه و تنظیم دادخواست علیه ظهر نویسی چک و اقامه دعوا از تاریخ صدور چک تا مهلت ۱۵ روز برای دریافت و‌ مطالبه وجه به دارنده فرصت داده شده است. البته این فرصت زمانی برای چکی خواهد بود که در محلی که صادر شده است مطالبه شود اما اگر در جایی مثلا در استانی دیگر چک صادر شود و دارنده آن در استانی دیگر آن را نقد کند این مدت چهل و پنج روزه خواهد بود. لذا در این بازه زمانی دارنده باید به بانک جهت وصول چک مراجعه نماید. زمانی که بانک گواهی عدم پرداخت چک را صادر می کند که مبلغ چک در حساب فرد صادر کننده آن موجود نباشد. پس در این حالت دارنده می تواند علیه صادر کننده و ظهرنویس کننده چک اقدام به تنظیم شکایت نماید و از دادگاه محکومیت تضامنی هر دو را خواستار شود. اما اگر دارنده در مدت زمانی مشخص شده برای مطالبه وجه به بانک مراجعه ننماید و اقدام لازم را انجام ندهد طبق ماده قانونی فوق دادخواست و اقامه دعوی او بر علیه ضامن یا ظهرنویس کننده مسموع نخواهد بود.