طلاق رجعی چیست؟

طلاق رجعی چیست؟

طلاق رجعی، یکی از انواع طلاق است که در قانون ایران وجود دارد. به عبارتی در قانون مدنی ایران و فقه اسلام، طلاق به عنوان راه حلی برای جدایی زن و مرد مطرح شده است. در واقع همانطور که نهاد خانواده و به تبع آن ازدواج، در فرهنگ ایرانی و اسلامی حائز اهمیت است، طلاق نیز جایگاه ویژه خود را دارد. چرا که گاهی اوقات امکان ادامه زندگی مشترک برای زوجین وجود ندارد و ادامه یک زندگی مشترک، چیزی جز دردسر برای آنها به همراه نخواهد داشت. در نتیجه طلاق به عنوان یک راه حل مطرح شده است. در ادامه ضمن بررسی انواع طلاق، با طلاق رجعی، شرایط آن و دادگاه صالح برای رسیدگی به طلاق رجعی نیز خواهیم پرداخت.

انواع طلاق:

اگر بخواهیم با تعریف طلاق رجعی آشنا شویم، ضروری است که انواع طلاق را بررسی کنیم. قبل از این که به سراغ انواع طلاق برویم، باید بگوییم که پس از طلاق رجعی زوجه باید عده نگه دارد. در واقع زن در مدت عده نمی تواند با مرد دیگری رابطه جنسی داشته باشد. طلاق بر اساس موارد مختلفی دسته بندی شده است. یکی از این دسته بندی ها، تقسیم طلاق بر پایه امکان رجوع زوج به زوجه است. بر اساس این تقسیم بندی، طلاق به دو نوع رجعی و بائن دسته بندی می شود.

طلاق رجعی: اگر این طلاق رخ دهد، زوج می تواند در مدت عده به زوجه رجوع کرده و مجددا زندگی خود را شروع کنند.

طلاق بائن: بر خلاف طلاق رجعی، در طلاق بائن، زوج نمی تواند در مدت عده به زوجه رجوع نماید. به همین دلیل مرد و زن اگر قصد شروع مجدد زندگی را دارند، بایستی صیغه نکاح از ابتدا خوانده شود.

ذکر این نکته ضروری است که اصولا طلاق هایی که انجام می گیرند، طلاق نوع اول هستند. مگر این که در قانون ذکر شده باشد، طلاق مذکور، بائن است.

طلاق رجعی در قانون مدنی:

 همانطور که گفته شد، قانونگذار ایرانی، در قانون مدنی ایران نیز به این نوع طلاق اشاره داشته است. در ماده 1148 قانون مدنی عنوان شده است که در طلاق رجعی برای شوهر در مدت عده حق رجوع است. در نتیجه رجوع زوج به زوجه یک حق برای مرد است که تنها در زمان مدت عده امکان اعمال آن وجود دارد. البته به شرطی که طلاق انجام شده، طلاق رجعی باشد.

عده زوجه چند روز است؟:

مسئله بعدی که در هنگام بررسی طلاق رجعی باید بدان اشاره شود، مدت عده زوجه می باشد. مواد 1151 و 1153 قانون مدنی به این مدت اشاره می کند. برای درک بهتر این مسئله، مدت عده را ذیل سه دسته بندی قرار می دهیم:

اگر زنی امکان پریود شده داشته باشد، در ماده 1151 قانون مدنی، مدت عده وی سه طهر ذکر شده است. در واقع زن باید سه بار از عادت ماهانه پاک شود.

اگر زنی امکان پریود شدن به خاطر دلایلی نظیر یائسگی را نداشته باشد، این مدت برای وی 3 ماه است.

اما اگر بانویی، باردار باشد و در هنگام بارداری از شوهر خود جدا شود، مدت عده برای وی تا پایان بارداری است.

شرایط انجام طلاق رجعی:

همانطور که دیدیم ماده 1148 قانون مدنی، رجوع به زوجه را یکی از حقوق زوج عنوان کرده است. در نتیجه بازگشت مرد به همسرش، با اراده ی زوج امکان پذیر است. همچنین باید بگوییم که رجوع، یک عمل حقوقی محسوب می شود. در نتیجه باید به طریقی به زوجه اعلام شود. زوج می تواند برای اعلام رجوع به زوجه از عبارات یا اعمالی نظیر لمس کردن و بوسیدن زوجه استفاده کند. به محض این که رجوع صورت می گیرد، مرد و زن مجددا زندگی مشترک خود را آغاز می کنند. البته نکته ای که ضروری می باشد این است که رجوع باید نهایتا تا یک ماه پس از اعلام رجوع، به ثبت برسد. در غیر این صورت، زوج مرتکب جرم عدم ثبت رجوع شده است.

آثار طلاق ‌رجعی:

اکنون باید با آثار طلاق رجعی آشنا شویم. از آنجایی که زن در این نوع از طلاق باید عده نگه دارد، برای آن آثاری متصور است. از جمله این آثار می توان به موارد زیر اشاره داشت:

از آنجایی که در مدت عده امکان رجوع زوج به زوجه وجود دارد، زن مستحق دریافت نفقه در مدت عده می باشد. بر همین اساس ماده 1109 قانون مدنی عنوان می کند: «نفقه مطلقه رجعیه در زمان عده بر عهده شوهر است مگر اینکه طلاق در حال نشوز واقع شده باشد».

در مدت عده، اگر یکی از زوجین فوت شود، دیگری از متوفی ارث خواهد برد. ماده 943 قانون مدنی نیز به این مسئله اشاره دارد. از طرفی در صورت فوت یکی از زوجین پس از پایان مدت عده، تصور ارث بردن آنها از یکدیگر منتفی است.

زوجه می تواند در این مدت در منزل شوهر خود سکونت داشته باشد.

دادگاه صالح:

اکنون به این سوال خواهیم پرداخت که دادگاه صالح برای رسیدگی به طلاق رجعی کدام دادگاه است؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم از آنجایی که رسیدگی به پرونده های مربوط به طلاق رجعی، مربوط به حقوق خانواده است، دادگاه خانواده نیز صالح به رسیدگی به اینگونه پرونده ها می باشد. ماده 4 قانون حمایت از خانواده به بررسی موارد صلاحیت این دادگاه می پردازد. بند 9 همین ماده نیز به طلاق اشاره می کند. از آنجایی که قانونگذار به طور مطلق از لفظ طلاق استفاده کرده است، پس می توان دادگاه صالح برای رسیدگی به طلاق رجعی را دادگاه خانواده دانست.

نتیجه گیری:

به همان اندازه که نهاد خانواده و ازدواج در قانون مدنی ایران حائز اهمیت است، طلاق نیز دارای اهمیت می باشد. طلاق راهی برای پایان دادن به زندگی مشترک است که انواعی دارد. یکی از انواع طلاق، طلاق رجعی است که در این نوع از طلاق، زن باید با توجه به شرایط خود، برای مدتی عده نگه دارد. در این مدت زوج می تواند به همسر خود رجوع کند و مجددا زندگی مشترک را از سر بگیرند. این رجوع کردن دارای شرایطی نظیر بیان کردن آن است. همچنین این طلاق آثاری همانند ارث بردن زوجین از یکدیگر در مدت عده، نفقه و امکان سکونت زوجه در خانه شوهر را به همراه دارد.