مراحل پرونده الزام به تمکین به چه صورت است؟

مراحل پرونده الزام به تمکین به چه صورت است؟

معنای الزام به تمکین چیست؟

در صورتی که فردی بدون هیچگونه دلایل موجه، در برابر دیگری از تمکین امتناع کند، باید به صورت قانونی وی را ملزم کرد که وظایف زناشویی خود را انجام دهد. الزام به تمکین امری است که تنها از طریق حکم دادگاه امکان اجرای آن وجود دارد و تحت هیچ شرایطی خود شخص نباید به وسیله زور همسر خود را وادار به تمکین کند. همچنین باید گفت که حتی گاهی با وجود صدور حکم دادگاه نیز، نمی‌توان شخص را مجبور به تمکین از خود کرد. البته اطاعت نکردن از حکم دادگاه نیز عواقبی (برای مثال لغو دریافت حق و حقوق وی از جانب همسر) در پی خواهد داشت.

اقسام تمکین کدام اند؟

تمکین دو معنای لغوی و اصطلاحی دارد. در لغت تمکین معنی اطاعت کردن، قبول کردن، فرمان برداری می دهد. در اصطلاح حقوقی کلمه تمکین به معنای عام و خاص تقسیم شده است. تمکین در معنای عام به این معنا است که زن وظیفه خود را در برابر شوهر به انجام رسانده و از او در حدود قانون و عرف اطاعت کند و ریاست شوهر را بر خانواده قبول کند. در نتیجه اگر شوهر توقعات غیر متعارفی که از محدوده شرع و عرف خارج باشند، از زن داشته باشد، زن مجبور نیست اطاعت کند.

تمکین خاص به معنی فرمانبرداری و برآورده کردن نیازهای غریزی شوهر از طرف زن می باشد. به این صورت که زن نزدیکی جنسی با شوهر را به صورت متعارف و معمول قبول کند، مگر وقتی که عذر موجه دارد. در غیر اینصورت نباید برقراری رابطه جنسی با همسر را رد کند.

نشوز نیز در لغت معنی ارتفاع و بلند شدن می دهد. هر زمان که زن از انجام یکی از تکالیف خود مانند همکاری در تحکیم مبانی خانواده یا اطاعت از شوهر و یا وظایف زناشویی سر باز زند، از لحاظ حقوقی ناشزه  محسوب می شود. در صورتی که زن ناشزه باشد، مرد می‌تواند دادخواست الزام به تمکین را مطرح کند. سپس بعد از اثبات کردن عدم تمکین زوجه، زن مستحق دریافت نفقه نشده و نفقه او ساقط می گردد و مرد با اجازه دادگاه می‌تواند مجدد ازدواج کند.

مراحل پرونده الزام به تمکین

مراحل پرونده الزام به تمکین به این شکل است که در ابتدا باید دادخواست الزام به تمکین در دفاتر خدمات الکترونیک قضائی توسط زوج یا وکیل وی ثبت شود. سپس اظهار نامه لزوم تمکین و بازگشت، به زن فرستاده می‌شود. اقدام بعدی تقدیم دادخواست به دادگاه خانواده است. در ادامه دادگاه خانواده در محل اقامت زوجه برگزار می‌شود. سپس اظهارات طرفین در دادگاه شنیده شده و زوجین را به اصلاح دعوت می کنند.

در مرحله بعد دادخواست الزام به تمکین، باید مقدمات و ملزومات تمکین زن از جمله تهیه مسکن و نیازهای خانه و خانواده اثبات شود. سپس در صورت خودداری و یا امتناع زوجه رای تمکین ابلاغ می گردد. بعد فرصت 20 روزه ای به زوجین ارائه می شود تا اعتراض و تجدید نظر خواهی خود را از طریق ثبت در دفاتر خدمات الکترونیک قضائی ارائه کنند. سپس حکم قطعی به نفع شوهرصادر می شود. در آخر صدور اجرائیه حکم الزام به تمکین توسط مرد درخواست می‌شود.

الزام به تمکین زوجه در زمان عقد

پس از اینکه عقد نکاح جاری می شود، زن و شوهر نسبت به هم و متقابلا مستلزم رعایت حقوق و تکالیفی می گردند که تمکین یکی از این حق و حقوق ها است. اما شرطی که در اینجا وجود دارد این است که مرد اسباب زندگی را تهیه کرده باشد. یکی از مقدمات تمکین، تهیه مسکن مستقل برای زن محسوب می شود. در نتیجه، تا وقتی که مرد منزلی در حد شأن زن برای او تهیه نکند، نمی‌تواند در جهت طرح دعوای تمکین اقدامی کند. همچنین اگر طرح دعوا نماید قاضی پرونده آن حکم را رد می کند.

در جهت الزام به تمکین زوجه در زمان عقد، قانون برای زوجه باکره حق و حقوقی ارائه کرده است که به آن حق حبس زن می گویند. به این معنا که زوجه باکره در دادخواست الزام به تمکین برای دفاع از خود می‌تواند به حق حبس استناد کند. سپس تا زمانیکه مهریه ای به او پرداخت نشده مجبور به تمکین نیست. در این حالت دادخواست تمکین زوج توسط قاضی رسیدگی کننده به پرونده، رد می شود. نکته مهمی که وجود دارد این است که اگر زوجه تمکین عام کرده باشد حتی اگر باکره باشد قادر نیست به حق حبس خود استناد کند.

مدارک لازم برای طرح دعوای الزام به تمکین چیست؟

مدارک لازم در جهت طرح دادخواست الزام به تمکین شامل سند ازدواج، شناسنامه و کارت ملی زوج، اجاره نامه یا سند مالکیت منزل، اظهارنامه مبنی بر دعوت رسمی از زوجه به زندگی مشترک، استشهادنامه مبنی بر ترک منزل مشترک از طرف زوجه می باشد. 

همان طور که پیش از این گفتیم، مرد موظف است شرایط تمکین زن (برای مثال تهیه مسکن) را فراهم کند و سپس درصورت عدم تمکین زن می‌تواند درخواست الزام به تمکین ارائه کند.

آثار محکومیت زوجه به تمکین چیست ؟

_ در صورتیکه زن به تمکین محکوم شود و از انجام دستور دادگاه سر باز زند، ناشزه می‌شود.

_ اگر زن ناشزه شود نفقه ای به او تعلق نمی گیرد.

_ در صورت  نشوز زن، مرد می‌تواند دادخواست ازدواج ارائه کند.

_ اگر درخواست طلاق توسط مرد ارائه شود شرط تعلق نصف اموال به زن منتفی می‌شود.

در چه مواردی احتمال رد الزام به تمکین وجود دارد؟

از جمله مواردی که باعث رد الزام به تمکین می‌شود، استفاده از حق حبس زن است. از دلایل دیگر نپرداختن نفقه زن و همچنین عدم توانایی پرداخت نفقه زن  می باشد که می‌تواند سبب رد دادخواست الزام به تمکین شود. همچنین اگر زن ثابت کند که شوهرش به طور صوری درخواست تمکین ارائه کرده است، ولی در عمل به ادامه زندگی تمایلی ندارد این دادخواست رد می‌شود. همینطور اگر زن بتواند اثبات کند که عدم تمکینش به دلیل سوء رفتار و سوء معاشرت همسرش مانند اعتیاد، مصرف بیش از حد الکل، توهین، تهدید و….  است دادخواست تمکین شوهر رد می‌شود.