زن در چه مواردی مجاز به عدم تمکین است؟
زن در چه مواردی مجاز به عدم تمکین است؟
عدم تمکین به چه معنی است؟ چه زمانی زن می تواند عدم تمکین کند؟ ابزار قانونی زوج در برابر عدم تمکین زوجه چیست؟ کارکرد یک وکیل پایه یک دادگستری در خصوص عدم تمکین چیست؟ آیا قانون می تواند اجباری برای شکستن عدم تمکین داشته باشد؟ آیا عدم تمکین باعث طلاق می شود؟ قانون چه مجوزهایی در خصوص عدم تمکین زن در نظر گرفته است؟ مرجع تصمیم گیرنده در خصوص عدم تمکین زوجه کدام است؟ آیا برای عدم تمکین باید از قانون مجوز گرفت؟ شرایط اثبات برای گرفتن مجوز عدم تمکین چیست؟
عدم تمکین یکی از حالت هایی است که ممکن است در دوران زناشویی میان زوجین اتفاق بیفتد. تمکین یکی از مفاهیمی است که بر اساس قانون اسلامی وارد قانون خانواده و نکاح شده است. از این رو عمده شرایط این عنصر قانونی بر اساس شرایط اسلامی سنجیده می شود. عدم تمکین بر اساس قانون و شرع عملی نادرست از سمت زن شناخته شده است. در قانون نیز در برابر تمکین نکردن زن، عدم پرداخت نفقه توسط مرد قرار گرفته است. اما مسئله ای که وجود دارد این است که اولا قانون اجباری برای شکستن تمکین کردن ندارد. یعنی حکم جلب و یا حکم بازگشت به خانه صادر نمی شود. تنها ابزار زوج در این خصوص عدم پرداخت نفقه است.
نکته دیگری که در این مقاله به آن اشاره خواهیم کرد این است که زن در برخی مواقع می تواند بدون قطع نفقه از تمکین خودداری کند. در کلام ساده تر در برخی شرایط خاص قانون امکان عدم تمکین را به زوجه داده است. در ادامه قصد داریم این شرایط را مورد بررسی قرار دهیم. توجه داشته باشید که منظور ما از مجوز قانونی برای تمکین نکردن زوجه بدین معنی است که قانون اجازه قطع نفقه را به زوج در این شرایط نمی دهد. این نکته ای است که یک وکیل حقوقی به خوبی به آن آگاه است.
عدم تمکین و نگاه به چند مفهوم مهم
برای درک مسئله عدم تمکین باید چند مفهوم مهم قانونی را مورد بررسی قرار دهیم. اولین مفهوم، همان عنوان تمکین است. همانطور که بیان کردیم عمده ایران به خصوص در بخش خانواده بر اساس اسلام و شرع تدوین شده است. بنابراین بسیاری از مفاهیمی که امروز در نکاح مورد استفاده قرار می گیرد مفاهیم و عناوینی است که توسط شرع و اسلام تعیین شده است. تمکین نیز یکی از این مفاهیم محسوب می شود.
تمکین در لغت به معنی پیروی و اطاعت است. بر اساس قوانین شرعی و قوانین خانواده زن موظف به تمکین از مرد است. بنابراین بر اساس قانون مرد به عنوان فردی شناخته شده است که زوجه باید از وی تبعیت کند. در قانون دو نوع تمکین در نظر گرفته شده است که به تمکین خاص و عام معروف است. تمکین عام به حالتی گفته می شود که زوجه باید رهبریت مرد را در خصوص زندگی بپذیرد و پیرو او در زندگی باشد. بنابراین در محلی که برای زندگی تعیین می کند باید زندگی کند. مگر این که شرایط خاصی وجود داشته باشد که عملا زندگی در آن شرایط بر اساس عرف و یا اخلاق درست نباشد.
تمکین خاص نیز به پیروی از زوجه از زوج در مسائل زناشویی و آمیزش جنسی گفته می شود. در واقع زوجه مکلف است که از زوج در صورت داشتن شرایط لازم در خصوص آمیزش جنسی پیروی کند. به این پیروی تمکین خاص گفته می شود. حال در خصوص مفهوم عدم تمکین باید گفت که اگر زوجه در خصوص مسائل عمومی و عادی رهبری مرد را قبول نداشته باشد و یا در محل تعیین شده زوج بدون داشتن دلیل خاص زندگی نکند، در حال عدم تمکین عام است. همچنین در صورتی که زوجه از برقراری آمیزش جنسی بدون داشتن دلیل جسمی مناسب پرهیز کند در حال عدم تمکین خاص است. در مواردی نیز زوجه هر دو تمکین را ترک می کند. در این صورت است که قانون اجازه عدم پرداخت نفقه را به زوج می دهد. در واقع با شکایت زوج مبنی بر عدم تمکین زوجه و اثبات این مسئله قانون حق نفقه را تا زمان تمکین زوجه از وی سلب می کند.
عدم تمکین در چه شرایطی امکان پذیر است؟
عدم تمکین همیشه نشان دهنده عدم پیروی زوجه از زوج نیست. گاهی شرایطی وجود دارد که امکان تمکین زوجه از زوج را از بین می برد. از این روست که گفته می شود زوج حق ندارد به واسطه عدم تمکین زن و بدون اجازه دادگاه نسبت به قطع نفقه اقدام کند. برخی از شرایطی که امکان و اجازه تمکین نکردن ( خاص یا عام ) به زوجه را می دهد را در ادامه آورده ایم.
حق حبس زوجه در نکاح یکی از این شرایط است. اگر زوجه سابقه تمکین به زوج نداشته باشد، به طور مثال تازه ازدواج کرده باشند و هنوز زوجه در محل تعیین شده زوج زندگی نکرده باشد و همچنین با وی وارد آمیزش جنسی نشده باشد، می تواند در شرایطی از حق حبس خود استفاده کند. حق حبس بدین معنی است که تا زمانی که زوج مهریه زوجه را به صورت کامل پرداخت نکند زوجه می تواند از تمکین خودداری نماید. در این شرایط زوج موظف به پرداخت نفقه خواهد بود.
در صورتی که زوج دچار بیماری مقاربتی یا جنسی باشد زوجه می تواند از تمکین خاص خودداری کند. همچنین اگر خود زوجه نیز بیمار باشد و توان برقراری آمیزش جنسی نداشته باشد عملا می تواند از این تمکین خودداری کند. در چنین شرایطی زوج حق اجبار ندارد و باید همچنان به پرداخت نفقه ادامه دهد.
اگر زندگی در خانه تعیین شده مرد موجب ضرر مادی یا روحی به زوجه شود. به طور مثال آبروی او را به خطر می اندازد و یا او را در معرض خطر بدنی قرار دهد عملا زوجه این قدرت و توانایی را به صورت قانونی پیدا می کند که از زوج تمکین نکند. این مسئله ای است که یک وکیل حقوقی تهران یا شهرستان نیز به خوبی به آن آگاه است. همچنین اگر در عقد نامه قید شده باشد که تعیین محل زندگی بر عهده زوجه است، زوجه می تواند از زندگی در محل تعیین شده مرد خودداری کند. این ها مهمترین و تنها شرایطی است که امکان عدم تمکین زن را به شکل قانونی فراهم می آورد.
