مراحل و شرایط اخذ گواهی انحصار وراثت

مراحل و شرایط اخذ گواهی انحصار وراثت

مراحل و شرایط اخذ گواهی انحصار وراثت؛ چالش وراث

بعد از فوت متوفی یکی از مهم ترین آثار حقوقی که برجای می ماند، انتقال دارایی و اموال شخص متوفی به وراث است. این امر مستلزم طی مراحل و شرایط اخذ گواهی انحصار وراثت است. گرفتن انحصار وراثت و طی مراحل آن برای اغلب وراث یک چالش محسوب می شود و دغدغه نحوه انجام آن را دارند.  

قبل از طی مراحل و شرایط اخذ گواهی انحصار وراثت باید وراث ببینند که متوفی قبل از فوت، وصیت نامه ای تنظیم کرده است یا خیر. در صورت وجود آن، اول باید به وصیت شخص در گذشته جامه عمل بپوشانند و بعد از پرداخت دیون و بدهی های ایشان، مابقی اموال و دارایی را بین خودشان تقسیم کنند. وراث برای رسیدن به ارث و میراث خود باید از طریق قانون به گرفتن گواهی انحصار وراثت اقدام کنند؛ چون بدون آن امکان تقسیم اموال وجود ندارد.

گواهی انحصار وراثت؛ برگه ای است که وراث فوت شده از طریق آن مورد تایید مراجع قانونی قرار می گیرند و و به وسیله آن می توانند به سهم الارث خود دسترسی داشته باشند.  برای گرفتن این گواهی، اولین گام این است که ورثه ثابت کنند که با فوت شده نسب دارند و جزء وارثین هستند. با خواندن ادامه مقاله با مراحل و شرایط اخذ گواهی حصر وراثت آشنا می شوید.

گام های نخست برای گرفتن گواهی انحصار وراثت چیست؟

قبل از پیمودن مراحل و شرایط اخذ گواهی انحصار وراثت؛ مدارک مورد نیاز باید توسط وراث به مقامات ارائه شود. این مدارک شامل گواهی فوت، شناسنامه شخص متوفی، استشهادیه محضری، گواهی مالیات بر ارث، کپی شناسنامه وراث و وصیت نامه است. مراحل اخذ گواهی انحصار وراثت عبارت است از:

دریافت گواهی فوت

صدور گواهی فوت از طرف ثبت احوال اولین گام از مراحل و شرایط اخذ گواهی انحصار وراثت است. طبق قوانین ارث کشور اداره ثبت احوال موظف است تاریخ فوت متوفی را در سیستم الکترونیکی ثبت، شناسنامه را باطل و گواهی فوت صادر کند. گواهی فوت  به وکیل انحصار وراثت یا یکی از وراث داده می شود. 

درخواست گواهی از مراجع ذی ربط

دومین گام، رفتن وراث به شورای حل اختلاف محل زندگی شخص متوفی است تا فرم انحصار وراثت را دریافت کنند. در این فرم باید تمام مشخصات وارثین و نسبتی که با متوفی دارند، قید شود. حضور تمام وراث در شورا الزامی نیست. برای گرفتن گواهی یکی از ورثه یا وکیل ایشان کافی است.  

تایید شدن وراث

سومین گام برای گرفتن گواهی انحصار وراثت، تایید شدن وراث است. در این مرحله ورثه در کنار فرم گواهی، با در دست داشتن سایر مدارک مثل گواهی فوت، شناسنامه متوفی و کارت ملی خودشان به دفاتر رسمی مراجعه، و با امضای دو شاهد که وراث را می شناسند، در دفترخانه رسمی اسامی خود را به عنوان ورثه ثبت می کنند.

ارائه گواهی مالیات متوفی

لیست تمام اموال متوفی باید در اختیار اداره مالیات قرار بگیرد تا میزان مالیات بر ارث شخص فوت شده مشخص شود. در این مرحله مالیات و معافیت های مالیاتی در گذشته، توسط اداره مالیات به وراث اعلام می شود. 

مراجعه به شورای حل اختلاف

 بعد از اتمام مراحل بالا، یکی از وراث یا وکیل ایشان به شورای حل اختلاف مراجعه می کند. تمامی مدارک اعم از گواهی فوت، برگه انحصار وراثت، رسید مالیاتی، شناسنامه شخص فوت شده و تاییدیه وراث به این مرجع تقدیم می شود.

تعیین عدم وراث دیگر متوفی

 یکی از مراحل و شرایط اخذ گواهی انحصار وراثت، مشخص کردن این موضوع است که متوفی، ورثه دیگری ندارد. برای این منظور مراجع قضایی با دادن آگهی انحصار وراثت در یک روزنامه کثیرالانتشار، وجود یا عدم وجود ورثه دیگر را مشخص می کند. یک ماه پس از انتشار آگهی، در صورت عدم وجود وارث دیگر، گواهی صادر می شود.

مشخص کردن نوع گواهی در مراحل و شرایط اخذ گواهی انحصار وراثت

بعد از اتمام مراحل، برگه انحصار وراثت به وراث ارسال می شود و آنها می توانند به تقسیم ترکه و اموال شخص فوت شده اقدام کنند. یکی از نکاتی که وراث در حین اقدام به گرفتن گواهی باید توجه کنند، نوع آن است. در قانون دو نوع گواهی انحصار وراثت وجود دارد که به میزان ارثیه ای که متوفی به جا گذاشته است، بستگی دارد.

گواهی حصر ورثه محدود: اگر دارایی و اموال شخص فوت شده طبق قانون کمتر از سی میلیون ریال باشد، گواهی حصر محدود صادر و این مبلغ صرف دیون متوفی می شود.

گواهی حصر ورثه نامحدود: گرفتن این گواهی نسبت به اولی رایج تر است، چون کمتر پیش می آید ترکه و اموال شخص متوفی پایین تر سی میلیون ریال باشد. صدور این گواهی بر مبنای دارایی بالاتر از 30 میلیون ریال است. هزینه گرفتن گواهی انحصار وراثت هر به یک میزان است. فقط زمان صدور گواهی حصر وراثت نامحدود به خاطر اینکه در روزنامه کثیرالانتشار چاپ می شود، طولانی تر است.   

نکته مهم دیگر این است که، اگر متوفی یک شخص روستایی است برای گرفتن گواهی حصر وراثت نیازی به روزنامه کثیرالانتشار نیست؛ بلکه قرار دادن یک اعلان بر روی تابلوی اعلانات روستا کافی است. تمامی مراحل اخذ گواهی انحصار در حال حاضر از طریق سامانه ثنا انجام می شود.

سخن پایانی

بعد از فوت متوفی، برای انتقال اموال و دارایی، وراث در خصوص مراحل و شرایط اخذ گواهی انحصار وراثت با چالش هایی روبرو می شوند. به وسیله مشورت با یک وکیل انحصار وراثت به راحتی می توانند این مراحل را طی کنند. در کل برای گرفتن گواهی انحصار وراثت یکی از وراث یا وکیل ایشان به نمایندگی می تواند، اقدام کند. برای این کار باید مدارکی چون گواهی فوت، شناسنامه متوفی، کپی شناسنامه و کارت ملی وراث، گواهی مالیات بر ارث شخص فوت شده و برگه تایید وراث باید به شورای حل اختلاف ارائه شود. سپس در روزنامه کثیر الانتشار، آگهی حصر وراثت منتشر می شود. اگر متوفی وارث دیگری نداشته باشد، بعد یک ماه از انتشار آگهی در روزنامه رسمی، توسط مراجع ذیربط گواهی صادر می شود.

گواهی انحصار وراثت به دو شکل محدود و نامحدود اخذ می شود. اگر شخص فوت شده کمتر از سی میلیون ریال دارایی داشته باشد گواهی محدود؛ اما اگر ترکه و دارایی در گذشته بیشتر از سی میلیون ریال باشد، گواهی نامحدود صادر می شود.