معاونت در جرم کلاهبرداری
معاونت در جرم کلاهبرداری یکی از جرایمی است که برای بررسی دقیق آن نیازمند ارزیابی عناصر مختلف و مصادیق آن است. معاونت در جرم کلاهبرداری یکی از حالت هایی وقوع جرم کلاهبرداری است که لازم دانستیم در این مقاله به این موضوع حقوقی بپردازیم.
منظور از معاونت در جرم کلاهبرداری چیست؟
منظور از معاونت در جرم کلاهبرداری، یاری کردن و کمک رساندن و فراهم کردن وسایل مورد نیاز برای وقوع جرم برای مباشر توسط فرد دیگر معاونت در جرم محسوب می شود. همچنین کسی که با تهدید یا تشویق و یا به زور و فریب کسی دیگر را به ارتکاب جرم وا دارد به عنوان معاون در جرم شناخته می شود.
چه زمانی معاونت در جرم کلاهبرداری محقق می شود؟
معاونت در جرم کلاهبرداری زمانی محقق خواهد شد که مجرم بدون دخالت مستقیم در وقوع جرم فرد مرتکب یا مباشر را در وقوع جرم کمک کند. پس معاونت در جرم کلاهبرداری زمانی رخ خواهد داد که فرد در وقوع جرم دخالت مستقیم ندارد و فقط مرتکب اصلی را یاری نموده یا موجبات آن را فراهم ساخته است. بنابراین؛ معاون در جرم به شخصی گفته می شود که در وقوع جرم شرکت نداشته و فقط وقوع جرم را برای مرتکب هموار ساخته است. اثبات وقوع جرم معاونت در جرم کلاهبرداری نیازمند بررسی شرایط وقوع جرم است. در ادامه این مقاله بیشتر به این مهم خواهیم پرداخت.
معاونت در جرم کلاهبرداری (1)
چه افرادی محکوم به معاونت در جرم کلاهبرداری می شوند؟
معاونت در جرم کلاهبرداری به لحاظ رسیدگی و بررسی حقوقی باید به سه عنصر قانونی، معنوی و مادی توجه ویژه کرد. به لحاظ قانونی معاونت در جرم کلاهبرداری باید به ماده قانونی 126 قانون رجوع نمود. طبق این ماده قانونی افرادی محکوم به معاونت در جرم کلاهبرداری که در یک از سه دسته زیر قرار بگیرد:
هر کسی که وقوع جرم را برای مباشر تسهیل نماید.
هر کسی که اسباب و وسایل وقوع جرم را فراهم بسازد و یا آن را تدارک ببیند و یا راه وقوع جرم را به مباشر ارائه بدهد.
هر کسی که دیگری را تهدید یا ترغیب و یا تطمیع و تحریک به ارتکاب جنایت کند و یا با دسیسه یا فریب و یا از طریق سوءاستفاده از قدرت موجب وقوع جرم توسط مباشر گردد.
طبق تبصره این ماده قانونی برای تحقق معاونت در جرم کلاهبرداری وحدت قصد و تقدم و یا اقتران زمانی بین رفتار معاون و مرتکب جرم شرط باشد. اگر مباشر جرم مرتکب جرمی شود که شدیدتر از مقصود معاون بوده است مرتکب شود معاون در جرم طبق قانون مجازات خفیف تری را متحمل می کند. پس طبق عنصر قانونی معاونت در جرم کلاهبرداری به شرح فوق بوده است.
مجازات معاونت در جرم کلاهبرداری چیست؟
طبق ماده 127 قانون مجازات های اسلامی معاونت در جرم کلاهبرداری محکوم به مجازات یک یا دو درجه پایین تر از مجازاتی است که که فاعل اصل یا مباشر به آن محکوم شده است. جرم کلاهبرداری محکوم به مجازات حبس یک تا هفت سال می باشد. این مجازات از مجازات های تعزیری درجه چهار است که دارای حبس بیش از پنج سال و تا ده سال خواهد بود. همانطور که گفته شد جرم معاونت در جرم کلاهبرداری محکوم به مجازات یک یا دو درجه کمتر می شود. لذا معاونت در جرم کلاهبرداری محکوم به حبس شش ماه تا پنج سال می باشد. چنانچه برای مباشر جرم مجازات تخفیف یابد برای معاونت در جرم کلاهبرداری نیز مجازات خفیف تر اعمال خواهد شد.
لازم است برای بررسی بهتر موضوع حقوقی مطرح شده به عناصر معنوی و مادی اشاره کرد.
منظور از عنصر معنوی معاونت در جرم کلاهبرداری چیست؟
منظور از موضوع عنصر معنوی معاونت در جرم کلاهبرداری وحدت قصد بین مباشر و معاون جرم است. در عنصر قانونی معاونت در جرم بیان شد که افرادی به عنوان معاون در جرم شناخته می شوند که وحدت قصد و هدفی میان فاعل اصلی و معاون جرم وجود داشته باشد. به این معنی که آنچه قصد معاون در جرم بوده هدف مباشر نیز بوده است. پس در عنصر معنوی جرم مزبور به این مورد رسیدگی می شود که ممکن است مباشر، جرم شدید تری را نسبت به قصد معاون در جرم انجام داده است. بدهی است قانون در برخورد با معاونت به عنصر معنوی توجه خواهد کرد و مجازات های خفیف تر از مجازات های معمول برای وی در نظر خواهد.
نکته مهم دیگر در رسیدگی به جرم معاونت در جرم کلاهبرداری به لحاظ عنصر معنوی بررسی رفتار معاون است. دادگاه رفتار و قصد و آگاهی معاون در جرم را مورد بررسی قرار می دهد و باید برای دادگاه محرز شود که معاون با آگاهی نسبت به جرم در حال وقوع به مباشر یاری رسانده است. ممکن است شخص متهم به معاونت در جرم کلاهبرداری اصلا در جریان موضوع کلاهبراری قرار نگرفته است و به منظور دیگری به مباشر یاری رسانده است.
معاونت در جرم کلاهبرداری (2)
منظور از عنصر مادی معاونت در جرم کلاهبرداری چیست؟
منظور از عنصر مادی معاونت در جرم کلاهبرداری بررسی رفتار مجرمانه در حیطه معاونت در جرم است. چنانچه مجرم در حوزه معاونت اقدام به یاری کردن مباشر نماید تا جرم وقوع یابد اما پس از وقوع جرم مثلا اموال مورد سرقت و یا کلاهبرداری نماید، از معاونت جرم خارج شده و به عنوان مباشر اصلی جرم شناخته می شود.
همچنین نکته دیگری که در مبحث عنصد مادی معاونت در جرم کلاهبرداری قابل بررسی است موضوع اقتران زمانی و تقدم عمل است. منظور از اقتران زمانی این است که یاری و کمکی که فرد پس از وقوع جرم به مباشر ارائه می دهد مانند مخفی کردن او یا نگهداری از اموال مسروقه به عنوان معاونت در جرم کلاهبرداری شناخته نمی شود. این جرم به عنوان جرمی مستقل در نظر گرفته خواهد شد. پس لازم است که بین معاونت و مباشرت در جرم اقتران زمانی وجود داشته باشد.
همچنین اگر شخصی در صورت وقوع جرم و شاهد بودن برای وقوع جرم سکوت نماید به عنوان معاونت در جرم کلاهبرداری شناخته نمی شود. اما اگر در حین دیدن و اطلاع از وقوع جرم کلاهبرداری فرد علاوه بر سکوت اقدام به مخفی کاری جرم نماید تا افراد بهتر بتوانند جرم را مرتکب شوند به عنوان معاونت در جرم معاونت شناخته می شود.
