مالیات بر ارث

مالیات بر ارث

موضوعی که سال ها پیش در قوانین مالیاتی کشور مطرح و اجرا شده است مالیات بر ارث می باشد. همانطور که می دانیم هدف از اخذ مالیات تعادل ثروت در جامعه و افزایش درآمد دولت ها و انجام مخارج عمومی و تامین امکانات رفاهی ملت است. پس مالیاتی که بر ارث از سوی قانونگذار تعیین شده است از این قاعده مستثنی نیست. در ادامه با این موضوع و نوحه محاسبه آن و قانون اصلاحیه سال ۹۵ بیشتر آشنا خواهیم شد.

منظور از مالیات بر ارث چیست؟

فردی که فوت می شود ماترک او میان وراث تقسیم خواهد شد. طبق قانون وراث باید برای ارثی که به آنها رسیده است بایستی مالیات پرداخت کنند که به آن مالیات بر ارث گفته می شود. ماترک متوفی شامل اموال منقول و غیر منقول می باشد که پس از کسر بدهی و دیون وی ماترک تماما میان وراث تقسیم خواهد شد. مالیاتی که برای شخص وارث مشخص می شود از نظر قانون کاملا تعیین شده است. نسبت شخص با فرد متوفی و مقدار و ارزش مال به ارث رسیده در تعیین مقدار مالیات مهم است. مالیات مزبور از نوع مالیات های مستقیم است که بر دارایی افراد متوفی اعمال می شود. تا زمانی که مالیات ارث از سوی وراث پرداخت نشود حق دخل و تصرف اموال خود را نخواهند داشت مثلا حق و اجازه فروش اموال را نخواهند داشت. قوانینی که در ایران تحت عنوان مالیات بر ارث مشخص شده است در سال ۱۳۹۵ آخرین اصلاحیه آن انجام شد که قوانین مربوطه تغییر اساسی داشت که در متن زیر به این موضوع مفصل خواهیم پرداخت.

 اصلاحیه قانون مالیات بر ارث در سال ۱۳۹۵ بیانگر چیست؟

از سال ۱۳۱۶ تاکنون قوانین مالیات بر ارث در قانون ایران مشخص شده است که پرداخت مالیات از سوی وراث تا سال ۱۳۹۵ از یک قانون مشخص پیروی می شد که از سال ۹۵ کسانی که از متوفی خود ارثی را دریافت کرده اند نحوه پرداخت مالیات به شیوه ای دیگر انجام داده اند. در سال های قبل از سال ۹۵ اینگونه بود که وراث در اظهارنامه ای میزان ماترک فرد متوفی لیست می شد و ظرف شش ماه پس از درگذشت فرد باید به اداره مالیات تحویل داده شود و اداره مزبور پس بررسی آن اگر مشمول معاف از مالیات شود آن را ابلاغ خواهد کرد در غیر این صورت میزان ارث هر یک با کسر مالیات مشخص شده و به وراث تحویل داده خواهد شد. اما از سال ۹۵ به بعد روند تغییر اساسی پیدا کرد به این شیوه که شخص اظهارنامه از لیست اموال فرد متوفی به اداره مالیات تحویل داده می شود و پس از تقسیم اموال و دریافت آن توسط وراث ظرف مدت مشخصی می توان اقدام به پرداخت مالیات بر درآمد کرد. پس طبق گفته های فوق قبل از سال ۹۵ باید ابتدا مالیات پرداخت می شد سپس افراد اجازه تقسیم ماترک را از سوی اداره مالیات داشتند اما از این سال بعد اجازه تقسیم اموال بین وراث قبل از پرداخت مالیات داده خواهد شد. اما چگونه نرخ مالیات از سوی قانون مشخص می شود؟

نحوه محاسبه مالیات بر ارث

مورد مهمی که در این مبحث قابل مطرح است نحوه محاسبه نرخ مالیات بر ارث است. قانون حاکم بر اداره مالیات فرمول مشخص و معینی را برای دریافت مالیات از وراث تعیین کرده است. ماده ۱۷ قانون مالیات نحوه محاسبه مالیات را مشخص کرده است که مطابق آن کمترین نرخ مالیات پرداختی توسط وراث مربوط به وراث طبقه اول است که در متن زیر به این موضوع خواهیم پرداخت که هر یک از دارایی ها نرخ مالیاتی متفاوتی خواهد داشت. طبق قانون مذکور این دارایی ها برای افراد طبقه اول همانطور که گفته شد ممتازین نرخ مالیات در نظر گرفته می شو و برای وراث طبقه دو و سه به ترتیب دو و سه برابر خواهد شد با این تفاسیر هرچقدر نسبت وارث از متوفی دور تر باشد مالیات بیشتری را باید پرداخت نمایند. دارایی های زیر درصد مالیات های آن برای وراث طبقه اول مشخص شده است که طبق آنچه گفته شد برای طبقه دو و سوم بیشتر خواهد شد.

هر وسیله موتوری و نقلیه زمینی یا هوایی یا دریایی دو درصد مالیات( یعنی دو درصد از ارزش واقعی دارایی مالیات تعیین می شود)

حقوق مالی و امتیاز های حقوقی ( ده درصد)

اوراق بهادار و سپرده گذاری بانکی و سود آنها. ( ۴ درصد)

 سهام و سهم الشرکه متوفی معادل یک و نیم درصد است.

املاک و حق واگذاری املاک ( ده درصد )

افراد متوفی که خارج از ایران زندگی می کنند معادل ده درصد کل اموال آنها مالیات محسوب می شود.

آنچه که در تعیین درصد نهایی مالیات مشخص است طبقه نسبت وراث به متوفی است همانطور که گفته شد وراث به سه طبقه تقسیم می شوند.

طبقه اول؛ پدر و مادر و فرزند و نوه و همسر است.

طبقه دوم؛ خواهر و برادر و خواهر زاده و برادر زاده و پدر بزرگ و مادر بزرگ است.

طبقه سوم؛ عمو و عمه و خاله و دایی و فرزندان آنها 

مواردی که از پرداخت مالیات بر ارث معافند کدام است؟

آخرین اصلاحات قانون مواردی را معاف از پرداخت مالیات بر ارث مشخص کرده است که به شرح زیر است؛

اثاث منزل و لزومات زندگی فرد متوفی  از پرداخت مالیات معاف است. البته لازم به امر است اگر عتیقه جات و اثاثیه گرانبها شامل اثاثیه منزل باشد مشمول پرداخت مالیات می باشد. 

متوفی اگر شهید انقلاب اسلامی باشد اموال وی بین وراث طبقه اول و دوم تقسیم می شود وکلا معاف از مالیات است اما برای طبقه سوم مشمول مالیات می باشد.

اموال وزارتخانه و دستگاه های اجرایی که دولت هزینه تامین آن را بر عهده داشته است کلهم معاف از مالیات است.

بازخرید خدمت، مرخصی های استحقاقی استفاده نشده، وجوه بازنشستگی، وجوه متعلق به وظیفه و پس انداز آن و مزایای پایان خدمت، خسارت اخراج، وجوه متعلق به بیمه تامین اجتماعی، وجوه پرداختی از سوی موسسات و بیمه و کارفرما از پرداخت مالیات بر ارث معافند.

عواقب حقوقی فرار از پرداخت مالیاتی ارث چیست؟

چنانچه مالیات بر ارث از سوی وراث پرداخت نشود مشمول پرداخت جریمه خواهد شد. همانطور که در متن فوق عنوان کردیم وراث باید ظرف ۶ ماه لیست اظهارنامه مالیاتی را به اداره مالیاتی تسلیم کند و مالیات را کاملا پرداخت کند در غیر این صورت از سوی دولت تقسیم دارایی اتفاق نخواهد افتاد و افراد بایستی جریمه تعیین شده اداره مزبور را پرداخت نمایند.