استرداد دعوی

استرداد دعوی

استرداد دعوی به چه معنا است؟ معنی لغوی استرداد به مفهوم باز پس گرفتن و معنی لغوی دعوی یعنی ادعا کردن، دادخواهی، نزاع و … است. این نوع استرداد به عبارتی به مفهوم باز پس گرفتن، ترک دعوا، چشم پوشی از حق موضوع دعوا و سقوط خواسته می باشد. در این وهله از لحاظ رسیدگی و نظارت به دعوی متقاضی، جلسات بازپرسی تشکیل شده است و مدعی علیه دعوا، بی شک مجبور به پرداخت خساراتی جهت تدارک دفاع در برابر خواست متقاضی شده است.

اما معمولا خواهان از لحاظی مصلحت خویش را در تقاضای استرداد دعوی مشاهده می کند و علاقمند نیست که محکمه نسبت به مسئله مورد نظر، رای صادر نماید. برای مثال سنجش و ارزیابی مدعی از جلسه یا جلسات بازپرسی آن است که متهم خواهد شد بدین علت از دادگاه درخواست این نوع استرداد را دارد. محکمه هم بر اساس مورد، با ملاحظه به بخش های متنوع ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی، با توجه به مشکل مربوطه تصمیم خواهد گرفت.

تقاضای این نوع استرداد فقط از جانب مدعی و طرفی تصویب می شود که احکام مدعی بر او تحمیل می شود. در این صورت هر کدام از متقاضیان اصلی، متقاضی دعوای دو طرفه و وارد ثالث می توانند اختلاف و نزاع خود را استرداد نمایند. ولی اگر منطقی به این موضوع نگاه کنید مدعی علیه نمی تواند این نزاع و اختلاف را استرداد نماید چرا که نزاع یا داوری با ابتکار مدعی و با مدنظر قرار دادن حکم آغاز شده است و مدعی علیه نباید، قبل از دستیابی به نتیجه نامبرده بتواند به آن خاتمه دهد.

انواع استرداد دعوی از نظر قانون

قانون دو نوع استرداد دعوی را تصویب کرده که در این مطلب به آنها خواهیم پرداخت:

•استرداد دعوی پیش از پایان دادرسی

یکی از انواع استرداد دعوی، پیش از پایان دادرسی است. مدعی می تواند تا زمانی که بازپرسی خاتمه نیافته، نزاع و اختلاف خود را مسترد نماید؛ بنابراین محکمه قرار تکذیب دعوا را صادر می کند.

در این گونه استرداد مدعی از اختلاف خود به کلی چشم پوشی نمی کند و در آینده مجددا می تواند شکایت خود را تقدیم دادگاه نماید.

• استرداد دعوی پس از اعمال دادرسی و پیش از صادر شدن رای

یکی دیگر از انواع استرداد دعوی می توان به پس از اعمال دادرسی و پیش از صادر شدن رای اشاره کرد. در این گونه استرداد کمابیش برآیند دعوا مشخص است، مدعی توقعی به صدور رای به سود خود ندارد بلکه می داند که مخالف او حکم صادر خواهد شد. محکمه پایان دادرسی را اعلام نموده و مدعی در جایگاهی است که می تواند از صدور حکم خود به شیوه ای ممانعت کند. در این صورت این مسئله از استرداد دعوا بر می آید. این گونه استرداد به دو صورت است:

استرداد دعوی با رضایت مدعی علیه

در استرداد دعوی با رضایت مدعی علیه به دلیل اینکه به توافق و رضایت دو طرف است موضوع تقاضای خسارت لحاظ نمی شود. گویی دو طرف به هم مهلت می دهند که با گفت و گو و توافق مسئله را برطرف کنند و چنانچه بدین صورت میسر نشد مجدد مدعی بتواند اختلاف را مطرح کند.

مدعی علیه گمان می کند که حکم دادگاه علیه او است. با باز پس گرفتن نزاع و اختلاف از سوی مدعی دادگاه حکم تکذیب دعوا را صادر می ‌کند و دعوا مجدد به صورت پیش از طرح در می آید به این منظور که مدعی مجدد حق تقدیم شکایت را دارد.

• 

استرداد جامع و کامل دعوی

مدعی جهت پیشگیری از صدور حکم محکومیت خود، فقط یک راه دارد و آن هم این است که از اختلاف و نزاغ خود به صورت کاملی چشم پوشی کند.

در این صورت محکمه حکم سقوط نزاع و اختلاف را صادر می کند. بدین مفهوم که مدعی تحت هیچ شرایطی نمی تواند آن اختلاف را مجدد طرح نماید. این مسئله تنها از سوی مدعی مورد توجه قرار می گیرد.

در وهله تجدید نظر فقط رد شکایت پیش بینی شده است. چرا که در این مرحله نیز مانند اعتراض، پایان دعوی و اعاده دادرسی، رد شکایت به منزله ختم دادرسی می باشد. بعد از صادر شدن رای، استرداد دعوا قابل قبول نیست. چرا که اگر بدین صورت باشد و استرداد قبول شده و حکم استرداد نزاع صادر شود، مدعی دوباره می تواند شکایت خود را تقدیم کرده و وقت محکمه را بگیرد.

استرداد می تواند ضمنی یا صریح و همچنین کتبی یا شفاهی باشد. بعد از رد دعوی، بررسی و تفحص صورت گرفته توسط دادرسی هم رد می شود.

با اظهار مجدد دعوی، ذینفع باید امور ذکر شده را از اول انجام داده و هزینه زیادی را در این راه صرف کند. ولی اعتراف در خصوص پرونده، سندیت خود را از دست نمی دهد.

پس از صادر شدن حکم رد اختلاف، مدعی علیه می تواند از دادگاه خسارت بازپرسی را تقاضا کند. جز اینکه دو طرف عکس آن را توافق کرده باشند.

چنانچه مدعی تا نخستین جلسه بازپرسی شکایت خود را مسترد کند، ای کار رد شکایت بوده و حکم ابطال شکایت از سوی محکمه صادر می شود.

آثار استرداد دعوی

آثار استرداد دعوی کدامند؟ در ادامه به تک تک آنها خواهیم پرداخت.

•قرارداد دعوی

در مواردی که مدعی در مراحل اولیه از دادخواست خود منصرف شود، محکمه این حکم را صادر می کند. چنانچه حکم استرداد اختلاف و نزاع صادر شد، مدعی می تواند مجدد همان شکایت را ارائه دهد ولی باید شکایت مجزا و اختصاصی تنظیم و به محکمه اظهار نماید. اثر استرداد دعوی و حکم آن قهقرایی است. بدین مفهوم که طرفین پرونده در شرایطی که قبل از اظهار شکایت داشته اند قرار می گیرند.

در صورت شمار مدعی علیه ها در دعوی قابل تفکیک، امکان دارد نسبت به بعضی از آنها مسترد شود، بنابراین اگر بعد از پایان گفتگو ها، طرفین پرونده حضور داشته باشند تنها تراضی مدعی علیه یا خواندگان ضروری است که شکایت نسبت به آنها استرداد شده می باشد و حکم رد دعوی تنها نسبت به آنها صدور می یابد.

•قرارسقوط دعوا

یکی دیگر از آثار استرداد دعوی حکم سقوط دعوا می باشد. این حکم هنگامی صادر می شود که بعد از پایان گفتگو، مدعی از دادخواست خود به صورت کلی چشم پوشی می کند، در این وضعیت خواهان دیگر نمی تواند دوبار دادخواست خود را طرح کند چرا که موضوع به پایان رسیده است.

•مرور زمان

در مواردی که بنا بر مرور زمان که در حقیقت گذشتن مدت زمانی است که شرایط حقوقی جدید و خاصی را برای شخص ایجاد نموده، این شرایط و مرور زمان که به علت شکایت قطع شده است با استرداد دعوی قطع مرور زمان رد می شود.

•در بعضی ادعا ها که طرح آن باید در مدت زمان کمی صورت گیرد، رد شکایت در حکم رد دعوا می باشد، بدین مفهوم که مدعی شکایت خود را مسترد می کند و منتهی به سقوط و زوال دعوی می شود.

جمع بندی

در این مقاله سعی شده در خصوص استرداد دعوی مطالب مهم و جامعی ارائه شود. همانطور که بیان شد استرداد در لغت به معنی باز پس گرفتن و دعوی در لغت به معنی نزاع، اختلاف، ادعا کردن، دادخواهی و… می باشد. در این مبحث به بررسی انواع این موضوع از نظر قانونی پرداخته ایم همچنین به آثار مربوط به آن پرداخته ایم. برای اینکه بتوانید با این موضوع مهم آشنا شوید و اطلاعات زیادی را کسب کنید بهتر است این مبحث را مطالعه نمایید.