قسامه و شرایط آن
آیا در خصوص قسامه و شرایط آن اطلاعاتی دارید؟ قسامه و شرایط آن یکی از موضوعات حقوقی مهم در اثبات وقوع جرم یا بیگناهی است. منظور از قسامه و شرایط آن ادای سوگند و شرایطی که برای اجرای آن لازم است. قسامه و شرایط آن از سوالات پر تکراری است که در جلسات مشاوره از وکیل یا مشاور حقوقی در نحوه اجرا قسامه و شرایط های آن سوال پرسیده می شود. قسامه و شرایط آن در فقه اسلامی و حقوق کیفری کشور برای اثبات وقوع جرم و یا جنایت است. در ادامه این مقاله به موضوع قسامه و شرایط آن خواهیم پرداخت.
منظور از قسامه و شرایط آن چیست؟
همانطور که گفته شد قسامه و شرایط آن برگرفته شده از فقه اسلام است که در قانون حوزه کیفری ایران نیز نمود پیدا کرده است. طبق قانون همه آحاد ملت حق دارند برای احقاق حقوق خود به مراجع قضایی شکایت کنند. هر کسی که در خصوص مورد خاصی ادعایی دارد باید دلایلی برای اثبات صحت ادعای خود به مراجع قضایی ارائه دهد. همانطور که می دانیم شهادت شهود، اقرار متهم، علم قاضی و در انتها قسامه از مهم ترین ادله ای است که در دعوا مطرح می شوند. در واقع قسامه و شرایط آن از موارد مهم برای اثبات ادعا می باشد که لازم است تا با این مهم یعنی اجرای قسامه و شرایط آن موضوعاتی ارائه شود. برخی از جرایم مانند قتل و یا جنایات ضرب و جرح و امثالهم از جمله جرایمی است که برای اثبات آن نیاز به چهار ادله فوق الذکر نیاز است. قسامه و شرایط آن یکی از موارد مهم در اثبات جنایات های کیفری مانند قتل است.
پس به بیانی دیگر قسامه به معنی قسم و سوگند خوردن در محضر دادگاه است که برای اثبات وقوع جرم از آن استفاده می شود. قسامه دارای شرایط و مراحل مختلفی است که افراد برای اجرای آن باید شرایط لازم را داشته باشد و مراحل آن را طی نماید. در ادامه این مقاله به مراحل قسامه و شرایط آن خواهیم پرداخت.
قسامه و شرایط آن (3)
قسامه و شرایط آن چیست؟
در مفهوم حقوقی قسامه و شرایط آن گفته شد؛ که قسامه به معنی ادای سوگند یا قسم خوردن به اظهارات بیان شده در دادگاه است. فرد برای اثبات وقوع جرم کیفری به کتاب آسمانی قسم یاد می کند که هر آنچه می گوید صحیح و درست و عین واقعیت است. در موضوع قسامه و شرایط آن لازم است مطالبی در خصوص شرایط اجرای قسامه بیان شود.
برای اجرای قسامه لازم است دو شرط لوث و عدم مدارکی برای اثبات وجود داشته باشد. پس قسامه و شرایط آن یکی وجود لوث و دوم عدم مدارک دیگر است.
وجود لوث در اثبات جرم
دلایلی برای اثبات جرم وجود دارد اما این مدارک دلایلی قاطع و مطمئنی بر وقوع جرم توسط متهم نیست. ممکن است نشانه ها و قرائنی در پرونده وجود داشته باشد که قاضی گمان کند که متهم مرتکب جرمی است. حکم قاضی باید با قطعیت و باشد در غیر این صورت حکم قاضی غیر قانونی و غیر شرعی است. پس در این حالت قاضی به قسامه برای صدور حکم قطعی خود متوسل خواهد شد. قانون این اجازه را به قاضی می دهد تا مراسم قسامه را اجرا نماید.
عدم دلیلی برای اثبات جرم
زمانی که متهم برای اثبات ادعای خود هیچ مدرکی نداشته باشد و نتواند شاهدی برای ادعای خود به دادگاه معرفی نماید و متهم کماکان در دادگاه اظهار بی گناهی داشته باشد. همچنین در صورتی که قرائن و شواهدی در پرونده برای رای قطعی و نظر قطعی قاشی وجود نداشته باشد تا قاضی با استناد به آن بتواند حکم قطعی صادر نماید، قانون گذار اجازه اجرای قسامه را به قاضی خواهد داد. تا با اجرای قسامه رای قطعی صادر شود.
بنابراین؛ قسامه آخرین ادله برای اثبات جنایت خواهد بود. زمانی که سایر ادله اقرار متهم و شهادت شهود و یا مدارک دیگر نباشد قاضی با اتکا بر ادله قسامه اقدام به صدور رای خواهد کرد. قسامه و شرایط آن به شرح فوق بوده و لازم است در ادامه این مقاله به مراحل اجرای قسامه بپردازیم.
مراحل اجرای قسامه و شرایط آن چگونه است؟
قسامه و شرایط آن طبق آنچه گفته شد در دادگاه زمانی اجرا خواهد شد که قاضی شواهدی برای اثبات مجرم بودن متهم نداشته باشد و یا قرائن مطمئنی وجود ندارد تا قاضی با علم خود اقدام به صدور رای نماید. پس از وجود شرایط لوث و عدم وجود مدارک قاضی به قسامه و به شرایط آن استناد خواهد کرد. طبق قانون و مقررات اجرای قسامه و شرایط آن مراحل اجرای آن به شرح زیر است؛
در دادگاه کیفری از متهم درخواست مدارکی برای اثبات بی گناهی خود خواسته می شود. فرصت رفع اتهام به متهم داده می شود تا عدالت رعایت شود. اگر متهم بتواند از خود رفع اتهام نماید حکم بر بی گناهی وی صادر خواهد شد.
اما در صورتی که متهم نتواند از خود رفع اتهام نماید و یا مدارکی بر بی گناهی خود ارائه دهد، شاکی با استناد به ماده 317 قانون مجازات های اسلامی مجاز به اجرای قسامه از طرف خود یا از طرف متهم خواهد شد. طبق این ماده شاکی خود شخصا مراسم قسامه را اجرا نماید و در این حالت متهم مجرم شناخته می شود. یا اینکه شاکی از متهم بخواهد قسامه را اجرا نماید. در صورتی که متهم قسم بر بی گناهی خود بخورد، حکم بر بی گناهی متهم صادر خواهد شد و شاکی نمی تواند بر علیه متهم دوباره اقامه نماید. چنانچه شاکی خواستار اجرای قسامه نشود متهم آزاد می شود. اما همچنان شاکی می تواند درخواست اجرای قسامه را داشته باشد.
قسامه و شرایط آن (1)
قسامه و شرایط آن طبق مفاد قانونی چیست؟
قسامه و شرایط آن طبق ماده 456 قانون مجازات های اسلامی مصوب سال 1392 به قرار زیر می باشد. تعداد قسم های مشخص شده برای جرایم غیر عمد و عمد یکی است و تفاوتی در قتل یا ایجاد جراحت ندارد. در صورت وجود قتل عمد پنجه شخص باید قسم بر وقوع جرم توسط متهم را بدهند که خود شاکی نیز از پنجاه شخص می باشد.
در جنایتی که مستوجب پرداخت دیه کامل باشد؛ شش قسم برای اثبات جرم لازم است.
در جنایتی پنج ششم دیه کامل موجب جنایت باشد؛ پنج قسم
در جنایتی دو سوم دیه کامل موجب جنایت باشد؛ چهار قسم
در جنایتی یک دوم دیه کامل موجب جنایت باشد؛ سه قسم
در جنایتی یک سوم دیه کامل موجب جنایت باشد؛ دو قسم
در جنایتی یک ششم دیه کامل موجب جنایت باشد؛ یک قسم برای اثبات لازم است.
