اثبات جرم آدم ربایی

اثبات جرم آدم ربایی

مطابق با قوانین فعلی، اثبات جرم آدم ربایی چگونه انجام می پذیرد؟

آدم ربایی یکی از جرایمی است که هم می تواند توسط مرتکب مادی آن ارتکاب یابد، هم توسط مرتکب معنوی، یعنی کسی که دستور به انجام آدم ربایی داده است. موضوع مقاله حاضر، شرایط و شیوه اثبات جرم آدم ربایی است. این جرم از جرایم علیه آزادی تن به شمار می رود و ارتکاب آن با شیوه های گوناگونی و معمولاً با ربایش یک فرد به قصد دریافت مال یا انجام کاری صورت می گیرد. مطابق با قوانین کیفری ایران، آدم ربایی یک جرم تعزیری است. این بدین معناست که اصولاً مجازات آن قابل تخفیف است و با قانونگذاری های جدید بر حسب مقتضیات روز، تغییر پیدا می کند.

عنصر قانونی اثبات جرم آدم ربایی در قوانین کیفری جاری ایران، ماده 621 قانون تعزیرات و مجازات های بازدارنده مصوب سال 1375 است. طبق این ماده آدم ربایی ممکن است شقوق مختلفی داشته باشد، که در ادامه هر یک از آنها را مورد بررسی قرار می دهیم:

• 

اثبات جرم آدم ربایی ساده بدون عنف و تهدید

آدم ربایی ساده با ربودن یک فرد به هر نیتی از قبیل کسب مال اتفاق می افتد. این کار باید با انجام اعمالی مثل فریب و حیله انجام پذیرد. مجازات جرم آدم ربایی ساده به موجب ماده مذکور، حبس تعزیری درجه پنج، یعنی بیش از دو سال تا پنج سال است.

نکته در خور توجه در مورد جرم آدم ربایی موضوع ماده 621 قانون تعزیرات این است که تحقق این جرم با فاعل معنوی نیز متصور است. در اینجا ارائه این توضیح لازم است که به طور کلی جرایم یا فاعل مادی دارند، یا فاعل معنوی. فاعل مادی همان کُننده کار است. مانند جیب بری، که کیفی را می قاپد. در مقابل، فاعل معنوی کسی است که از لحاظ مادی دخالتی در ارتکاب جرم نداشته، ولی جرم به دستور او انجام پذیرفته است. در نتیجه اگر اثبات شود آدم ربایی به پیروی از دستور کسی صورت پذیرفته است، او نیز همراه با فاعلان مادی جرم به مجازات جرم آدم ربایی محکوم می گردد.

اثبات جرم آدم ربایی ساده با عنف و تهدید

افزون بر این که در موارد بسیاری آدم ربایی با فریب و حیله بزه دیده و بدون به کار بردن هیچ خشونتی ارتکاب می یابد، گاه ممکن است آدم ربایی با توسل به شیوه های خشونت آمیزی از جمله عنف و تهدید انجام گیرد. در صورتی که آدم ربایی ساده با عنف و تهدید ارتکاب یابد، مجازات آن حبس تعزیری چهار یعنی از پنج سال تا ده سال تعیین خواهد شد. اثبات جرم آدم ربایی با عنف و تهدید ممکن است به هر شیوه ای مثل آزمایشات پزشکی قانونی، بررسی فیلم دوربین های مدار بسته و شهادت شهود انجام گیرد. در این خصوص آنچه اهمیت دارد، اثبات رفتار خشونت آمیز و زور کردن بزهدیده به اطاعت دستور است.

اثبات جرم آدم ربایی مشدد

در صورتی که یکی از شرایط زیر در طول آدم ربایی اتفاق بیفتد، به موجب قسمت اخیر ماده 621 قانون تعزیرات، مجازات مرتکب، مجازات اشد، یعنی ده سال حبس تعزیری است:

اگر سن بزه دیده از پانزده سال کمتر باشد.

اگر ربودن با وسایل نقلیه صورت پذیرفته باشد.

اگر به مجنی علیه، آسیب جسمی یا حیثیتی وارد آید.

جرم نوزاد ربایی

قانونگذار در ماده 631 قانون تعزیرات 1375، ربودن نوزاد را جرم انگاری و برای آن مجازات تعیین کرده است. نوزاد ربایی اثبات می شود که کسی کودکی را که تازه زاده شده، برباید، یا او را نوزاد زن دیگری غیر از مادر وی قلمداد کند. مجازات جرم نوزاد ربایی عبارت از شش ماه تا سه سال حبس تعزیری است. اگر کودکی را که ربوده، ثابت شود مرده بوده است، مجازات حبس در مورد نوزاد ربا اعمال نشده و به جای آن به پرداخت جزای نقدی محکوم می شود.

علاوه بر این به موجب ماده 632 قانون تعزیرات و مجازات های بازدارنده اگر کودکی به کسی سپرده شود و او از باز پس دادن آن عمداً خودداری کند، به سه تا شش ماه زندان تعزیری و یا یک میلیون و پانصد تا سه میلیون ریال جزای نقدی محکوم می شود.

ربایش اجساد

یکی دیگر از جرایم مرتبط با اثبات جرم آدم ربایی ، جرم ربایش جسد اموات است. به طور کلی هرگونه مخفی کردن یک جنازه، یا دفن کردن بدون مجوز قانونی آن جرم بوده و به استناد ماده 635 قانون تعزیرات سال 1375، مستوجب مجازات تعزیری پرداخت جریمه نقدی از یکصد هزار ریال تا یک میلیون ریال می شود.

از آنجا که ممکن است یک جنازه در صورتی که جسدی که ربوده شده متعلق به کسی باشد که به قتل رسیده است، مرتکب به استناد ماده 636 به حبس تعزیری از شش ماه و یک روز تا یک سال محکوم می گردد.

• 

نکات تکمیلی در خصوص اثبات جرم آدم ربایی

جرم آدم ربایی از جرایم با بزه دیدگان خاص است. معمولاً آدم ربایی با انگیزه مالی، جنسی و انتقام جویی ارتکاب می یابد. ولی بنا به تصریح قانون مجازات اسلامی، تحقق آن منوط به استفاده از شیوه و پیروی از انگیزه خاصی نیست. در نتیجه آدم ربایی ممکن است به هر شیوه ای ارتکاب یابد. بیهوش کردن، ضرب و شتم، محبوس کردن و مخفی کردن برخی از شیوه های بیشمار ارتکاب جرم آدم ربایی هستند.

همانطور که اشاره شد، اثبات جرم آدم ربایی معمولاً در ضمن و همراه با ارتکاب برخی جرایم دیگر اتفاق می افتد. برای مثال در بسیاری از موارد آدم ربایان، بزه دیده را مورد ضرب و جرح قرار می دهند. در نتیجه ممکن است مجازات آدم ربایی با مجازات قصاص یا حد جمع شود. در چنین مواردی ابتدا مجازات قصاص یا حد و سپس مجازات حبس تعزیری موضوع ماده 621 قانون تعزیرات اسلامی مصوب 1375 اجرا می شود.

به موجب بند ب ماده 47 قانون مجازات اسلامی، آدم ربایی و شروع به آدم ربایی از زمره جرایمی هستند که صدور حکم و اجرای مجازات در مورد آنها غیر قابل تعویق و تعلیق است. غیر قابل تعلیق بودن مجازات آدم ربایی به عنوان یک کیفیت مشدده برای ترساندن مرتکبان بالقوه این جرم، تلقی می شود.

در آخر قابل توجه است که جرم آدم ربایی از جرایم غیر قابل گذشت است و مرتکب آن حتی در صورت گذشت بزه دیده، مجازات می شود.