وکیل اوقاف

وکیل اوقاف

وکیل اوقاف در تهران

 وکیل اوقاف چگونه می تواند در جریان پرونده های وقفی عملکرد خوبی داشته باشد؟ ایا یه کمک وکیل اوقاف می توان از تضییع حقوق خود جلوگیری کرد؟ وکیل اوقاف باید دارای چه خصوصیات و توانایی های حقوقی باشد؟ وکیل اوقاف با دیگر وکلای پایه یک دادگستری که پرونده های مختلف حقوقی را پذیرش می کنند دارای چه تفاوت هایی است؟

 وکیل اوقاف یکی از بهترین وکلای پایه یک دادگستری است که می تواند در مباحث مربوط به وقف ورود پیدا کند و جریان های قانونی را به بهترین نحو ممکن مدیریت کند. وکیل اوقاف از لحاظ تخصصی دارای توانایی و ویژگی های مختلفی است که باعث بهبود کیفیت خدمات او می گردد. اگر شما جز آن دسته از افرادی هستید که به وکیل اوقاف نیاز دارید به شما توصیه می کنیم تا در ادام مطلب با ما همراه باشید.

• 

 وکیل اوقاف چه می کند؟

 وکیل اوقاف دارای وظایف مختلف و متعددی در قبال موکل خود است و تا حد ممکن از ایجاد هرگونه آسیب و ضرر به او جلوگیری می کند. وکیل اوقاف می تواند در کوتاه ترین زمان ممکن اقداماتی را انجام دهد تا در جریان دادرسی موکلان او کمتر دچار آسیب و خسارت گردند و جریان وقف که یک موضوع بسیار مهم برای کل افراد جامعه است، به صورت عدل محور تحقق یابد.

 وکیل اوقاف معمولا از تمامی زد و بند هایی که در جریان پرونده ها ممکن است پیش آید و شرایط افراد را متزلزل کند به خوبی آگاهی دارد و میتواند شرایطی مناسب را برای کم شدن اوضاع نامناسب بوجود آورد.

 وکیل اوقاف بر اساس تجربیاتی که دارد می تواند به راحتی مسائل مربوط به امور وقف را تحلیل کند و باعث راهنمایی و پیشبرد افراد در زندگی شود.  بنابراین به شما توصیه می کنیم که در صورت بروز هرگونه مشکلی به وکیل اوقاف مراجعه کنید.

مسئله وقف در جامعه و قانون

وقف از مهمترین عنصرهای اجتماعی در دنیا محسوب می شود. وقف نماد همراهی و همکاری عموم افراد در اداره امور جامعه است. وقف باعث می شود دولت بتواند راحت تر و سریع تر به کارهای جامعه رسیدگی کند و در عین حال تمامی افراد جامعه بتوانند به شکل تقریبا برابر از امکانات لازم بهره مند شوند. از این رو در قانون توجه بالایی به وقف شده است. برای درک اهمیت کارکرد وکیل اوقاف و موارد کاربرد این دسته از وکلا بهتر است کمی بهتر با نقش وقف در جامعه و قانون آشنا شویم.

به طور کلی از زمانی که تمدن امروزی شکل گرفت این دولت یا حکومت ها بودند که با نام ها و عناوین مختلف سعی کردند جامعه را مدیریت کنند. به نوعی این حکومت ها و دولت ها  هستند که موظفند نیاز افراد جامعه را تامین کنند. هر دولت و حکومتی که قوی تر باشد همان اندازه می تواند امکانات بهتری را به صورت برابرتر در اختیار تمامی افراد جامعه قرار دهد.

اما مسئله ای که وجود دارد این است که دولت بر اساس درآمدهایی که دارد باید اقدام به تهیه و در اختیار قرار دادن این دست از امکانات کند. از آنجایی که دولت همواره هزینه هایی بالاتر از درآمد دارد به ناچار دولت نمی تواند بخش هایی از این امکانات را به صورت همگانی و برابر در اختیار تمامی افراد قرار دهد.

به طور مثال در ایران غالب امکانات در شهرهای بزرگ مانند تهران قرار دارد. از این رو فردی که در سیستان و بلوچستان زندگی می کند نمی تواند از این دست امکانات مانند سالن نمایش تئاتر و … استفاده کند. در حالی که بر اساس قانون وظیفه دولت و حکومت است که این امکانات را به صورت برابر در تمام کشور توسعه دهد.

اما سوال اصلی اینجاست که آیا باید فردی که در منطقه محروم و دوردست به دنیا آمده به دلیل جبر جغرافیایی باید از این امکانات محروم باشد؟ پاسخ این سوال را می توان در ادیان الهی به خوبی پیدا کرد.

در ادیان الهی به نقش تک تک افراد جامعه و وظیفه آن ها در این شرایط اشاره شده است. در مسیحیت گفته شده است که اگر فردی بر اثر فقر از گرسنگی بمیرد این تمام افراد آن جامعه هستند که در مرگ او مقصرند. به بیان ساده تر در مسیحیت مرگ یک فقیر در جامعه قتلی است که قاتلانش تمامی افراد جامعه هستند.

در اسلام نیز با ظرافت و جزئیات بیشتری به این مسئله پرداخته شده است  از این رو در اسلام وقف از اساس های مهم در جامعه گفته شده، از این رو خدا در قرآن سعی کرده است وقف را به درستی معرفی کند و شرایط خاصی برای آن عنوان کند. از آن جایی که قانون امروز ایران بر اساس شرع و اسلام نوشته شده است، در قانون کشور نیز از وقف و شرایط آن نیز بحث شده است.

• 

موارد قانونی وقف

بنابراین تا به اینجا دانستیم که وقف چه اثری در جامعه دارد. بر اساس همین اثر است که قانونگذار سعی کرده است مسیر وقف در جامعه را هموارتر کند. یعنی امکان وقف در جامعه ساده تر و سریع تر صورت بگیرد. البته در این بین سازمانی نیز طراحی شده است که موظف است اموال وقف شده را حراست و نگهداری کند و سعی کند از آن ها در مسیر های درستی بهره بگیرد.

اما در این بین گاها کارهای غیر قانونی نیز اتفاق می افتد. به هر حال هر جایی که مالی وجود داشته باشد احتمال دزدی و کلاهبرداری نیز می باشد.

یکی از موارد قانونی که در آن نیاز به وکیل اوقاف پیدا می شود مسئله ای به نام پولشویی است. در واقع برخی از افراد سودجو زمانی که می خواهند درآمد کثیف خود را پنهان کنند و دست به پولشویی بزنند از روش های مختلف برای این کار استفاده می کنند.

یکی از این روش ها استفاده از مسیر وقف است. همانطور که در بالا گفته شد قانونگذار سعی کرده مسیر وقف در جامعه را ساده تر کند تا افراد بیشتری بتوانند با رغبت و راحتی کامل اقدام به این کار کنند. همین راحت بودن مسیر باعث شده است که بسیاری بتوانند سرمایه های کثیف خود را در قالب وقف قرار دهند و به سادگی اقدام به پولشویی کنند.

اینجاست که وکیل اوقاف می تواند کارایی خوبی داشته باشد. نکته مهم دیگری که باید بدانید این است که در بسیاری از موارد یکی از طرفین دعوی وقف دولت است. به بیان ساده تر دولت به عنوان مدعی العموم وظیفه دارد از موارد وقفی محافظت کند و همچنین وظیفه دارد که نگذارد کارهایی مانند پولشویی و غیره اتفاق بیفتد.

از این رو کار وکیل اوقاف می تواند کار نسبتا سنگینی باشد. چرا که مقابله با دولت یا حتی همکاری با از سخت ترین اتفاقاتی است که می تواند برای یک وکیل بیفتد. چرا که دولت یک شخصیت حقوقی بزرگ است و نمی توان به سادگی با آن مقابله نمود.

نقش وکیل اوقاف در جامعه

تا به اینجا به خوبی با نقش وقف در جامعه و اهمیت آن از دید قانون آشنا شدیم. حال نوبت این است که بدانیم اساسا وکیل اوقاف چه نقشی می تواند در جامعه داشته باشد و چه کارکردی می توان از آن انتظار داشت.

برای پاسخ به این چالش بهتر است یک بار دیگر به اهمیت وقف نگاه کنیم. وقف عاملی در جامعه محسوب می شود که به واسطه آن می توان کمبودهای عملکرد دولت یا حکومت را جبران کرد. در واقع آن چیزی که وقف به آن توجه می کند هدف است. یعنی هدف دولت یا حکومت این است که بتواند جامعه ای بهتر با امکاناتی مناسب و برابر ایجاد کند. وقف نیز به دنبال همین جامعه است با این تفاوت که از دیدگاه وقف کننده کار اهمیت ندارد.

به بیان ساده تر وقف نقش تک تک افراد جامعه در بهتر شدن زندگی اجتماعی را نشان می دهد. اما نکته ای که در وقف از دید اسلام وجود دارد و در سایر ادیان به آن اشاره نشده، تفاوت میان وقف و صدقه است. در واقع در دید اول به نظر می  رسد وقف نوعی صدقه محسوب شود اما اسلام با بیان شرایط و ضوابط مشخص وقف را از صدقه به طور کامل جدا کرده است.

به طور مثال مال یا سرمایه وقف شده باید قابل استفاده باشد و به نوعی بعد از وقف تمام نشود یا از بین نرود. از این روست که معمولا با استفاده از کلمه وقف مفاهیمی مانند ملک یا زمین یا اموال منقول به ذهن خطور می کند.

پس علاوه بر این که وقف یک اهرم مهم در جامعه محسوب می شود تفاوت های ذاتی بسیاری با مفاهیمی مانند صدقه دارد. یکی از این تفاوت ها را می توان در قانون جدید. صدقه به هیچ عنوان وجه قانونی ندارد. با وجود این که این کار در جامعه لازم و ضروری است. اما در وقف موارد قانونی مهمی ذکر شده است.

همه این موارد به خوبی نشان می دهد که وقف تا چه اندازه می تواند اهمیت داشته باشد. بر اساس همین اهمیت می توان کارکرد وکیل اوقاف را توصیف کرد.

باید به هدف نگاه کرد. مفهوم وقف در قانون به دنبال این است که بتواند ابزار خوبی در اختیار دولت و حکومت قرار دهد تا کاستی ها و کمبودها را جبران کند. بنابراین می توان گفت که نقش وکیل اوقاف نیز در این مسیر قرار دارد. در واقع در دعوی های حقوقی بیش از هر چیز باید از وکیل اوقاف این انتظار را داشته باشیم که بتواند در جهت ترویج وقف تلاش کند و به نوعی کاری کند که این اتفاق به درستی رخ بدهد.

• 

چیزی که در واقعیت از وکیل اوقاف انتظار داریم.

به صورت آرمانی و غیر واقعی اگر بخواهیم به داستان نگاه کنیم وقف هدفی در جامعه دنبال می کند و وکیل اوقاف باید سعی کند این هدف را به عنوان اولویت کاری در نظر بگیرد.

اما چیزی که ما در واقعیت از وکیل اوقاف و بسیاری دیگر از وکلا انتظار داریم این است که بتواند در دعوی مربوطه رای دادگاه را به دست بیاورد. حال مهم نیست این رای در مسیر این هدف قرار دارد یا خیر.

بگذارید با یک مثال این موضوع را توضیح دهیم. فرض کنید فردی بخشی از دارایی های خود را وقف کرده باشد. بعد از مرگ او وراث ادعا می کنند که این دارایی وقف نشده و باید آن را بین وراث تقسیم کرد. در این جا پای دادگاه و وکیل اوقاف به دعوی باز می شود.

در طرفی از دعوی وراثی قرار دارند که ادعا میکنند ملک یا دریایی مذکور وقف نشده و اشتباهی در این بین رخ داده است. در طرف دیگر دولت یا موقوف علیه معتقد است که مالک در زمان حیات آن را وقف کرده است و بر اساس قانون امکان رجوع مالک یا وراث به مال وقف شده وجود ندارد.

در این جا هر کدام از طرفین از وکیل اوقاف برای پیش برد دعوی به نفع خویش استفاده می کنند. هر کدام از این وکلا به دنبال هدف خاص خودشان هستند. در طرفی از دعوی وکیل اوقاف به دنبال پیدا کردن راهی برای موقوفه بودن ملک می گردد و در طرف دیگر وکیل اوقاف به دنبال اثبات وقف آن دارایی است.

هر کدام از این وکلا بر اساس ادعاهایی که دارند به دنبال جلب نظر دادگاه و گرفتن رای آن هستند. حال هر کدام از طرفین که بتواند دادگاه را راضی کند و دلایل قانع کننده بیشتری به دادگاه ارائه دهد مسلما برنده دعوی است.

نکته مهمی که باید در مورد وکیل اوقاف و به طور کلی کار وکلا بدانید این است که اساسا در پرونده های حقوقی یا کیفری وکلا کاری خلاف قانون انجام نمی دهند. یعنی نمی توانند که انجام دهند. در کل این مسیر وکلا باید به دنبال پیدا کردن راه های قانونی برای اثبات ادعای خود باشند. هر قدر این دلایل و اثبات ها قانع کننده تر باشد همانقدر می تواند در دادگاه کارساز باشد.

به بیان ساده تر دادگاه و مسیر دادرسی بیشتری شبیه یک بازی جدی است که در آن طرفین دعوی بر اساس قوانین بازی باید بتوانند قوی ترین استدلال ها را طرح کنند و در کنار آن بتوانند استدلال طرف مقابل را خنثی کنند. این تمام چیزی است که در واقعیت از وکیل اوقاف انتظار داریم بتواند به درستی انجام دهد.

بهترین وکیل اوقاف باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟

اما سوال مهم دیگر این است که وکیل اوقاف باید چه ویژگی هایی داشته باشد. به بیان ساده تر ما باید دنبال چه وکیل اوقاف بگردیم که بتواند برای ما کارساز باشد؟

به طور کلی بهترین وکیل اوقاف برای شما بر اساس نیاز شما مشخص می شود. از این رو پیشنهاد ما این است که قبل از هر چیزی سراغ یک مشاوره حقوقی بروید. مشاور حقوقی کسی است که می تواند برای شما کاملا نیازتان را تشریح کند و مسیر قانونی که قرار است برای رسیدن به هدف خود طی کنید را بیان می کند. بر اساس شناخت نیاز و مسیر قانونی که باید بروید می توانید بهترین گزینه ممکن برای انتخاب وکیل را داشته باشید.

اما به طور کلی در انتخاب وکیل اوقاف باید به چند نکته توجه داشته باشید. اول این که کاملا مشخص است که وقف یک بنیاد کاملا شرعی و اسلامی دارد. از این رو بهتر است وکیل اوقاف به این موارد کاملا واقف باشد. به بیان ساده تر بهتر است وکیل اوقاف علاوه بر تسلط کامل در موارد قانونی ذکر شده در باب وقف در موارد شرعی و فقهی نیز وارد باشد. علت این موضوع این است که با وجود این که قانون کشور به خصوص قانون وقف بر اساس شرع نوشته شده اما باز می توان موارد فقهی را پیدا کرد که قانون گذار آن ها را در قانون بیان نکرده است. گاهی استفاده از این نکات میتواند بسیار کارساز باشد.

نکته مهم دیگری که باید در انتخاب وکیل اوقاف بدانید این است که به طور کلی کار وکالت و کار حقوقی به تجربه عملی بسیار وابسته است. این مهارت وکیل در طول زمان است که می تواند مسیر یک دعوی را ساده تر و سریع تر کند. یک وکیل مجرب کسی است که در کنار دانش و تخصصی که دارد تجربه بالایی نیز به دست آورده است. این تجربه بالا به او کمک می کند که بتواند مسیر قانونی یک دعوی را به درستی تشخیص دهد و ساده ترین روش ها را برای پیشبرد اهداف دعوی انتخاب کند. انتخاب این چنین وکیلی می تواند صرفه جویی خوبی در هزینه ها ایجاد کند.

داشتن روابط خوب در دستگاه قضایی نیز از دیگر ویژگی های انتخاب یک وکیل مجرب است. در واقع وکیل اوقاف اگر بتواند روابط خوبی با این افراد داشته باشد می تواند سریع تر کار را پیش ببرد. همچنین از یک وکیل اوقاف این انتظار می رود که شناخت خوبی نیز از ساختار سازمان اوقاف داشته باشد. زیرا در برخی موارد لازم است که اطلاعاتی به واسطه این سازمان به دست بیاید. داشتن شناخت کافی از این سازمان می تواند کار را سریع تر و راحت تر کند.

بنابراین همانطور که می بینید انتخاب یک وکیل اوقاف مجرب کار چندان ساده ای نیست. این وکیل باید تخصص، تجربه و شناخت کافی نسبت به موضوع مورد بحث داشته باشد تا بتواند بهترین واکنش ها را در مواقع مورد نیاز از خود نشان دهد. حال به نظر شما بهترین وکیل باید از چه ویژگی های دیگری برخوردار باشد؟

 وکیل اوقاف و قانون

 وکیل اوقاف بر اساس مفاد  قانونی عمل می کند. به چند مورد از انها اشاره می کنیم تا شما نیز آنها را بشناسید:  

 اداره كردن موقوفاتي كه متولي ندارد يا مجهول‌ التوليه است و همچنين اعمال نظارت در موقوفات عامه كه متولي مخصوص دارد با سازمان اوقاف است. متولي موقوفه كسي است كه طبق وقفنامه و يا به موجب حكم قانوني بين سمت شناخته شده باشد.

اداره اوقاف هر حوزه فقط امور مربوط به حوزه خود را انجام خواهد داد ولي اداره تحقيق يك حوزه مي ‌تواند بر طبق تصويب شوراي عالي اوقاف و امور مربوط به وظایف تحقيق حوزه ديگر نيز رسيدگي كند.

در صورتي كه رقبات يك موقوفه در حوزه‌هاي مختلف واقع باشد رسيدگي بودجه و حساب موقوفه در صلاحيت ادارات اوقاف و تحقيق محل مصرف است و ادارات محل وقوع بسيار امور موقوفه رسيدگي خواهند كرد. در صورتي كه مصرف در چند محل مختلف باشد اداره اوقاف و تحقيق محل اقامت قانوني متولي به بودجه و حساب موقوفه رسيدگي خواهد نمود ولي نظارت بر ساير امور بر عهده ادارات محل وقوع موقوفه خواهد بود.

سازمان اوقاف مي تواند نظارت قانوني خود را نسبت بموقوفات و اماكن مقدسه و مؤسسات خيريه مستقيماً يا توسط هيئت امناء و يا نمايندگان منتخب خود اعمال نمايد، اجراي نظارت در اماكن مقدسه و متبركه فاقد موقوفات و آبهاي وقف بر شهرها و مؤسسات خيريه مجاني است.

از نظر اين آيين نامه اماكن مقدسه و متبرکه عبارت است از مساجد، معابد، امامزاده‌ ها و تكايا و نظایر آنها و مؤسسات خيريه عبارت از مؤسسات دائمي يا موقتي است كه از طرف شخص يا اشخاص يا هيئتي براي رفاه و معاونت عامه تأسيس شده باشد مانند مؤسسات فرهنگي يا حي يا معاونت هاي عمومي و نظاير اينها.

اموال غير منقول كه بر حسب نذر يا حبي و يا وصيت منافع آن بطور دائم يا در مدتي كه كمتر از هجده سال باشد براي مصارف عامه تخصيص داده شده در حكم موقوفه و مشمول اين آيين نامه خواهد بود، همچنين است در مورد موقوفاتي كه بصورت سهام باشد اعم از سهم شركت هاي توليدي و ديگر موسسات اقتصادي.

• 

 موارد نظارت سازمان اوقاف؛ نقش وکیل اوقاف در جریان پرونده

موارد نظارت سازمان اوقاف نسبت به موقوفات خاص به شرح زير است:

بيع موقوفه و نحوه تبديل آن مطابق قوانين مربوط به آيين ‏نامه شوراي عالي اوقاف. اجاره بيش از ده سال. اعتراض بر ثبت در صورتي كه تقاضاي ثبت موقوفه به عنوان ملك شخصي شده باشد.

اداره كردن موقوفات ذيل با سازمان اوقاف است. موقوفاتي كه متولي ندارد. موقوفات مجهول‏التولية و آن موقوفات است كه متولي شخص معين يا اشخاص معين بر حسب أوصاف كه بالاخره منطبق با شخص معين مي‏ شود نباشد.

موقوفاتي كه سازمان اوقاف به نمايندگي از طرف متوالي يا قائم مقام او اداره كند.

 موقوفاتي كه متولي آنها فوت مي‏شود تا تعيين يا تشخيص متولي بعدي.

موقوفاتي كه متولي آنها از طرف اداره تحقیق اوقاف ممنوع‏ المداخله مي‏شود تا زماني كه رفع ممنوعيت از او نشده باشد.

به منظور حفظ عين رقبات و نگهداري حساب درآمد و خرج سالانه آنها اداره آنها اداره اوقاف هر محل بايد داراي دفاتر ذيل باشد.

دفتر آمار كل رقبات وقفي حوزه مربوطه.

 دفتر آمار موقوفات متصرفي اداره.

 دفتر آمار موقوفاتي كه اداره آنها موقتاً به عهده اوقاف است.

 دفتر محاكمات و ثبت.

 دفتر ثبت اجارات.

دفتر رقابت حبس شده‏ اي كه پس از مدتي از حبس خارج مي‏شود.

دفتر درآمد و هزينه.

ادارات اوقاف مكلفند در تمام امور موقوفه بخصوص در موارد زير نظارت نمايند:

در عايدات و اجاره رقبات.

در مخارج و عمران رقابت موقوفه ومصارف مقرر طبق وقف نامه.

در كليه امور ثبتي و دادرسي و نظارت در فروش و نحوه تبديل.

در صورتي كه رقابت هر موقوفه منفرداً يا مجموعاً اجاره واگذار شود بايد با جلب نظر كارشناس و از طريق مزايده و با رعايت شرايط زير انجام پذيرد. خسارات احتمالي بايد حتي‌ الامكان به عهده مستاجر گذاشته شود.

از مستاجر بايد ضامن معتبر يا وثيقه متناسب گرفته شود مگر در مورد ادارات و موسسات دولتي و وابسته به دولت و در مورد شركتهاي توليدي صنعتي و كشاورزي و تعاوني كه اخذ ضامن يا وثيقه منوط به تشخیص سازمان اوقاف است.

مستأجر حق انتقال مورد اجاره را بغير بدون اجازه كتبي متولي و اداره اوقاف نداشته باشد.

تعيين حداقل مال‌ الاجاره (در آگهي مزايده)

 ذكر مدت ‌كه نبايد بيش ازده سال باشد مگر با موافقت شوراي عالي اوقاف.

 اجاره نامه رسمي باشد مگر در موارد استثنائي كه به تشخيص اداره اوقاف تنظيم اجاره نامه رسمي لازم يا ميسر نباشد. از پيشنهاد دهندگان برابر صدي ده حداقل مزايده سپرده اخذ شود.

مزايده نسبت برقباني كه درآمد سالانه آنها از 30000 ريال كمتر باشد ‌الزامي نيست. رقباتي كه مشمول قانون اصلاحات ارضي و قانون روابط مالك و مستأجر ميباشد از مقررات ماده فوق مستثني است.

اراضي مشمول بند (ز) ماده 8 آئين نامه اصلاحات ارضي مصوب اول مرداد 1343 از مقررات مزايده معاف است.

آگهي مزايده متضمن شرايط مذكور در ماده قبل بايد در يكي از روزنامه‌ هاي كثيرالانتشار محلي منتشر شود فاصله انتشار آگهي تا تاريخ جلسه قرائت پيشنهادهاي مزايده نبايد كمتر از پانزده روز و بيش از سي روز باشد.

• 

وکیل اوقاف حرفه ای

براي تجديد اجاره رقبات موقوفه اعلان مزايده بايد لااقل سه ماه قبل از انقضاي مدت اجاره سابق بعمل آيد. در صورت تساوي مفاد دو و يا چند پيشنهاد برنده مزايده تشخيص كميسيون مزايده تعيين خواهد شد.

در مواردي كه پيشنهادي نرسيده باشد و يا پيشنهادهاي واصله به نظر كميسيون مزايده مخالف مصالح وقف تشخيص داده شود مزايده براي يك بار ديگر تجديد و در صورت تكرار وضعيت اوليه نحوه اقدام و بهره برداري از رقبه طبق نظر اكثريت اعضاي كميسيون مزايده خواهد بود.

كميسيون مزايده از رئيس اوقاف يا قائم مقام او ناظر مالي و متولي موقوفه يا نماينده او تشكيل مي‌ شود. در صورتي كه موقوفه به دليل موجهي به اجاره واگذار نشود با نظارت اداره اوقاف و بطور اماني بوسيله متولی از موقوفه بهره‌ برداري خواهد شد.

وجوه حاصله از ضبط سپرده‌ هاي موقوفات بمصرف ساختمان آموزشگاه حرفه اي و دبستان و نشر معارف اسلامي خواهد رسيد. سازمان اوقاف ميتواند اراضي و رقبات بلامعارض موقوفه را منحصراً براي استفاده و ايجاد ساختمان هاي دولتي و سازمان هاي وابسته به آن و مؤسسات عام‌ المنفعه و خيريه و سازمان هاي فرهنگي و تربيتي و بهداشتي و نيز در مواردي كه مصالح وقف ايجاب كند با تصويب شوراي عالي اوقاف بدون انجام تشريفات مزايده و با رعايت صلاح و غبطه وقف بر طبق نظر كارشناس به اجاره واگذار كند.

 سازمان اوقاف مي تواند با تاييد وزارت آباداني و مسكن از نظر برنامه‌ هاي شهرسازي و به منظور تامين مسكن كاركنان دولت و سازمان هاي وابسته به آن اراضي مناسب براي خانه سازي را بدون مزايده و بر طبق مقررات این ماده به آنان واگذار نمايد مشروط بر اينكه مساحت هر يك از قطعات واگذاري بيش از چهارصد متر مربع نباشد، استفاده از مفاد اين تبصره در مورد كاركنان و ساير موسسات منوط به تصويب شوراي عالي اوقاف خواهد بود.

نظارت در مخارج توسط وکیل اوقاف

 وکیل اوقاف این توانایی را دارد تا در در مخارج بالای شرکت اعمال نسبتا سختگیرانه را اعمال کند.  مخارج موقوفه بشرح زير است.

الف ـ ذخيره احتياطي.

ب ـ هزينه تعميرات جاري.

ج ـ ماليات و عوارض و حق‌ التوليه والنظارة و ساير مخارج عادي و فوق‌ العاده و صدي پنج براي هزينه‌ هاي اداري.

د ـ مصارف مقرره بر طبق وقفنامه

متوليان موظفند سه ماه اول هر سال بودجه موقوفات را مطابق نمونه ‏اي كه از طرف اداره اوقاف به آنها داده مي‌ شود با رعايت مدلول وقف نامه و مقررات اين آيين نامه در چهار نسخه تنظيم و اداره اوقاف مربوطه تسليم نمايند تا پس از تصويب اداره اوقاف يك نسخه متولي مسترد گردد و نسخه ديگر بمركز ارسال و نسخه سوم در دفتر اداره اوقاف ضبط و نسخه چهارم باداره تحقيق مربوط فرستاده ‌شود.

صدي پانزده از مجموع عايدات سالانه‌ هر موقوفه بايد به عنوان ذخيره احتياطي در حساب مخصوصي كه از طرف سازمان اوقاف باز خواهد شد متمركز شود كه اصلا جديد سازمان اوقاف براي سرمايه گذاري به منظور تجدید بنا و بقاء و ازدياد درآمد موقوفه مصرف گردد، ادارات اوقاف موظفند حساب ذخيره ‌هر يك از موقوفات را بطور جداگانه نگهداري كنند.

براي تعميرات جاري صد درصد مجموع عايدات هر سال در بودجه منظور مي گردد و در صورتي كه كلا يا بعضاً به مصرف نريد جزء عائدات خالص سال بعد محسوب مي شود، متوليان ميتوانند در مواقع ضروري حداكثر نصف اعتبار مزبور را بمصرف برسانند و بلافاصله اداره اوقاف اطلاع دهند كه نظارت خود را اعمال نماید.

مطالبات و صرفه جوئي سال هاي قبل بعنوان درآمد خالص در بودجه ‌هر سال منظور خواهد شد و چنانچه حق‌ النظاره و حق‌ التوليه از اين مبلغ دريافت شده باشد مجدداً احتساب نخواهد شد.

اعتبارات مصوب بندهاي ‌الف ـ ب ـ د ماده 17 كه در بودجه‌ هر سال منظور خواهد شد بوسيله متولي و با نظارت كلي اداره اوقاف محل به مصرف ميرسد ولي در مورد اعتبارات بند ج ارائه اسناد از طرف متولي كافيست.

 ادارات اوقاف و متولیان مكلفند در محل هايي كه ثبت عمومي اعلان شده يا ميشود نسبت به تقاضاي ثبت موقوفات و آنچه در حكم موقوفه است از قبيل حبس و نظاير آن و دريافت اسناد مالكيت موقوفات مذكور اقدام فوري بعمل آورند.

هرگاه پس از سي روز از تاريخ نشر اعلان نوبت اول ثبت عمومي در هر ناحيه از طرف متولي موقوفه واقع در آن ناحيه اقدام به تقاضاي ثبت نشود نماينده اوقاف مکلف است كه قبل از انقضاي مدت قانوني مستقيماً تقاضاي ثبت اقدام نموده مخارج ثبتي را از عايدات رقبه برداشت نمايد عدم اجراي مفاد اين ماده از طرف مسئولين امر موجب تعقيب قانوني آنها خواهد بود.

در مواردي كه رقبات موقوفه به عنوان مالكيت تقاضاي ثبت شده يا تقاضاي ثبت ملك ديگري بدون ذكر حقوق ارتفاقي املاك وقف بعمل آمده باشد و يا در موقع تحديد حدود نسبت به املاك موقوفه تجاوز شده باشد متوليان مكلفند تقاضاي مزبور اعتراض نمايند و مراتب را به ادارات اوقاف محل گزارش دهند.

علاوه بر موارد مذكور در ماده فوق متوليان موظفند از جريانات ثبتي و يا اعتراض و يا جريان محاكماتي اداره اوقاف محل را مستحضر دارند.

در موارد مذكور در ماده فوق ادارات اوقاف نيز مكلفند كه مستقيماً دادخواست اعتراض بدهند و اعتراض متولي موجب اسقاط تكليف مزبور نخواهند بود.

• 

وکیل اوقاف و چند قانون دیگر

ادارات اوقاف مي تواند در دعاوي مربوط به موقوفات عامه به عنوان شخص ثالث وارد دعوي شوند همچنين حق اعتراض بر احكام و قرارهاي صادره و حق تقاضاي اعاده دادرسي را دارند، در مواردي كه رقبه موقوفه در تصرف غاصب باشد و متولي بعلتي از علل اقدام به اقامه دعوا ننمايد سازمان اوقاف مکلف است كه براي احقاق حق موقوفة عليه غاصب اقامه دعوا نمايد.

متوليان موظفند وقفنامه ‌ها و رونوشت آنها و اسناد مالكيت رقبات تحت توليت خود را به ادارات اوقاف مربوطه تسليم نمايند تا در صندوق مخصوص نگهداري و در موقع لزوم از آن استفاده شود.

ادارات اوقاف بايد رونوشت يا عكس مصدق از وقف نامه را به متوليان تسليم دارند.

دفاتر اسناد رسمي مكلفند رونوشت اسناد مربوط به وقف و حبس را ظرف ده روز از تاريخ تنظيم ادارات اوقاف محل ارسال دارند. بيع موقوفة وكلية عقودي كه موجب انتقال عين موقوفه است و نحوه تبديل آن كلا يا بعضاً اعم از عام و خاص در مورد كه مطابق قانون جايز است بايد با تصويب شوراي عالي اوقاف و رعايت ماده 90 قانون مدني واقع شود.

ثمن بیع وقف بايد در بانك در حساب مخصوصي كه اداره اوقاف تعيين مي نمايد امانت گذارده شود تا با جلب موافقت شوراي عالي اوقاف ظرف شش ماه تبديل به احسن گردد.

موقوفات متعذر المصرف موقوفات است كه برای فراهم نمودن وسایل و يا از ميان رفتن موضوع و يا عدم احتياج بمصرف صرف آنها در مصارف مقرره متعذر باشد.

عوايد خالص مربوط به مدارس قديمه كه طبق تشخيص شوراي عالي اوقاف كافي براي اجراي نظر واقف نباشد و همچنين عوايد خالص موقوفاتي كه مصرف آن خیرات و مبرات مطلقه است بمصرف نشر معارف اسلامي خواهد رسيد.

موقوفاتي كه به صيغه مبرات مطلقه است ولي مصرف آنها بنظر متولي واگذار شده است از مقررات اين ماده مستثني است.

 براي نظارت در موقوفات عام نيم عشر از عائدات خالص بعنوان حق‌ النظاره در مقابل رسيد چاپي خزانه داري كل كه رئيس اوقاف و حسابدار مسئول امضاء نموده باشند در دو قسط از متولي يا متصدي دريافت ميشود، قسط اول تا پانزدهم شهریور، قسط دوم تا پانزدهم اسفند هر سال.

هرگاه متولي حقوق اوقافي را طبق بودجه مصوبه تا موعد مقرر نپردازد ادارات اوقاف ميتوانند حقوق مذكور را مستقيماً از عوايد موقوفه وصول نمايند، در اينصورت رسيد اداره اوقاف بجاي قبوض رسمي احتساب خواهد شد.

عايدات خالص مذكور در ماده نهم قانون اوقاف عبارت است از جمع عایدات سالانه پس از وضع صدري بيست براي مخارج عمران.

مأخذ تشخيص عوايد موقوفات اسناد رسمي است، در نقاطي كه دفاتر اسناد تشكيل نيافته و يا تنظيم اين اسناد متعذر باشد ملاك تشخيص اسناد معتبر و در صورت فقدان اسناد و اوراق مذكور با نظر وکیل اوقاف  مورد اعتماد عوايد موقوفه تعيين خواهد شد.

ادارات اوقاف موظفند وجوه دريافتي بابت حق‌ النظاره و حق‌ التوليه موقوفات متصرفي را هر ماه بوسيله ادارات دارائي و يا مستقيماً به حساب مخصوص در خزانه داري كل حواله نمايند و صورت آن را بضميمه رسيد بانك يا رسيد دارايي به سازمان اوقاف ارسال دارند.

ادارات و نمايندگان اوقاف مكلفند در آخر هر سه ماه حساب موجودي عوايد اوقافي را مطابق نمونه‏ اي كه از طرف سازمان اوقاف داده مي شود تهيه و بمركز ارسال دارند.

عایدات حاصله از حق‌ النظاره اوقاف پس از وضع مخارج وصول كه صداي ده نبايد تجاوز كند بر طبق تبصره 2 ماده 9 قانون اوقاف بمصرف خواهد رسيد ولي مصرف ده در صد هزينه وصول و حق‌ التوليه موقوفات متصرفی و صدي پنج هزينه‌ هاي اداري بر طبق بودجه اي خواهد بود كه‌ همه ساله بايد به تصويب رئيس سازمان اوقاف برسد.

• 

موارد ممنوعيت ارائه شده در مورد مداخله متوليان و نظار

موارد زير موجب منع مداخله موقت متولي و ناظر در امور موقوفه خواهد شد:

عدم مواظبت در حفظ و بقاي اعيان موقوفه مسامحه در دفاع از حقوق موقوفه در مراجع قانوني و مسامحه در انجام امور ثبتي.

امتناع متولي از قبول همكاري ناظر موقت يا امين منضم.

عدم تسليم صورتحساب تا سه ماه از سال بعد و همچنين عدم اقدام به رفع نقایص صورتحساب ظرف مدتي كه تحقيق اوقاف با رعايت اوضاع و احوال معين مي كند.

خودداري بدون عذر موجه از تسلیم اسناد مربوط به وقف ادارات اوقاف ظرف مدت دو ماه از تاريخ اخطار ادارات مزبور.

خودداري بدون عذر موجه متوليان از اجراي دستور هايي كه ادارات اوقاف در جهت رعايت نظر واقف و حفظ مصالح موقوفه ميدهند.

عدم تنظيم بودجه سالانه موقوفات در سه ماه اول سال و عدم اجراي آن. عدم رعايت وظايفي كه به موجب اين آيين نامه بعهده متوليان است.

در صورتيكه متولي نسبت بموقوفات تحت توليت خود مرتكب حيف و ميل يا تفريط عوايد شود و يا نسبت برقيد موقوفه معاملات مالكانه انجام و يا تقاضاي ثبت بعنوان مالكيت بنمايد و يا بهر نحوي از انحاء خيانت متولي ظاهر شود ادارات اوقاف موضوع را براي رسيدگي به تخلفات و تعيين ناظر موقت اداره تحقیق اوقاف ارجاع خواهند كرد . اداره تحقیق اوقاف پس از احراز موارد تخلف مذكور در ماده فوق موقتاً ناظري بصير بر متولي خواهد گماشت.

حق‌ العمل ناظر موقت نيم عشر از عايدات خالص موقوفه خواهد بود. متولياني كه ناظر بر آنها منصوب شده است بايد در كليه امور موقوفه جلب موافقت ناظر موقت را نمايند. ادارات اوقاف مكلفند حداكثر ظرف سي روز از تاريخ صدور رأي تحقيق مبني بر خيانت متولي طبق قانون اوقاف اقدام كنند. در صورت عدم اثبات خيانت در محكمه يا پس از ضم امين نظارت ناظر موقت خاتمه مي يابد.