مطالبه ثمن

مطالبه ثمن

مطالبه ثمن و نحوه وصول آن یکی از موضوعات حقوقی است که از طریق دادخواست اقامه دعوا خواهد شد. ثمن چیست؟ مطالبه ثمن معامله چگونه است؟ نحوه وصول ثمن از طریق قانونی چگونه صورت می گیرد؟ در ادامه این مقاله به این موضوع خواهیم پرداخت.

ثمن معامله چیست؟

ثمن معامله به معنی بها و نرخی است که در معامله در ازای فروش مال مشخص خواهد شد و مطالبه ثمن نیز اقامه دعوا برای دریافت و وصول بهای معامله می باشد. در معاملات فروش اموال، پول و یا بهایی که از نتیجه فروش به دست می آید در اصطلاح حقوقی  ثمن معامله می باشد و ثمن معامله پولی است که با مال فروخته شده برابری می کند. قرارداد بیع قراردادی است که طبق آن اموال منقول و غیر منقول خرید و فروش می شود. مطالبه ثمن در قرارداد های بیع صورت می گیرد و در صورتی که ثمن پرداخت نشود و مورد حقوقی مطالبه ثمن و نحوه وصول آن مطرح خواهد شد. قرارداد بیع از عقود معاوضی است به این معنی در قبال دریافت مال عوض یا پول یا ثمن آن دریافت خواهد شد.

مطالبه ثمن چگونه صورت می گیرد؟

مطالبه ثمن طبق قرارداد بیع صورت می گیرد و با توجه به مفاد قرارداد ثمن معامله مورد مطالبه قرار می گیرد. قولنامه یا قرارداد بیع میان فروشنده و خریدار حاوی مقدار ثمن مشخص شده و بهای خرید است. طبق قرارداد خریدار باید بهای مورد توافق را در زمان مشخص به فروشنده بپردازد. لازم است در قرارداد بیع نحوه وصول ثمن مشخص شود و همچنین تاریخ دقیق آن نیز ذکر شود. حال ممکن است که خریدار در زمان مشخص قادر به پرداخت بهای معامله نباشد در این صورت موضوع حقوقی مطالبه ثمن مطرح خواهد شد.

• 

نحوه مطالبه ثمن چگونه خواهد بود؟

نکته بسیار مهمی که در خصوص مطالبه ثمن و نحوه وصول آن مهم است این است که فروشنده فقط در زمان سر رسید و زمان مورد توافق در بیع حق مطالبه ثمن را خواهد داشت. در قرارداد بیع تاریخ و نحوه پرداخت بهای مال مشخص می شود و فروشنده بایستی تا سر رسید چه به صورت نقدی و اقساطی صبر کند در غیر این صورت مطالبه ثمن از طریق دادخواست و طرح شکواییه بی نتیجه و بی اثر خواهد بود. زیرا در طبق قرارداد فروشنده و خریدار به یک توافقی در خصوص پرداخت بها رسیده اند و مطالبه ثمن معامله قبل از تاریخ مشخص شده بر خلاف تعهدات و بر خلاف مفاد عقد بیع است. اما زمانی که تاریخ سر رسید اقساط و یا نقد ثمن معامله رسیده باشد و خریدار اقدامی برای پرداخت بهای معامله نکرده باشد، در این صورت فروشنده می تواند با ارائه دادخواست مطالبه ثمن خواستار وصول مطالبات خود شود. دادگاه حقوقی مسئول رسیدگی به این دادخواست خواهد بود. طبق این دادخواست خریدار ملزم به اجرای تعهدات خود می باشد.

ارائه دادخواست مطالبه ثمن به چه صورتی است؟

دادخواست مطالبه ثمن توسط فروشنده مال به دادگاه حقوقی جهت الزام خریدار به انجام تعهدات است.

فروشنده علاوه بر ارائه دادخواست قادر به فسخ معامله خواهد شد و اگر فروشنده قصد فسخ معامله را نداشته باشد می تواند گزینه تنظیم و ارائه دادخواست به مراجع را پیشرو بگیرد. در تنظیم دادخواست بایستی قرارداد بیع و سند رسمی ملک ضمیمه دادخواست قرار بگیرد. چنانچه موعد سررسید پرداخت ثمن رسیده باشد و فروشنده به تعهدات خود عمل کرده باشد دادگاه خریدار را ملزم به پرداخت ثمن به فروشنده خواهد کرد. در نتیجه ارائه دادخواست ممکن است خریدار یا خوانده مدعی عدم انجام تعهدات از سوی فروشنده شود. تحویل مبیع یا تنظیم سند رسمی از تعهدات فروشنده می باشد که طبق توافق و قرارداد بیع باید در زمان مشخص مبیع به خریدار تحویل داده شود و یا در زمان مشخص اقدام به تنظیم سند رسمی نماید سپس ثمن معامله پرداخت شود در صورتی که فروشنده نیز به تعهدات خود عمل ننماید قانون و دادگاه حق عدم پرداخت ثمن  را به خریدار خواهد داد.

اجرای حکم دادگاه در نتیجه وصول و مطالبه ثمن چگونه است؟

پس از ارائه دادخواست مطالبه ثمن از سوی فروشنده قاضی پرونده به بررسی کامل قرارداد بیع و سایر مدارک خواهد پرداخت و در صورتی که حکم را به نفع خواهان یا فروشنده صادر نماید، حکم صادر شده به پس از ابلاغ به مرجع اجراییه ارجاع داده خواهد شد. در این مرحله معمولا خریدار برای پرداخت ثمن معامله اقدامی مناسب انجام خواهد داد اما در صورتی که اقدامی برای پرداخت بهای معامله انجام ندهد برای دریافت وجه لازم است تا اموال وی توقیف شود. توقیف اموال یا حساب بانکی از جمله اقدامات تامینی مناسب است و در صورتی که مال و حساب بانکی از شخص شناسایی نشود دادگاه طبق قانون مجاز به صدور حکم جلب وی خواهد شد. اما در صورت شناسایی اموال، اقدام لازم جهت توقیف اموال وی صورت می گیرد و مقدار ثمن مشخص شده از منبع مالی فرد برداشته خواهد شد ممکن است اموال خریدار به مزایده گذاشته شود که در این حالت مقدار ثمن مطالبه شده از آن کسر خواهد شد.

• 

مستندات قانونی مطالبه ثمن و نحوه وصول آن چگونه می باشد؟

یکی از موارد مهم در صورت ارائه دادخواست مطالبه ثمن ذکر مستندات قانونی در متن دادخواست است.

ماده 198 در خصوص مطالبه ثمن در حالتی که حق یا دینی بر عهده کسی باشد اصل بر بقای آن خواهد بود به جز حالتی که بر خلاف آن ثابت شده باشد.

ماده 515 قانون؛ خواهان این حق را دارد که با تقدیم دادخواست در مدت زمان روند دادرسی و یا به صورت مجزا و با ارائه دادخواستی مستقل خواستار جبران خسارت شود.

طبق ماده 362 قانون؛ به محض عقد قرارداد بیع خریدار به عنوان مالک بیع شناخته خواهد شد و فروشنده نیز مالک ثمن خواهد شد.

موجب رای 22 دیوان عالی کشور؛ اگر شرط شود که قسمتی از ثمن معامله در مدت نا مشخصی پرداخت شود این شرط از شروط باطله عقد خواهد بود اما باعث لغو و فسخ قرارداد نخواهد بود.

پس برای تنظیم دادخواست و اقامه دعوا لازم است به این مستندات قانونی استناد کرد و طبق این قوانین خواهان بایستی فروشنده خواهان مطالبه ثمن و اصول آن باشد.