امضا پشت چک

امضا پشت چک

امضا پشت چک چیست؟ با گسترش اسناد تجاری، امروزه روش هایی برای ضمانت آن قرار داده شده اند که یکی از آنها امضا پشت چک است. اما به طور کلی امضا بر روی اسناد تجاری به چند نوع تقسیم می شوند؟ آیا همه امضاهای پشت چک تنها برای ضمانت هستند؟ در این مقاله با ما باشید تا بیشتر راجع به این موضوعات صحبت کنیم.

امضا در اسناد تجاری چیست؟

امضا پشت چک را می توان از جمله کارهایی دانست که در آن، اسناد تجاری مهم از جمله برات، سفته و چک از اعتبار بالاتری برخوردار می شوند. به عنوان مثال، در مورد سفته باید گفت در صورتی که تاجر آن را امضا کند، یک سند تجاری محسوب می شود. اسناد قابل انتقال به عنوان اسناد تجاری شناخته می شوند. امروزه تعداد زیادی از اسناد تجاری در کشور رد و بدل می شوند که با افزایش آگاهی مردم و پیدایش کسب و کارهای نوظهور، تعداد آنها بیشتر شده است. همین باعث شده تا راه های اطمینان از پرداخت آن ها نیز بیشتر شود.

به طور کلی می توان راجع به ماهیت امضا پشت چک، به سه نوع اشاره کرد که عبارتند از:

نوع اول: امضا روی چک

نوع دوم و سوم: امضا در پشت که به آن ظهر چک هم گفته می شود. در این حالت ها، امضا پشت چک با هدف انتقال چک و نیز ضمانت آن انجام می گردد.

در حالت کلی، زمانی که دارنده چک بخواهد آن را به فرد دیگری ارائه نماید، لازم است پشت چک را امضا کرده و آن را به فرد ثالث بدهد. این کار باعث می شود تا حقوق و امتیازات چک به نفع فرد ثالث منتقل شود. همچنین در صورتی که ماهیت امضا پشت چک، با هدف ضمانت باشد، شخص سومی آن را به عنوان ضامن انجام می دهد. این کار با هدف افزایش اعتبار چک از اینکه صادر کننده آن مورد اعتماد است یا اعتبار گذشته را دارد، صورت می گیرد. به این نکته توجه کنید که مورد دوم و سوم در پشت نویسی چک از یکدیگر کاملا متفاوت هستند.

امضا پشت چک یا ظهر نویسی چیست؟

با توضیحاتی که در قسمت قبل ارائه کردیم، کمی با اهمیت و نقش امضا پشت چک و اسناد تجاری آشنا شدید. حال راجع به چیستی و معنی امضا پشت چک صحبت کنیم. در این حالت باید گفت این امضا، نشانه ای از فرد است که آن را تایید کرده و این موضوع را نیز قید می کند. این عمل توسط یک شخص سوم انجام می گیرد که باعث می شود مسئولیت هایی برای عهده او قرار محول شوند. در قسمت قبل اشاره ای به مسئولیت امضا پشت چک کردیم و در ادامه به طور کامل آن را شرح می دهیم.

برای ظهر نویسی توسط اشخاص حقیقی و نیز حقوقی (شرکت ها)، لازم است به 2 نکته زیر توجه کنید که عبارتند از:

در پشت نویسی چک حقیقی، تنها وجود امضا کفایت می کند. در این حالت امضای او به این معنی است که چک با هدف انتقال صادر شده است.

شخص صادر کننده چک، می بایست شماره چک های خود را در جایی یادداشت نموده تا در زمان سرقت آن ها، از آن جلوگیری نماید.

در امضا چک حقوقی (شرکت ها)، نمی توان تنها به مهر شرکت بدون ثبت امضا بسنده کرد و لازم است نماینده قانونی مهر با امضا را درج نماید.

ظهر نویسی به منظور انتقال حقوق و منافع چک است. همچنین پشت نویسی و امضا برای ضمانت چک جهت وصول آن انجام می گیرد.

مسئولیت ظهر نویسان چک

برقراری شرایط ضمانت چک و نیز مسئولیت هایی که ایجاد می شود، یکی از مهم ترین موضوعاتی هستند که افراد باید حتما آنها را بدانند. در این خصوص همانطور که در بخش اول و دوم این مقاله نیز ذکر کردیم، ظهر نویسی با هدف انتقال امتیازات مالی انجام می گیرد. همچنین این کار می تواند برای ضمانت نیز صورت گیرد. امضا پشت چک در حالت ضمانت مسئولیت هایی دارد که برخی از آنها عبارتند از:

مهم ترین مسئولیت آن است که اگر فرد صادر کننده نتواند مبلغ را پرداخت کند، این هزینه از حساب ضامن برداشت می گردد.

با انجام عملیات امضا پشت چک که با هدف ضمانت انجام می گردد، هیچ گونه امتیازی به ضامن منتقل نخواهد شد.

در صورتی که ضامن چک از موضوع برگشت خوردن آن مطلع نباشد، در این حالت دارنده چک می تواند با اخذ گواهی عدم پرداخت، اقدام به دریافت خسارت تادیه نماید. در این حالت هزینه های دادرسی نیز از صادر کننده چک دریافت می گردد.

مسئولیت ضامن چک این است که اقدامات وصول چک را انجام دهد.

همچنین ذکر این نکته مهم است که بهره مندی از تخفیف یا قسط بندی چک هم برای صادر کننده و هم برای ضامن شامل شود.

به طور کلی، زمانی که دارنده چک پس از 15 روز از زمان صدور آن (بنا به ماده 315 قانون تجارت) به بانک مراجعه کرده و نتواند مبلغ خود را وصول کند، قادر است از آنجا گواهی عدم پرداخت را دریافت نماید. سپس با مراجعه به مراجع قضایی، می تواند خواهان مطالبه حق خود گردد.

معیارهای تشخیص امضا پشت چک

در انتها راجع به موضوع امضا پشت چک می توان به برخی نکات و معیارها اشاره کرد که عبارتند از:

دارنده چک در زمان امضا، تنها کسی است که می تواند به عنوان کسی باشد که با هدف انتقال پشت نویسی می کند. بنابراین اگر به غیر از این فرد، شخص ثالثی امضا کند، انتقال دهنده نبوده و ضامن آن به حساب می آید.

اراده امضا کننده زمانی به عنوان معیاری برای تشخیص درنظر گرفته می شود که امضا کننده، قصد و نیت خود را در هنگام امضا پشت آن چک درج کند. در این حالت امضا کننده می تواند ذکر کند که این کار با هدف انتقال صورت گرفته و در این صورت ملاک همان مورد خواهد بود.

در صورت عدم بیان دلیل امضا و نیز در صورتی که امضا کننده خود صاحب چک باشد، با فرض این که سند در وجه حامل باشد، امضای او با هدف انتقال در نظر گرفته خواهد شد. در غیر اینصورت زمانی که شخص ثالث باشد، با فرض اینکه دارنده چک نیست، او را می توان به عنوان ضامن تلقی کرد.