نصب قیم
تعیین و نصب قیم
نصب قیم به طور معمول برای افرادی است که فاقد سرپرست یا ولی بوده یا به نگهداری و حفاظت نیاز دارند. این مسئله دارای قوانین و شرایط مخصوص به خود می باشد. مطابق با قانون تمامی افراد محجور جهت رسیدگی به امور مالی در ابتدا به سرپرست و بعد از آن به ولی و قیم نیاز دارند. افراد محجور کسانی هستند که:
زیر ۱۸ سال (سن قانونی) تمام شمسی باشند. در اصطلاح به آن ها صغیر می گویند.
افراد سفیه یا مجنون که به آنان غیر رشید نیز گفته می شود. این افراد طبق قانون و نیز حکم دادگاه در امور مالی خود حق تصرف یا مداخله ندارند.
پسران و نیز دختران سالم تا رسیدن به سن قانونی از نظر علمی، عقلی و جسمی زیر نظر ولی، سرپرست یا قیم می باشند.
تفاوت سرپرست و قیم
سرپرستی اطفال و نیز افراد غیر رشید در فقدان پدر یا ناتوان بودن وی بر عهده پدر بزرگ پدری یا جد پدری است. تا وقتی که این دو نفر در قید حیات باشند و نیز از نظر قانونی صلاحیت حفاظت و نگهداری از افراد مذکور را داشته باشند، نیاز به ولی یا قیم نبوده و نگهداری آن ها به عهده سرپرست می باشد. اما در صورت نبود پدر و پدر پدربزرگ و ناتوانی آن ها در نگهداری یا عدم صلاحیت آن ها برای سرپرستی طفل و افراد مجنون باید برای آن ها ولی قهری انتخاب شود. دادگاه و یا خود پدر و پدربزرگ نسبت به انتخاب ولی می توانند اقدام نمایند.
شرایط قیومیت اختیاری است یا ارادی
شخص قیم در پذیرش قیومیت دارای اختیار بوده و باید در جریان کامل قیم شدن خود قرار بگیرد. بنابراین موافقت یا عدم موافقت خود را می تواند تا ۷۲ ساعت به دادگاه اعلام کند. نزدیکان و نیز اولیای فرد صغیر یا محجور برای تعیین قیم می توانند به دادگاه دادخواست نصب قیم بدهند. اگر شخص قیم درخواست قیومیت را بپذیرد، آن وقت دادخواست نصب قیم جهت نمایندگی از اموال فرد محجور یا صغیر به دادگاه تسلیم خواهد گردید. اما برای ارائه این درخواست باید شرایط زیر رعایت گردد:
رای دادگاه
دادگاه باید صغیر یا سفیه بودن افراد نیازمند به قیم را تایید کند.
فقدان ولی قهری
ممکن است اولیا قهری (پدر و جد پدری) فرد در قید حیات باشند، اما در انجام امور فرزندان صغیر خود توانایی نداشته باشند. در این صورت می توان دادخواست نصب قیم داد.
موافقت یا عدم موافقت قیم
قیم در انتخاب این نمایندگی کاملا مختار بوده و هیچ اجباری ندارد. اگر چنانچه فرد قیم تا سه روز موافقت و یا عدم موافقت خود را به دادگاه اعلام نکند، دادستان خواستار معرفی فرد دیگری برای این عنوان می شود. فرد قیم می تواند در ازای انجام این کار تقاضای دستمزد نموده و یا آن را برای رضای پروردگار انجام دهد. اگر فرد قیم قیم تقاضای دستمزد کند این پول از طریق اموال فرد محجور یا صغیر تامین می شود.
ارائه دادخواست نصب قیم
این دادخواست باید از سوی اولیا و نیز خویشاوندان افراد محجور به دادگاه ارائه گردد.
وظایف قیم
بعد از نصب قیم از سمت دادگاه و یا مراجع ذیصلاح وظایف او برایش تشریح می شود. بنابراین فرد باید در قبال انجام صحیح این وظایف تلاش نماید.
حفظ امور مالی فرد صغیر یا محجور
قیم در حفظ و نگهداری امور مالی فرد صغیر یا محجور وظیفه دارد. بنابراین قیم نماینده قانونی در کلیه امورات مالی شخص صغیر یا محجور می باشد.
ارائه لیست کامل از اموال به ادارات مربوطه
بعد از اینکه فرد قیم درخواست قیومیت را پذیرفت باید لیستی کامل از اموال فرد(اموال بالفعل و بالقوه) تحت سرپرستی خود را آماده نموده و آن را به ادارات مرتبط ارائه دهد. اگر چنانچه هر نوع کم و کسری در این لیست ایجاد گردد شخص از قیومیت عزل می گردد.
گزارش اقدامات مالی سالی یک بار
شخص قیم باید حداقل سالی یک بار نسبت به اعلام اقدامات مالی خود نسبت به فرد تحت سرپرستی اش به دادسرا اقدام نماید.
خسارت در اموال شخص محجور
اگر در اموال اشخاص محجور یا صغیر نقصی به وجود آید یا خسارتی ایجاد گردد، شخص قیم مسئول آن خواهد بود. حتی اگر او در ایجاد این خسارت تقصیری نداشته باشد.
قیم بودن مادر
در صورتی که مادر قیم باشد باید ازدواج خود را به دادسرای سرپرستی اعلام نماید. عدم اطلاع رسانی سبب عزل وی از قیومیت می گردد. زن در صورت ازدواج، بدون اجازه شوهر نمی تواند قیومیت را بپذیرد.
قیم به عنوان نماینده قانونی فرد محجور در دادگاه یا دادسرا نمی تواند پرونده مربوط به فرد مذکور را ختم به صلح نماید. مگر در صورت تصویب دادسرای امور سرپرستی.
مدارک لازم برای قیم شدن
و اما چه مدارکی برای قیم شدن نیاز می باشد. برای قیم شدن شخص صغیر یا محجور در صورتی که ولی قهری نداشته باشد نیاز داریم به:
کارت ملی و شناسنامه فرد متقاضی قیومیت، گواهی فوت پدر شخص صغیر، گواهی فوت جد پدری و یا شناسنامه باطل شده و گواهی حصر وراثت، کارت ملی و شناسنامه فرد صغیر.
شرایط قیم برای قیومیت
شخصی که می خواهد قیم فرد صغیر یا محجور باشد، در قانون باید شرایطی داشته باشد. در صورت داشتن این شرایط می تواند دادخواست نصب قیم را به دادستان ارائه بدهد.
در درجه اول فرد باید عاقل باشد. این شرط مهم و اصلی برای شخصی است که می خواهد قیم باشد.
بالغ و نیز آگاه به امور جامعه باشد، به عبارتی قوه تمیز بد و خوب از هم را داشته باشد. امین و وفادار باشد تا اموال و دارایی فرد محجور را به درستی نگهداری کند. قدرت و توانایی انجام امور مرتبط با افراد محجور و صغیر را داشته باشد. فرد قیم باید مسلمان باشد. بنابر قانون افراد غیر مسلمان نمی توانند قیومیت افراد محجور و صغار مسلمان را به عهده بگیرند.
اولویت ارائه دادخواست نصب قیم
برای انتخاب قیم، نزدیکان درجه یک مانند مادر در اولویت هستند. در صورت فقدان مادر افراد دیگر خانواده فرد صغیر یا محجور می توانند درخواست قیم شدن را بدهند. دادگاه برای افراد زیر سن قانونی که پدرشان را از دست داده اند، مادر را بهترین فرد جهت قیم شدن می داند. مادر تا زمانی که مجرد است می تواند قیم فرزند خود باشد. در صورت ازدواج مجدد فقط با اجازه همسر می تواند این کار را انجام دهد.
