حکم تولیت

حکم تولیت

یکی دیگر از اعمال حقوقی در قانون اساسی، وقف است. وقتی مالی، از تحت مالکیت فردی خارج شود و در راه رضای خدا و یا امور خیریه صرف شود، وقف صورت می گیرد. اداره ی این امور، توسط متولی وقف انجام می شود. متولی وقف باید برای اداره ی امور، حکم تولیت را از مراجع ذیربط بگیرد. حال سوال این پیش می آید که، حکم تولیت به چه معناست؟ ما در این مقاله می خواهیم درباره ی حکم تولیت و مسائل مربوط به آن، صحبت کنیم. اگر برای شما هم این سوال وجود دارد، پیشنهاد می کنم با ما همراه باشید.

تولیت به چه معناست؟

قبل از این که به موضوع اصلی مان یعنی حکم تولیت بپردازیم، بهتر است درباره ی تولیت و معنای آن در حقوق، صحبت کنیم. تولیت در اصل به معنای اداره ی مالی که وقف شده است. فردی که برای اداره کردن این امور مشخص می شود، متولی وقف می گویند. در حوزه ی حقوق براساس ماده ی 75، تولیت به آن معناست که فرد واقف، این اختیار را دارد که خودش، اداره ی امور وقف را تا مدت طولانی به دست بگیرد و انجام دهد. البته می تواند فردی دیگری را به عنوان متولی امور مشخص کند. واقف می تواند مشخص کند که این کار را با هم انجام دهند و یا این که فرد به طور مستقل به اداره ی امور بپردازد.

پس به طور کلی می توان گفت که اداره ی امور وقف را  علاوه بر شخص واقف، شخص دیگر نیز می تواند به دست بگیرد. شخص واقف جهت نحوه ی تولیت وقف، باید ضمن عقد وقف آن را بیان کند. اگر این کار صورت نگیرد، در پایان عقد وقف، واقف نمی تواند نسبت به نحوه ی اداره ی آن اظهار نظر کند.

وظایف متولی

فردی که تولیت امور را به دست می گیرد، وظایفی دارد که باید نسبت به آن آگاه باشد. اولین وظیفه ی وی این است که، وظایفی که واقف مشخص کرده است را به ترتیب انجام دهد. دومین وظیفه ی متولی این است که، طبق شرایط عقد وقف عمل کند و از آن سرپیچی نکند. متولی به هیچ وجه این اجازه را ندارد که بر خلاف شرایط عقد وقف عمل کند. از دیگر وظایف متولی این است که نمی تواند دیگر متولیان امور را عزل کند، مگر آن که در شرایط عقد وقف این مورد ذکر شده باشد. پس متولی باید با توجه شرایطی که در عقد وقف ذکر شده است، عمل کند. لازم به ذکر است که طبق ماده ی 83 قانون، کسی که تولیت امور وقف را برعهده می گیرد، نمی تواند این امر را به دیگری واگذار کند، مگر آن که در ضمن عقد وقف، ذکر شده باشد.

حکم تولیت چیست و راه های اخذ آن کدامند؟

در این قسمت می خواهیم درباره ی حکم تولیت و راه هایی که می توان آن را اخذ کرد، بپردازیم. در اصطلاح حقوقی وقتی فردی، متولی وقف است و امور مربوط به آن را به عهده می گیرد، قبل از آن که امور را به دست بگیرد باید جهت اثبات تولیت خود، به مراجع رسمی مراجعه کند. اثبات تولیت باید به وسیله ی مرجع رسمی، تایید شود. به حکمی که برای فرد متولی، جهت به دست گرفتن امور وقف، صادر می شود، حکم تولیت می گویند.

مدارک لازم برای درخواست

1-اصل وقف نامه

2- اصل و کپی کارت ملی و شناسنامه ی فرد متولی و واقف

3- استشهادیه

راه های اخذ آن

در قسمت قبل به تعریف حکم تولیت پرداخته شد. در ادامه به راه های اخذ حکم تولیت پرداخته می شود. فرد متولی، باید به مراجع مربوطه مراجعه کند و مراحل قانونی آن را طی کند. برای گرفتن حکم، باید به یکی از دو روش زیر اقدام کرد:

1- اخذ حکم از طریق اداره ی اوقاف: اولین روش که می خواهیم به آن بپردازیم، اخذ حکم از طریق اداره ی اوقاف است. فرد متولی باید  با مراجعه به اداره ی اوقاف نسبت به درخواست صدور حکم تولیت، اقدام کند. این اداره همان طور که می تواند حکم را صادر کند، می تواند که نسبت به عزل فرد نیز حکم صادر کند. هنگامی که فرد درخواست خود را در اداره ی امور اوقاف ثبت می کند، شعبه ای که در آن درخواست داده شده است، نسبت به صحت و سقم اطلاعات تحقیق می کند. این تحقیق شامل مواردی همچون: تحقیقات محلی، تحقیق از شهودها و بهره گیری از کارشناسان متخصص است. بعد از تحقیقات لازم، نتیجه ی گزارش برای اداره امور اوقاف فرستاده می شود. طبق گزارش به دست آمده، تصمیم گیری برای حکم، انجام می شود. این حکم در دادگاه، قابل اعتراض است.

2- اخذ حکم از طریق دادگاه: دومین روش برای اخذ حکم، رجوع به دادگاه است. متولی وقف می بایست، برای اخذ حکم، به یکی از دفاتر قضایی رجوع کند و نسبت به حکم تولیت، درخواست خود را ثبت کند. نکته ی قابل توجه این است که، دادخواست خود را باید به دادگاه صالح ارسال کند. شعبه ای که دادخواست فرد ثبت شده است، نسبت به درخواست فرد، رسیدگی های لازم را انجام می دهد. دادگاه طبق وقف نامه و تایید شواهد، برای فرد حکم را صادر می کند. توجه داشته باشید که از یکی از دو روش بالا امکان اخذ حکم وجود دارد. زیرا، متولی باید برای بدست گرفتن امور، حکم تولیت را داشته باشد.

روش های اثبات متولی جهت اخذ حکم

سه روش برای اثبات متولی جهت بررسی حکم تولیت وجود دارد.

شهادت شهود: اولین راه جهت اثبات حکم، شهادت شهود است. دادگاه یا اداره ی اوقاف، چند نفر معتمد را به جلسه دعوت می کند و نظر آنان را، نسبت به متولی آگاه می شود.

تحقیق محلی: دومین راه جهت اثبات حکم، استفاده از تحقیقات محلی است. شعبه جهت بررسی موضوع و جمع آوری اطلاعات، چند نفر را به محل مورد نظر می فرستد.

ارجاع درخواست به فرد کارشناس: شعبه جهت بررسی امور، از کارشناس با تجربه استفاده می کند. کارشناس با توجه به اطلاعات علمی که در این زمینه دارد، نظر خود را ارائه می دهد.

بهترین کار جهت اثبات حکم تولیت این است که، فرد متولی از یک مشاور حقوقی جهت اثبات، بهره بگیرد. این مشاور باید قابل اعتماد باشد و نسبت به مسئله، اطلاعات لازم را داشته باشد.