مناقصه و مزایده چیست؟

مناقصه و مزایده چیست؟

مناقصه و مزایده چیست؟

مناقصه و مزایده به چه معنی است؟ مناقصه و مزایده چه شرایط قانونی دارد؟ مهمترین نکات مربوط به مناقصه و مزایده چیست؟ چرا از مناقصه و مزایده استفاده می شود؟ مناقصه و مزایده در قانون به چه معنی است؟ مهمترین کارکرد مناقصه و مزایده در جامعه چیست؟ چرا از مناقصه و مزایده استفاده می شود؟ تعریف مناقصه و مزایده چیست؟ مناقصه و مزایده چه تاثیری در اجتماع دارد؟ دعاوی مربوط به مناقصه و مزایده در کدام مرجع قضایی مورد بررسی قرار می گیرد؟ کارکرد یک وکیل پایه یک دادگستری در خصوص مناقصه و مزایده چیست؟

مناقصه و مزایده از جمله مهمترین مفاهیم اقتصادی در جوامع مختلف محسوب می شود. مناقصه و مزایده در واقع یکی از رایج ترین و عمومی ترین مفاهیم اقتصادی در غالب کشورهای دنیا محسوب می شود. اما مناقصه و مزایده به چه معنی است و اساسا چه کارکردی در جامعه دارد؟ در کلام ساده تر چرا در یک جامعه مفهوم مناقصه و مزایده بسیار مهم است؟ این اهمیت به اندازه ای مهم است که قانونگذار به صورت مستقیم در این خصوص صحبت کرده است. از این رو در ادامه می خواهیم به مناقصه و مزایده از جنبه حقوقی نگاه کنیم.

تعریف مناقصه و مزایده

مناقصه و مزایده را می توان یک مفهوم کاملا اقتصادی دانست. اما این مفهوم به اندازه ای مهم و تاثیرگذار است که عملا می تواند نقش مستقیمی در عدالت اجتماعی داشته باشد. از این رو قانونگذار به سبب برقراری عدالت به صورت مستقیم و صریح از مناقصه و مزایده صحبت کرده است. اما پیش از آن که بخواهیم از دید حقوقی و قانونی مناقصه و مزایده را مورد بررسی قرار دهیم بهتر است به این سوال پاسخ دهیم که اساسا چگونه مناقصه و مزایده می تواند به عدالت اجتماعی کمک کند و یکی از ابزارهای برقراری این عدالت محسوب می شود؟ برای پاسخ به این سوال به تعریف مناقصه و مزایده باید نگاه کرد.

مناقصه به معنی خرید با کمترین قیمت و مزایده به معنی فروش با بالاترین قیمت است. در کلام ساده تر در مناقصه شرکت های فروشنده یا ارائه دهنده خدمات سعی می کنند با کمترین قیمت ممکن پیشنهادی نظر شرکت درخواست کننده را به خود جلب کنند. در مزایده نیز شرکت مورد نظر محصولات یا خدمات خود را به بالاترین قیمت درخواستی ارائه می دهد. بنابراین در مناقصه چندین شرکت برای ارائه خدمات پیشنهادات خودشان را ارائه می دهد. اما در مزایده یک شرکت محصولات یا خدمات خود را به بالاترین قیمت پیشنهادی ارائه می دهد.

مناقصه و مزایده در اقتصاد

مناقصه و مزایده  چگونه به عدالت اجتماعی کمک می کند؟ در اقتصاد زمانی از مفهوم مناقصه و مزایده استفاده می شود که چندین شرکت به عنوان خریدار ( مصرف کننده ) یا فروشنده ( خدمات دهنده ) وجود داشته باشند. در کلام ساده تر در یک رابطه تجاری مادامی که یک ارائه دهنده خدمات یا محصولات یا یک دریافت کننده خدمات یا محصولات وجود داشته باشد همه چیز درست است. طرف فروشنده محصول خود را با توافق طرف مقابل به فروش می رساند.

اما زمانی که توازن این رابطه بهم بخورد و تعداد یکی از طرفین بیش از 1 شود، عملا دیگر عمل توافق میان طرفین کارساز نخواهد بود. به طور مثال یک فروشنده وجود دارد و دو خریدار برای محصول آن وجود دارد. در این بین تنها یک محصول است. حال سوال این است که این محصول به کدام خریدار باید تعلق بگیرد؟ یا برعکس دو فروشنده و یک خریدار وجود دارد. این خریدار یک محصول قرار است بخرد. اما این محصول را باید از کدام فروشنده می خرد؟ قانون برای ایجاد برابری در این حالت مجبور است کاری کند که توازن برقرار شود. به طور مثال در مثال یک فروشنده و دو خریدار حتما باید یکی از دو فروشنده به نحوی کنار گذاشته شود تا توازن در این رابطه برقرار شود. مناقصه و مزایده دقیقا باعث برقراری این توازن می شوند.

مناقصه زمانی مطرح می شود که چند فروشنده و یک خریدار وجود دارد. در این حالت هر فروشنده ای که بتواند کمترین قیمت برای محصول یا خدمات خود ارائه دهد می تواند به عنوان برنده سایر رقبا را از این رابطه کنار بگذارد. در مزایده نیز چند خریدار برای یک محصول یا خدمت وجود دارد. این خریداران با ارائه بالاترین پیشنهاد سعی می کنند سایر رقبا را از میدان به در کنند. بر این اساس هر خریداری که بتواند بیشترین قیمت را ارائه دهد می تواند در رابطه تجاری باقی بماند. کاملا مشخص است که ماندن در این نوع روابط تجاری بسیار سودآور و مهم محسوب می شود. از این رو مهم است که مناقصه و مزایده چگونه برگزار شود تا این روند تجاری و اقتصادی در بهترین حالت ممکن امکان پذیر شود.

مناقصه و مزایده و مسئله ای به نام رانت

مناقصه و مزایده عاملی پیشران در اقتصاد محسوب می شود که می تواند باعث برقراری توازن شود. اما داستان اینجاست که این ابزار می تواند باعث بروز یکی از مهمترین مشکلات اقتصاد و اجتماع یعنی رانت شود. رانت به معنی داشتن امکاناتی است که در اختیار عموم جامعه نیست. مهمترین رانتی که در اینجا ممکن است ایجاد شود رانت اطلاعاتی است.

بگذارید با یک مثال این موضوع را توضیح دهیم. در واقع یکی از مهمترین کارکرد های یک وکیل حقوقی تهران یا شهرستان در این خصوص این است که مانع از بروز چنین رانت هایی در خصوص مناقصه و مزایده شود. به طور مثال چند شرکت برای مزایده پیشنهادات خودشان را ارائه داده اند. حال اگر یکی از این شرکت ها به نحوی از پیشنهادات سایر شرکت ها مطلع شود. یعنی بداند که مابقی شرکت ها چه ارقامی را پیشنهاد داده اند اساسا می تواند با کمترین فاصله ممکن بیشترین قیمت را پیشنهاد دهد و به سادگی برنده این مزایده شود و این مهمترین نمود ناعدالتی در جامعه محسوب می شود.

از جمله مهمترین کارکرد وکلا و قانون در خصوص مناقصه و مزایده است که مانع از بروز چنین رانت هایی شوند. در واقع رانت می تواند باعث حذف رقبا به شکل ناعادلانه از میدان شود. در این خصوص معمولا یک وکیل حقوقی می تواند کارکرد بسیار خوبی داشته باشد.