معاونت در جرایم غیر عمدی
برای توضیح در خصوص معاونت درجرایم غیر عمدی میبایست ابتدا دو مفهوم معاون در جرم و جرایم غیر عمدی توضیحاتی ارائه شود. لازم است تا معاونت در جرایم غیر عمدی را در حقوق مدنی و کیفری مورد بررسی قرار دهیم و با ذکر اختلاف نظر های حقوق دانان خواننده مطلب را به تفکر در اینباره وا داریم. همچنین قوانین وجود معاونت در جرایم عمدی چگونه است لطفا تا پایان مقاله همراه ما باشید.
معاونت در جرم به چه معنی است؟
معاونت در جرم به شخصی گفته می شود که در اجرای جرم حضور ندارد و یا نقش عملی را ایفا نمی کند ولی برای وقوع جرم و هدف خود فردی دیگر به نام مباشر را تشویق یا ترغیب خواهد کرد و یا با تهدید و فریب و دسیسه و یا به واسطه فراهم کردن بستر او را برای وقوع جرم وا می دارد و یا به او کمک خواهد کرد. پس معاون در جرم به شخصی اطلاق می شود که در عملیات وقوع جرم حضور ندارد اما به نوعی نقش فراهم کردن بستر را برای وقوع جرم ایفا می کند. به چنین شخصی معاون در جرم گفته می شود.
جرایم غیر عمدی چیست؟
در آیین نامه حقوقی جرایم یا عمدی و یا غیر عمدی خواهد بود. معیار تقسیم بندی برای جرایم عنصر روانی و هدف و منظور مجرم در ارتکاب به جرم است. جرایمی که در نتیجه اهمال و بی احتیاطی در عمل یا ترک عملی باشد و فاقد سوء نیت باشد جزو جرایم غیر عمدی محسوب می شود. یکی از ویژگی های جرایم غیر عمدی این است که نتیجه حاصل شده از جرم به هیچ عنوان مد نظر مجرم نبوده و فقط عملی را مرتکب شده که بدون نیت و هدف خاصی آن را انجام داده است. مثلا فردی که با سرعت غیر مجاز به خاطر هیجان یا زود رسیدن به مقصد رانندگی می کند را تصور کنید که در راه با عابری تصادف می کند و در نتیجه باعث کشته شدن عابر می شود در چنین حالتی می توان گفت مجرم یا راننده مرتکب جرم غیر عمدی شده است. حال که با دو مفهوم معاونت در جرم و جرایم غیر عمدی آشنا شدیم بهتر موضوع حقوقی معاونت در جرایم غیر عمدی را درک خواهیم کرد.
معاونت در جرایم غیر عمدی (1)
منظور از معاونت در جرایم غیر عمدی چیست؟
مسئله مهم در خصوص معاونت در جرایم غیر عمدی این است که آیا این موضوع مطرح شده قابل رخ دادن و قابل تصور است یا نه؟ یا به عبارتی می توان معاونت را برای جرایم غیر عمدی متصور شد یا نه؟ این سوالی است که بسیاری از حقوقدانان را به تحقیق و ارائه نظریه حقوقی در این خصوص وا داشته است. به هر حال تصور معاونت در جرایم غیر عمدی به دو حالت است که برگرفته از نظریه حقوقدانان می باشد.
برخی از صاحب نظران بر این نظر هستند که معاونت در جرایم غیر عمدی غیر ممکن است زیرا مباشر یا فاعل اصلی جرم بدون سوء نیت وارد عمل مجرمانه می شود و نمی توان برای معاون او سوء نیت در نظر گرفت.
دسته دوم از حقوق دانان بر این باور هستند که معاون برای جرایم غیر عمدی متصور است و می توان معاونت را برای این نوع از جرایم در نظر گرفت. اما در تشریح این نظریه بایستی چنین گفت؛ جرایم غیر عمدی طبق آیین نامه حقوقی به جرایمی گفته می شود که فاعل جرم بدون سوء نیت و بدون آگاهی از نتیجه جرم آن عمل را مرتکب شده است. پس با این وجود چگونه برای چنین جرمی می توان معاونت در جرم را متصور شد؟ اما دلایل حقوقدانان مخالف این نظریه نیز قابل تامل است.
استدلال این حقوقدانان ماده 43 قانون اساسی است و اینکه شخص معاون زمینه بزهکاری را در خود دیده است مثلا در مثال فوق الذکر راننده ماشین به تشویق و ترغیب بغل دستی از قوانین راهنمایی و رانندگی تخطی کرده است و باعث وقوع جرم شده است و طبق قانون او نیز مانند مباشر و فاعل جرم باید تحت پیگرد قانونی قرار بگیرد. اما چگونه می توان برای جرم غیر عمد ارتکابی که اصل بر عدم سوء نیت مباشر است اما برای معاون او سوء نیت از بزه را متصور شد. پس با این وجود می دانیم که اختلاف نظر در اینباره وجود دارد ولی بیشتر مراجع قضایی بر پایه متصور نشدن معاونت در جرایم غیر عمدی به پرونده مربوطه رسیدگی خواهند کرد. به نظر می رسد غیر ممکن بودن معاونت در جرایم غیر عمدی قابل بحث و گفت و گو است اما قوانین برای معاونت در جرایم عمدی و کیفری کاملا مشخص است و ایمن موضوع کاملا از سوی قانون و حقوق دانان پذیرفته شده است.
معاونت در جرایم غیر عمدی (2)
منظور از معاونت در جرایم عمدی چیست؟
در نظام کیفری معاونت برای جرایم غیر عمدی کاملا پذیرفته شده است و بدون هیچ شرطی این پذیرش صورت گرفته است.در قانون اساسی ایران معاونت در جرایم عمدی جرم عمد محسوب می شود و شرط اصلی برای وقوع جرم معاونت وحد نظر مباشر و معاون و نظر و هدف واحد میان آنها است. پس با این اوصاف از نظر قانون می توان فرض معاونت در جرایم غیر عمدی را منتفی دانست و در جرایم عمدی نیز بدون هیچ قید و بندی و به شرط وحدت نظر میان معاون و مباشر در نظر گرفت و آن را متصور شد. به هر حال معاونت در جرم بر حسب نوع جرم دارای مجازات هایی است که جرایم تعزیری وجود معاونت در جرم را ممکن دانسته است.
تصور کنید مباشر با ترغیب و یا تهدید و فریب معاون در جرم به عمل قتل متهم شده است و در رسیدگی به پرونده مشخص شود که مباشر این عمل را به علت تهدید های معاون انجام داده است در چنین حالتی معاون در جرم به اشد مجازات محکوم می شود پس بدیهی است که برای جرایم عمدی معاونت را متصور شد.
به هر حال موضوع معاونت در جرایم غیر عمدی همچنان قابل بحث و اختلاف نظر است و بایستی تا روشن شدن قانون در این خصوص فرض را بر متصور نشدن معاونت برای جرایم غیر عمدی دانست و برای پایه جرایم غیر عمدی را مورد پیگیری قرار داد.
