کد رهگیری املاک و کاربردهای آن

کد رهگیری املاک و کاربردهای آن

منظور از کد رهگیری املاک چیست؟

در سالیان نه چندان دور قراردادهای مربوط به املاک از قبیل مبایعه نامه، اجاره نامه و … بر روی برگه های چاپی و بدون ثبت در دفتر یا سامانه خاصی تنظیم می شد. این موضوع موجب بروز مشکلات قانونی بسیاری در زمینه امنیت قراردادها گردید. جعل قولنامه های تنظیم شده در دفاتر مشاور املاک در گذشته کار دشواری نبود. همچنین به سادگی ممکن بود تاریخ قولنامه های تنظیم شده در بنگاه، تغییر یافته و از این طریق به اشخاص طرف معامله خسارات وارد گردد.

از سال 1387 با تاسیس و آغاز به کار سامانه ثبت اسناد و معاملات پس از تصویب مصوبه هیات دولت مبنی بر لزوم دریافت کد رهگیری برای هر معامله، دفاتر مشاورین املاک ملزم گردیدند تمام قراردادهایی که تنظیم می کنند را در سامانه مذکور به ثبت رسانده و یک کد رهگیری 13 رقمی دریافت و به طرفین قرارداد تحویل نمایند. در حقوق کنونی ایران دریافت کد رهگیری مربوط به قراردادهای ملکی منشاء بروز تاثیرات حقوقی متعدد و گوناگونی است. در نوشتار پیش رو برخی از این آثار مورد بررسی قرار می گیرد. همچنین در ادامه شرایط دریافت کد رهگیری املاک و کاربردهای آن را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

شرایط دریافت کد رهگیری املاک و کاربردهای آن

شرط اصلی دریافت کد رهگیری املاک و کاربردهای آن این است که یک قرارداد ملکی، اعم از مبایعه نامه، اجاره نامه و … در دفاتر مشاورین املاک و بر روی برگه های چاپی دارای سربرگ یا هولوگرام تنظیم گردد. شایان توجه است که معامله مذکور می بایست تمام شرایط قانونی برای صحت قراردادها را داشته باشد. در نتیجه اگر یکی از طرفین نابالغ باشد یا تحت اجبار و زور حاضر به انجام معامله شده باشد، قرارداد مذکور صحیح نیست و در نتیجه نمی توان به استناد آن کد رهگیری دریافت نمود. برخی از مهمترین موضوعاتی که می بایست در ضمن نسخه کتبی قرارداد بیان شود عبارت از موارد زیر است:

نام، نام خانوادگی، نشانی و سایر مشخصات هویتی طرف اول معامله (فروشنده، موجر و …)

نام، نام خانوادگی، نشانی و سایر مشخصات هویتی طرف دوم معامله( خریدار، مستاجر و …)

در صورتی که یکی از طرفین به وکالت، ولایت یا وصایت از اصیل نسبت به انعقاد قرارداد مبادرت نماید، مشخصات و سند اثبات کننده نمایندگی وی نیز می بایست در ضمن قرارداد درج گردد.

مشخصات دقیق مورد معامله؛ اعم از زمین، منزل، مغازه و سایر اموال غیر منقول که به فروش می رسد یا به اجازه گذاشته می شود. برای دریافت کد رهگیری در دسترس داشتن کد پستی ملک مورد معامله ضروری است. کد پستی بر روی قبوض برق، آب و … درج گردیده است. همچنین برای دریافت کد پستی یک ملک می توان به سامانه اینترنتی اداره پست مراجعه کرد و با دادن اطلاعات جغرافیایی و شهری ملک مورد نظر، از کد پستی آن ملک آگاهی یافت.

میزان ثمن معامله؛ یا ارزش و بهای معامله، که می بایست توسط طرف دوم به طرف اول پرداخت شود. در قرارداد می بایست قید شود میزان بهای معامله چقدر است و می بایست چگونه پرداخت گردد؟

چگونگی دریافت کد رهگیری املاک

دریافت کد رهگیری املاک و کاربردهای آن تنها توسط مشاورین املاک دارای پروانه کسب معتبر امکان دارد. هر مشاور املاک معتبر در سامانه ثبت اسناد و معاملات دارای یک پنل کاربری می باشد. پس از تنظیم قولنامه به صورت کتبی، مشاور املاک می بایست اطلاعات مندرج در آن اعم از کد پستی ملک، مبلغ مورد معامله، طرفین معامله و … را در فرم مربوطه وارد نماید. پس از تکمیل فرم درخواست کد رهگیری با توجه به بهای مورد معامله، مبلغ قابل پرداخت تعیین می گردد. با استفاده از کارت های عضو شبکه شتاب، می توان مبلغ مذکور را که معمولاً بین 10 هزار تومان تا 100 هزار تومان است را پرداخت کرد.

پس از تکمیل اطلاعات و پرداخت مبلغ صدور کد رهگیری، یک گواهینامه قابل چاپ مشاهده می شود که کد رهگیری 13 رقمی و اطلاعات کلی معامله و طرفین در آن قید گردیده است. طرفین قرارداد برای دریافت کد رهگیری می بایست کمیسیون مشاور املاک را به وی پرداخت نمایند. مبلغ کمیسیون مشاوره املاک با توجه به میزان بهای معامله تعیین می شود و معمولاً مبلغی بین 7 دهم درصد تا 1 درصد مبلغ معامله می باشد که نیمی از آن می بایست توسط هر کدام از طرفین پرداخت گردد. در صورتی که طرفین یا هرکدام از آنها از پرداخت حق  کمیسیون مشاور املاک خودداری نماید، مشاور املاک قانوناً تکلیفی بر تحویل گواهینامه کد رهگیری به وی نخواهد داشت. چنانچه مشاور املاک بدون صدور کد رهگیری نسبت به تنظیم قراردادهای ملکی مبادرت نماید، ممکن است پروانه کسب او باطل گردد.

آثار عملی کد رهگیری املاک و کاربردهای آن

از جمله مهمترین آثار عملی کد رهگیری املاک و کاربردهای آن می توان به ایجاد امنیت برای جلوگیری از جعل اسناد قولنامه اشاره کرد. داشتن کد رهگیری ثابت می کند قولنامه در زمان مندرج در آن به طور قانونی میان طرفین تنظیم گردیده و ثبت شده است. علاوه بر این در مورد بسیاری از موضوعات حقوقی مثل دریافت وام و تسهیلات بانکی، ثبت نام در مدارس، شرکت در آزمون سراسری و … قولنامه ای که در دفاتر مشاورین املاک تنظیم یافته است به عنوان مدرکی مبنی بر اقامت متقاضی در محل مشخص شناخته می شود. مطابق با ماده 28 قانون امور صنفی انجام هرگونه معامله بدون ثبت آن در سامانه و دریافت کد رهگیری خلاف مقررات بوده و موجب پلمپ گردیدن دفتر متخلف خواهد شد.

یکی دیگر از آثار عملی کد رهگیری املاک و کاربردهای آن این است که چنانچه میان طرفین معامله یا دیگر افراد در دادگاه حقوقی دعوایی طرح شود، دارا بودن کد رهگیری یکی از دلایل اصالت داشتن معامله و اعتبار آن در نزد دادگاه است. همچنین در دسترس داشتن کد رهگیری به عنوان یکی از قرائن برای پرداخت کمیسیون مشاور املاک به شمار می رود. در نتیجه هر وقت میان مشاور املاک و یکی از طرفین معامله در مورد پرداخت کمیسیون مشاور املاک اختلافی پیش آید، در دسترس داشتن گواهینامه ثبت معامله و کد رهگیری به عنوان قرینه ای است مبنی بر این که طرف معامله کمیسیون مشاور املاک را به وی پرداخت نموده است.