نشر اکاذیب در فضای مجازی

نشر اکاذیب در فضای مجازی

نشر اکاذیب در فضای مجازی یکی از حالت های وقوع جرم نشر اکاذیب است. در دنیای امروز بیشترین حالت وقوع جرم نشر اکاذیب مربوط به نشر اکاذیب در دنیای مجازی است بسیاری از افراد برای نشر این اخبار متهم می شوند اما درصد بسیاری کمی از آنها مورد تعقیب قانون قرار می گیرند و این زمانی اتفاق می افتد که شخصی به عنوان شاکی خصوصی درخواست مجازات مجرم را داشته باشد. در ادامه این مقاله به جهات مختلف جرم نشر اکاذیب در فضای مجازی خواهیم پرداخت.

جرم نشر اکاذیب در فضای مجازی

مفاد قانونی در خصوص نشر اکاذیب مشمول جرم نشر اکاذیب در فضای مجازی نیز خواهد بود. طبق ماده 698 قانون مجازات اسلامی؛ هر کس به قصد تشویش اذهان عمومی و تضرر غیر و تشویش اذهان مقامات رسمی از طریق مختلف مانند شکواییه مرسلات یا نامه و یا گزارش و عرایض و یا به وسیله توزیع هرگونه اوراق چاپی و خطی بدون امضا یا با امضا اخبار دروغینی را اظهار نماید و یا یا مقاصد تشویش اذهان و تضرر افراد اعمالی را بر خلاف واقعیت راسا و یا به حالت نقل قول از اشخاص حقوقی و حقیقی و یا نقل قول از مقامات رسمی صراحتا و یا تلویحا به آنها نسبت دهد اعم از اینکه به افراد ضرر معنوی و مادی  رسانده باشد و یا خیر به حبس 3 ماه تا 1.5 سال محکوم می شود و یا به 74 ضربه شلاق محکوم می شود و این علاوه بر اعاده حیثیت متهم است.

پس طبق این ماده قانونی انتشار و اظهار هر اخبار دروغینی که باعث تشویش اذهان عموم و مقامات و باعث تضرر مادی و معنوی افراد شود، جرم محسوب می شود و اگر این جرم در بستر فضای مجازی صورت بگیرد نشر اکاذیب در فضای مجازی خواهد بود.

تبعات جرم نشر اکاذیب در فضای مجازی

با پیشرفت تکنولوژی و گسترده تر شدن فضای مجازی در ارتباطات اجتماعی به تبع پدیده نشر اکاذیب در فضای مجازی نیز به وجود آمده است. نشر و انتشار اخبار دروغین در فضای مجازی بسیار مخرب تر از نشر آن در دنیای واقعی است. زیرا به سرعت باور نکردنی این اخبار میان افراد و جوامع بازنشر خواهد شد و نشر این موضوع به حدی وسیع است که امکان جمع کردن این اخبار در سطح فضای مجازی گاهی غیر ممکن می باشد. متاسفانه نشر اکاذیب در فضای مجازی به گونه ای شده است که تشخیص کذب یا صحت خبر به نظر غیر ممکن و بسیار سخت است و عموم مردم به آنچه نشر می شود اعتقاد پیدا می کنند و یا آن را باور دارند. به هر حال با به وجود آمدن این پدیده قوانین مربوط به آن نیز به وجود آمده است و قانون برخورد جدی با این موضوع خواهد کرد.

• 

قوانین مربوط به اثبات جرم نشر اکاذیب در فضای مجازی

جرم نشر اکاذیب در فضای مجازی از جرایم مطلق است به این معنی وقوع جرم به تبعات آن بستگی ندارد و در ماده قانونی فوق الذکر چنین آمده است که نشر اکاذیب جرم محسوب می شود اعم از اینکه باعث تشویش اذهان عمومی و تضرر افراد شده باشد یا نه.

طبق ماده 18 قانون افرادی که در رسانه ها به نشر اکاذیب در فضای مجازی برای تشویش روانی جامعه و آسیب رساندن به دیگران اقدام نمایند مجرم شناخته می شوند و مستوجب مجازاتی خواهند بود.

جرم نشر اکاذیب در فضای مجازی و رابطه آن با جرم افترا

گاهی نشر اکاذیب در فضای مجازی همراه با وقوع جرم افترا خواهد بود. افترا به معنی تهمت و توهین و شایعات در مورد شخص خاصی است که باعث تضرر و تشویش ذهن فرد بخصوصی خواهد شد اما جرم نشر اکاذیب در فضای مجازی به معنی نشر اخبار دروغین بدون هدف قرار دادن شخص خاصی است. اما گاهی در پیام رسان های اجتماعی و در وب سایت های معروف افرادی برای تشویش اذهان عمومی و یا ضرر رساندن به فرد خاصی و یا با اهداف دیگر اقدام به نشر اخبار دروغی و همزمان مرتکب جرم افترا به معنی توهین به شخص خاصی می شوند. جرم نشر اکاذیب و جرم افترا دارای تشابهاتی است که مجازات آنها یکسان است.

جرم نشر اکاذیب در فضای مجازی از طریق مطبوعات

یکی از حالت هایی که در موضوع نشر اکاذیب در فضای مجازی قابل بحث و پیگیری است نشر اکاذیب در مطبوعات و از طریق مطبوعات است. امروزه مطبوعات فعال علاوه بر نسخه های چاپی دارای صفحه های مجازی هستند و انتشار هر اخبار دروغی در این وب سایت ها و مطبوعات دارای تبعات قانونی است. طبق قانون مطبوعات؛ نشریه ها نمی توانند به پخش شایعات و اخبار خلاف واقعیت و یا تحریف کردن مطالب افراد بپردازند. در غیر اینصورت افرادی شاکی به مطالبات ارائه شده در مطبوعات پاسخ کتبی خود را به نشریه در خصوص این اکاذیب و یا شایعات به همین نشریه ارسال نماید و طبق قانون نشریه موظف خواهد بود که این پاسخ را در نشریه خود چاپ نماید. نشریه مورد نظر همچنین موظف است در همان ستون و صفحه پاسخ فرد را بدون کسر و اضافه کردن حتی یک کلمه به صورت رایگان به چاپ برساند. لازم به ذکر است که تعقیب در خصوص هر نوع نشر اکاذیب در فضای مجازی منوط به درخواست شاکی خصوصی خواهد بود.

 مجازات نشر اکاذیب در فضای مجازی

مجازات جرم نشر اکاذیب در فضای مجازی طبق ماده قانونی 698 قانون مجازات های اسلامی از سه ماه حبس تا یک و نیم سال حبس خواهد بود و همچنین 74 ضربه شلاق نیز یکی دیگر از مجازات های نشر اکاذیب در فضای مجازی است. نکته مهم در این خصوص این است که جرم نشر اکاذیب در فضای مجازی قابل گذشت خواهد بود و در صورتی که شاکی خصوصی وجود نداشته بادش تعقیب و مجازات مجرم صورت نخواهد گرفت و در صورتی که شاکی رضایت دهد تخفیف یا لغو مجازات امکان پذیر است. مجازات جرم نشر اکاذیب رایانه ای نیز 91 روز تا دو سال حبس و همچنین جزای نقدی پنج تا چهل میلیون تومانی است که ممکن است هر دو مجازات برای مجرم تعیین شود. در حالت کلی تعیین مجازات حبس و یا شلاق و یا جزای نقدی به سلیقه قاضی بستگی دارد.