اجرای حکم قصاص برای زن و مرد

اجرای حکم قصاص برای زن و مرد

تفاوت اجرا ی حکم قصاص برای زن و مرد و جود ندارد، آنچه تفاوت را نمایان می کند نحوه اجرای  حکم است. قصاص یکی است اما نحوه پرداخت دیه به مردی که قاتل زن است نصف دیه است . دادگاه برای اجرای حکم قصاص مرد از اولیای دم مقتول می خواهد تا دیه قاتل را بپردازد.

تفاوت اجرای حکم قصاص برای زن و مرد از نگاه قانون مجازات اسلامی :

در قانون مجازات اسلامی از حکم قصاص جنسیت اشاره نشده است در ماده 207 آمده است که هرکس مسلمانی  را به قتل برساند  قاتل آن باید قصاص شود در قرآن کریم نیز این چنین آمده است که هر کس مسلمانی را بکشد او را قصاص کنید . در ماده 258 قانون مجازات اسلامی می فرماید اگر مردی زنی را به قتل برساند  ولی دم میتواند با  نصف دیه او  را قصاص  کند. بنابراین در مورد موضوع  قصاص و پرداخت دیه تفاوت  وجود دارد . بنابر این  در اسلام و علما و دانشمندان و حقوقدانان  متفق  القول هستند که برای قصاص زنی که یک مرد را به قتل رسانیده است نصف دیه کفایت می کند. البته نظریه های دینی و حقوقی هم ممکن است در مذاهب دیگر متفاوت باشد لکن موضوع ما قانون مجازات اسلامی ایران و فقه شیعه است.

تفاوت اجرای حکم قصاص برای زن و مرد از نگاه اسلام:

 درست  است که در اصل اسلام مبنا بر مساوات است ودر حقوق اجتماعی باید اصل انسانیت رعایت شود لذا در حق و حقوق زن نیز جایگاه والای زن برگرفتن مهریه و دیه و نفقه است و بر مرد ها اصل بر پرداختن است لذا جایگاه قاتل متفاوت است .

• 

پرداخت دیه و تفاوت اجرای حکم قصاص زن و مرد  :

در مورد حکم قصاص، زن با مرد متفاوت است . از موارد  تفاوت نحوه قصاص زن ، بار دار بودن او است  اگر زن بار دار باشد  نحوه قصاص او متفاوت خواهد بود لذا در اینجا خواهیم دید که تفاوت نحوه قصاص زن با مرد کاملا متفاوت خواهد بود. در قانون  مجازات اسلامی ماده  209می فرماید اگر زن مقتول باشد و مرد او را کشته باشد برای قصاص قاتل ولی دم باید نصف دیه را بپردازد تا قاتل قصاص شود بنابر این بعضی از  حقوقدا نان  و علمای فقه اسلامی نحوه قصاص زن و مرد را متقاوت از هم می دانند. در واقع اگر بخواهیم بیشتر پژوهش کنیم و موارد حقوقی در خصوص قصاص را تقسیم کنیم در مورد قصاص قاتل یک قانون کلی برای احترام به نفس انسان و قصاص قاتل است و در جزئیات نحوه قصاص قاتل به دو گروه زن و مرد تقسیم بندی می شود.

تقسیم بندی جایگاه زن و مرد در جامعه  شناسی :

 تقسیم بندی زن و مرد در امور اجتماعی و جایگاه او در جامعه نیز متفاوت است یعنی زن در امور خانواده مهریه و نفقه دریافت می کند و مرد مهریه  و  نفقه پرداخت می کند. قصاص زن بار دار به تعویق می افتد بنابر این با توجه به جایگاه زن در جامعه نحوه قصاص او کاملا متفاوت با مرد می باشد. آنچه تفاوت در دیه قصاص قابل تأمل است اين است كه شايد مسئله مسئولیت در مدیریت خانواده توسط مرد مطرح است . همچنین از آنجا که مرد به عنوان مسئول درآمد خانواده می باشد مسئله دیه قصاص او با زن متفاوت است لذا شاید در نگاه اول  اینگونه به نظر برسد که احتمالا همان موضوع برتری مرد بر زن مطرح باشد. اما اینگونه نیست برتری انسان ها بر یکدیگر از نگاه قرآن در پرهیزکاری و تقوا است و چه بسا زنان  با تقوا  از مرد ها دارای ارزش بیشتری باشند .

منتقدان و موافقان تفاوت اجرای حکم قصاص برای   زن و مرد :

در امور فقهی و حقوقی دو نوع نظریه در مورد اجرای حکم قصاص زن و مرد وجود دارد .  بعضی افراد معتقد هستند که روایات و ادله فقهی در مورد نحوه قصاص و تفاوت زن و مرد در اجرای قصاص بسیار ضعیف است و این تفاوت فقهی نیست و با توجه به ارزش اجتماعی  انسانیت و فارق از جنسیت و قانون مساوات در اسلام نحوه اجرا قصاص نیز باید یکی باشد و بعضی از فقها و حقوقدانان نیز معتقد هستند که با توجه به رعایت عدالت اجتماعی در حقوق اسلامی و فقهی و کتاب آسمانی تفکیک جنسیتی امری طبیعی است و شامل قصاص نیز می شود.

گروه منتقد و موافق حقوقدانان در اصل اجرای حکم قصاص :

 آنچه مورد بررسی قرار گرفته و به اجماع هر دو گروه را به هم نزدیک کرده است اینکه مسئولیت زن در فرزند آوری و مسئولیت مرد در درآمد خانواده و همچنین مقدار ارث ، مرد را از زن متفاوت می نماید . و در مورد قصاص نیز هر دو را در گروه جداگانه  دیگر ی جای می دهد.

ارزش والای زن در اسلام :

در دین مبین اسلام و دادگاه   ارزش زن بسیار محترمانه و دارای شخصیت بزرگ بنام مادر است. تفاوت او در قصاص به این معنی نیست که ارزش او کمتر است بلکه مسئولیت اعضای خانواده قاتل و خرج و مخارج آنها مطرح است.

اصل درآمد زایی مرد در مدیریت خانواده :

 قاتل اگر مرد باشد قطعا با قصاص او تمام مشکلات حل نخواهد شد. بلکه افراد خانواده او که زن و بچه هستند بدون سرپرست باقی می مانند لذا اگر به کشتن زن دست زده است نصف دیه و اگر مقتول مرد باشد برای قصاص مرد یک دیه کامل مطرح است. و این براساس وجوه حاصل از قصاص می باشد.

نقش وکیل در اجرای حکم قصاص برای  زن و مرد:

در همه امور قضایی و جزایی وجود وکیل بسیار مهم است. درست است در اجرای حکم قصاص برای زن و مرد در نحوه اجرا تفاوت وجود دارد و دیه آن مشخص است اما وجود وکیل می تواند معادله را تغییر دهد. به نظر می رسد مواد کتاب قانون مجازات اسلامی 209، 273، 300 و 301 راه را برای ورود وکیل باز کرده و او می تواند در اجرای حکم قصاص زن و مرد تأثیر گذار باشد.

ماده ۲۰۹ قانون مجازات اسلامی و تفاوت اجرای حکم قصاص برای زن و مرد:

ماده ۲۰۹ قانون مجازات اسلامی که می فرماید هر گاه زن مسلمانی توسط یک مرد به قتل برسد برای قصاص او باید نصف دیه از سوی اولیای دم پرداخته شود. بنابراین راه برای ورود و تأثیرات مثبت او باز است و با یک عملکرد حقوقی می تواند رضایت در یک توافق برای هر دو طرف ایجاد نماید.

• 

تفاوت اجرای حکم قصاص برای زن و مرد در نقص عضو:

در قصاص عضو تفاوت اجرای حکم زن و مرد وجود ندارد و آنچه برای مرد مشخص شده است برای زن نیز اجرا می گردد ماده ۳۷۳ قانون مجازات اسلامی می فرماید در قصاص،  زن و مرد با هم برابر هستند و مرد مجرم به سبب نقص عضو مانند آن محکوم می شود اگر دیه عضوی ثلث یا نصف ثلث باشد  دیه زن نصف مرد خواهد بود.

تفاوت اجرای حکم قصاص برای زن و مرد در روایات:

تفاوت اجرای حکم قصاص زن و مرد در روایات معتبر در کتب اهل تشیع و اهل تسنن مانند نامه ابن حزم و کتاب سنت عملی اسلام  اجماع بر اصحاب و بسیاری از کتب و روایات  می باشد لذا روایات مواد قانونی جزا را تأیید می کند. شاید برای همین است که مواد جزا در قصاص توسط قانونگذار به تصویب اجماع رسیده است.