تفاوت فسخ و انفساخ

تفاوت فسخ و انفساخ

جهت ابطال یک قرارداد و پایان دادن تعهدات از چه قوانینی استفاده می گردد؟

یکی از موارد قانونی قرارداد تفاوت  فسخ و انفساخ  است که باعث باطل شدن قرارداد و کلیه آثار عقد را از دست  می دهد. البته در فسخ قرار داد اثر ضرر و زیان ناشی از فسخ  باقی می ماند و متضرر از قرار داد می تواند مطالبه جبران خسارت کند.

 تفاوت فسخ و انفساخ هرچند از لحاظ لغوی شبیه  به هم هستند اما از لحاظ قانونی متفاوت می باشند. برای انعقاد قرارداد حتماباید به تفاوت فسخ و انفساخ آگاه باشید. تا ازپشیمانی جلوگیری و با اطمینان بیشتری اقدام به انعقاد قرارداد نمایید.

از آنجا که لغو قرارداد در شرایط متفاوت رخ می دهد لذا در این شرایط  تفاوت فسخ و انفساخ جای می گیرد. انحلال یا بطلان قرارداد ممکن است یک طرفه و یا با توافق دو طرف باشد. که برای هر کدام از آنان تفاوت فسخ و انفساخ نمایان می شود.

زمانی که فسخ قرارداد مطرح می شود منظور باطل شدن همه شروط در قراداد است. در حقیقت وقتی فسخ قرارداد ایجاد می گردد تعهد دو طرف ساقط می شود.

• 

ضرر و زیان درتفاوت فسخ و انفساخ قرارداد:

قراردادها بسیار اهمیت دارند و بهتر است توسط حقوقدان ها نوشته شود. نوشتن متون قراردادها و شروط آن باید تفاوت فسخ و انفساخ در آن مد نظر قرار گیرد. قانون برای جلوگیری از ضرر و زیان در هنگام فسخ  مواردی را در شروط قرارداد و هنگام فسخ بیان کرده است.

یکی از این موارد خیار مجلس است که تا زمانی که فرد در جلسه  و یا در همان مکان نشسته باشد، می تواند  قرارداد را فسخ کند. ضمن اینکه اجبار بر او نیست و فسخ قرارداد در آن نشست و مکان،  او را تحت هیچ عنوانی متضرر نخواهد کرد.

 خیار حیوان نیز وجود دارد که در معامله فروش حیوان، صاحب او اختیار دارد تا طبق قانون معامله را فسخ نماید.  خیار فسخ معامله حیوان سه روز می باشد. خیار تاخیر ثمن نیز از اختیارات فسخ است که در صورت تاخیر در تحویل ثمن معامله قرارداد فسخ می شود.

 خیار فسخ تدلیس نیز وجود دارد که در صورتی که در قراردادی صداقت نباشد، قانون تدلیس جای می گیرد. در تدلیس  مورد معامله را به شکل دیگر نشان  می دهد.  طبق قانون اگر در معامله تدلیس وجود داشته باشد قرارداد فسخ می گردد. در فسخ قراردادها  ضرر و زیان آن آثار خود را دارد و متضرر می تواند جبران ضرر و زیان را مطالبه کند. فسخ تنها یکی از راه های انحلال قرارداد است.

تفاوت فسخ و تفاسخ چیست؟

در تفاوت فسخ و انفساخ  قراردادها، موارد قانونی  باید رعایت شود. تفاسخ و یا اقاله یعنی اینکه معامله به هم خورده و آثاری ندارد و کاملا باطل است.  بعضی از عقود لازم نامیده می شوند. یعنی اینکه باید اجرا شود و هیچ کدام از آنان حق به هم زدن آن را ندارند. تفاسخ برای قراردادهای لازم، قابل اجرا است.  در تفاسخ عقد لازم به توافق دو طرف است اما اثر خود را دارد.

 انفساخ وقتی اعمال می شود که عقد خود به خود باطل گردد. در حقیقت تفاوت انفساخ و فسخ در همین جا است، یعنی اینکه انفساخ ممکن است بر اساس متن قرارداد و یا براساس شروط مشخص شده اجرا گردد. در بعضی از عقود، انفساخ بدون رضایت دو طرف صورت می گیرد.

ماده ۳۷۸ قانون مدنی :

 در عقود اجاره وقتی که یکسال یا دو سال تعیین می گردد، بعد از زمان تعیین شده و بدون هیچ تشریفاتی، خود به خود باطل و اثر خودش را از دست می دهد. و به زبان ساده عقد منحل می گردد. در بعضی عقود انفساخ ناشی از قانون است. بر اساس ماده ۳۷۸ قانون مدنی اگر مبیع قبل از تسلیم بدون تقصیر و اهمال از طرف فروشنده نابود شود، بیع منفسخ و ثمن باید به مشتری برگردانده شود. اگر فروشنده برای تحویل به حاکم و یا نماینده او رجوع کرده باشد،  که در چنین شرایطی تلف از مال مشتری خواهد بود.

 بنابراین طبق مواد قانون همه عقود جایز، در صورتی که یکی از دو طرف عقد فوت و یا به حکم قانون دیوانه شناخته شود، قرارداد فسخ می گردد. در صورتی که یکی از طرفین عقد با  حکم قانون مبنی بر ابطال عقد، از قبول انحلال آن خودداری کند، در چنین شرایطی مجبور به طرح دعوی برای گرفتن حقوق قانونی خود خواهد بود.  به اصطلاح،  انفساخ به صورت قهری اتفاق افتاده است.

 انفساخ در حقیقت مربوط به آینده است و بر گذشته اثری ندارد. یعنی شروط درج شده در عقد از وقتی که انفساخ شکل می گیرد باطل است. همچنین همه اثرات ناشی از انفساخ بعد ازآن تعلق می گیرد و هر وقت قبل از انفساخ اتفاق افتاده به قوت خود باقی خواهد ماند.

 گاهی دادخواست تأیید انفساخ عقد می تواند به شکل مستقل و یا همراه با خواسته های دیگر در یک دادخواست مطرح شود. شرط انفساخ در یک عقد زمانی مطرح می شود که بطلان آن نیاز به انجام اقدامات خاص نداشته باشد، که در چنین شرایطی انفساخ با فسخ متفاوت است.

• 

موارد فسخ و  انفساخ قراردادها :

اگر مال مورد معامله تا قبل از انفساخ طی معامله دومی به شخص دیگری انتقال شود، در صورت انفساخ عقد اول، معامله دوم معتبر است و مال در مالکیت شخص باقی خواهد ماند. محجور بودن یکی از مواردی است که موجب انفساخ می شود. البته در شرایطی که محجور دائمی باشد.

اگر در صورت وجود حق فسخ، انفساخ و یا اقاله شخص ملزم باشد برای طرح به دادگاه می تواند مراجعه کند. بنابراین براساس موارد بیان شده تفاوت انفساخ و فسخ در اراده طرفین برای ابطال عقد است. در فسخ تنها با اراده یکی از طرفین عقد که بر مبنای موارد گفته شده از حق فسخ برخوردار است، امکان انحلال وجود دارد.

ضمن اینکه در تفاسخ و اقاله هر دو طرف عقد باید راضی به باطل شدن عقد باشند. در انفساخ نیازی به اراده و خواست هیچ یک از طرفین نیست. تفاوت انفساخ و فسخ اینجاست که در انفساخ ملزم به مطلع کردن طرف مقابل نمی باشد. اما در فسخ اشخاص باید از باطل شدن عقد اطلاع داشته باشند. در تفاسخ یا اقاله هر دو طرف باید راضی به بطلان عقد باشند. اما در انفساخ نیازی به خواست و اراده هیچ کدام از طرفین عقد نیست.

 یکی دیگر از تفاوت ها در انفساخ و فسخ در این است که در انفساخ ملزم به اطلاع دادن به طرف مقابل نیست. اما در فسخ افراد باید از انحلال عقد به همدیگر اطلاع دهند. اگر در چنین شرایطی قرار گرفتید حتما از یک وکیل خبره و با تجربه مشاوره کسب نمایید. تا در طرح دعوا موضوع قرارداد و یا موضوع انحلال و یا فسخ و انفساخ قرارداد باعث ضرر و زیان نشوید.