طلاق اهل سنت
طلاق از منظر و نگاه اهل سنت
طلاق اهل سنت و شیعه دارای تفاوتهایی با یکدیگر هستند. از آنجایی بخشی از مسلمانان کشور عزیزمان را مسلمانان اهل سنت تشکیل میدهند، پرداختن به این موضوع، یکی از وظایف ماست. در ادامه، به بیان جنبههای فقهی طلاق در تسنن خواهیم پرداخت. شما عزیزان میتوانید مسائل حقوقی مربوط به اینگونه طلاق را در مقالهای جداگانه، در وب سایت ما مطالعه نمایید. طلاق اهل سنت با شهادت دو شاهد عادل در طهر، و با بیان عبارت طالق انجام میپذیرد.
علماء سنی معتقدند که طلاق در حیض حرام است اما میتواند واقع شود. آنها باور دارند که اشهاد در ایقاع طلاق افراد سنی لازم نیست؛ زیرا که در زمان رجوع مرد به زن مطلقه، حضور شهود الزامی است. البته فرقهی حنفیه این امر را مستحب میداند. در فرقههای حنفیه، مالکیه و حنابله، سه طلاقه حرام است. اگرچه در بین فرقههای مختلف اهل سنت بر سر ذات سه طلاقه اتفاق نظر وجود ندارد، اما تمامی آنها معتقدند که در زمان رجوع مرد به زن(بعد از طلاق)، حضور محلل(حلالکننده) الزامی است.
شاید تا کنون دو اصطلاح بسیار مشابه طلاق سنی و طلاق اهل سنت را شنیده باشید! در بطن دین اسلام، در تعریف انواع طلاق، طلاق به دو دستهی کلیِ سنی و بدعی تقسیم بندی شده است. طلاق سنی به طلاقی گفته میشود که براساس قوانین اسلام صورت گرفته باشد و دربرگیرندهی تمامی شرایط طلاق، طبق مقررات اسلامی باشد. حال آنکه طلاق بدعی، نوعی بدعتگذاری است و از نظر اسلام صحیح نیست. اما لفظ طلاق اهل سنت مربوط به موضوع طلاق در اسلام سنی و فرقههای مربوط به آن میباشد.
انواع طلاق سنی و بدعی
طلاق سنی زمانی قابل اجراست که همسر در دوران طهارت بوده و آمیزش جنسى صورت نگرفته باشد. مدت عده(مدت زمانی که پس از طلاق، زن اجازهی ازدواج مجدد ندارد)، سه قرء(هر قرء، زمان میان 2 دوره قاعدگی است) میباشد. فرقهی امامیه، مالکیه و شافعیه، قرء را طهر، و فرقههای حنفیه و حنابله آن را حیض تفسیر کردهاند. اتحاد نظر این فرقهها در رابطه با عدهی حامل وضع حمل و همچنین عدهی وفات چهار ماه و ده روز میباشد. همچنین باور دارند که غیر مدخوله، عده ندارد. فرقهی امامیه معتقد است که زن بارداری که شوهرش فوت شده، زن صغیره و زن یائسه عده ندارند. در همهی مذاهب، ظهار(تشبیه کردن زن به مادر، خواهر و دخترِ شوهر، از جانب مرد) و ایلاء زن( حالتی که مرد، زن خود را برای آزار و تنبیه از همخوابگی با خود منع میکند) حرام موقت است و مرد باید یا کفارهی کار خود را بدهد و یا اینکه همسرش را طلاق دهد. طلاق سنی به گونههای زیر تقسیمبندی میشود:
طلاق بائن شامل: طلاق دختر باکره، زن یائسه، دختری که به سن بلوغ نرسیده است، طلاق در ازای مال به دلیل کراهت زن از شوهر، طلاقی که شوهر حق رجوع به همسر خود را ندارد، طلاق زنی که در زمان عده رجوع نکند و شرایط سه بار طلاق.
طلاق رجعی: در این طلاق مرد اجازه دارد در زمان عده، به همسر رجوع کند بی آنکه احتیاجی به عقد ازدواج باشد. این نوع طلاق شامل طلاق عدّی و طلاق سنی(به معنای ویژه) است.
طلاق بدعی زمانی اتفاق میافتد که زن در حال حیض، طهر یا نفاس باشد، یا در آنِ واحد سه طلاقه شود. طلاق بدعت به انواع مدخوله حائض، نفسا، در طهر مواقعه و سه گانه در مجلس واحد و لفظ واحد تقسیم میشود.
شرایط طلاق اهل سنت
طلاق در زمان حیض حرام است(بجز فرقه حنفی).
بر خلاف فقه امامیه، برای طلاق نیازی به وجود شاهد نیست، بجز مواردی که مرد در طلاق رجعی، رجوع میکند. در فرقهی حنفی، وجود شاهد مستحب است.
در احکام حنفی، حنبلی و مالکی، اجرای سه طلاق در یک کلام حرام است.
طلاق در غیر طهر مواقعه، اعتبار ندارد.
طلاق در حالت مستی مرد، اعتبار دارد.
اگر مردی از روی اجبار، همسر خود را طلاق دهد، این طلاق اعتبار دارد.
طلاق حق مرد است و زن میتواند در طلاق قضایی و طلاق تفویض شده، درخواست طلاق دهد.
اگر مرد مشکل مالی نداشته باشد، اما نفقه را نپردازد، زن حق طلاق ندارد.
اگر مرد به شخصی بجز همسرش وکالت طلاق دهد، آن فرد میتواند طلاق زن را از مرد بگیرد.
حق طلاقی که با قانون تفویض به زن داده شده، فقط در همان مجلس اعتبار دارد.
اگر زن مالک طلاق شود، مرد حق رجوع از این اهدا را ندارد.
اگر دارای زن حق تخییر باشد، هر زمان که بخواهد میتواند برای ادامه زندگی یا جدایی تصمیم بگیرد.
زن میتواند از شوهر وکالت طلاق بگیرد.
اگر مرد توانایی پرداخت نفقه را نداشته باشد، زن میتواند درخواست طلاق دهد.
اگر مرد 4 سال غیبت داشته باشد، زن میتواند با توجه به عسر، حرج و … تقاضای طلاق دهد. اما در فرقههای شافعی، حنفی و زیدیه، زن نمیتواند طلاق بگیرد.
در ازدواج اهل سنت و شیعه با یکدیگر، اگر این ازدواج سبب انحراف از مذهب نشود، مانعی ندارد.
تفاوت طلاق از دیدگاه تسنن و تشیع
اگرچه اعتقادات مذهبی در شیعه و سنی از نظر ارجاع به قرآن کریم یکسان است، اما به دلیل وجود اختلاف در احکام، روایات و منابع فقهی، طلاق اهل سنت و شیعه دارای تفاوتهایی با یکدیگر میباشند. از جمله وجوه تمایز طلاق در میان این دو فرقه، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
در شیعه وجود شاهد برای طلاق واجب است. اما اهل تسنن آن را واجب نمیدانند.
از نظر تسنن، طلاق در زمان حیض با تکیه بر قاعدهی الزام انجام میگیرد. اما شیعیان آن را حرام میدانند.
از نظر فرقهی امامیه در طهر مواقعه نمیتوان طلاق گرفت بلکه باید در غیر طهر مواقعه انجام گیرد. اما در تسنن این شرایط دارای اعتبار نیست.
در تسنن، سه طلاقه صحیح است، در صورتی که شیعیان آن را قبول ندارند.
طلاق در حالت مستی در اهل سنت، برخلاف اهل شیعه، صحیح است.
در تسنن، طلاق تحت شرایط اجبار و اکراه صحیح است، اما در تشیع باطل است.
اجرای صیغه طلاق در فقه شیعه و امامیه، تحت تشریفات خاصی انجام میشود.