تفاوت مالیات و عوارض
یکی از مهمترین منابع تامین مالی دولت ها در کشورهای مختلف دریافت مالیات و عوارض است. اما این دو در واقع دو موضوع جدا از هم هستند و اگر به صورت قانونی و صحیح اجرا شوند می توانند نقش زیادی در رشد و پیشرفت دولت ها داشته باشند. مالیات و عوارض جزء حقوق مالی محسوب می شود. حقوق مالی یا مالیه عمومی قوانین و مقرراتی هستند که باعث تحت تاثیر قرار دادن برنامه ها و فعالیت های دولت می شوند.
اگر بخواهیم به طور کلی تفاوت مالیات و عوارض را بیان کنیم باید بگوییم که مالیات در واقع چیزی است که همه مردم جامعه موظف به پرداخت آن هستند و تمام پرداختی های حاصل از مالیات صرف مخارج جامعه می شود. اما این محل دقیقا تعیین نشده است. اما عوارض تنها به دسته ی خاصی از افراد تعلق می گیرد و در قبال یک سری خدمات افراد بایستی آن را پرداخت کنند. مثلا یک فرد شاغل هر سال ماليات کار و درآمد خود را می پردازد. اما عوارض در مواردی از قبیل عوارض خروج از کشور، عوارض واردات و… است که تنها افرادی که این کار را انجام می دهند مشمول پرداخت عوارض خواهند شد.
تفاوت مالیات و عوارض (3)
مالیات چیست؟
وقتی تعریف مشخص و دقیقی از مالیات و عوارض بیان شود تفاوت این دو حقوق مالی هم محرز می شود. در حقیقت یکی از راهای تامین مالی دولت ها مالیات است که از درصد زیادی از افراد دریافت می شود و در جهت مخارج عمومی جامعه صرف می شود. برای تشخیص مالیات مواردی وجود دارند که در زیر به آن ها اشاره می کنیم.
• مأخذ و مبنا یکی از مواردی است که مشمول مالیات می شود. که این ماخذ در دو دسته منابع اقتصادی و منابع غیر اقتصادی تقسیم بندی می شود. منابع اقتصادی شامل درآمد، مصرف و ثروت می باشد و منابع غیر اقتصادی شامل مالیات و مالیات سرانه می باشد.
• مبلغ مالیات: این مورد وابسته به نرخ مالیاتی و ماخذ مالیات می باشد. به زبانی ساده تر برای محاسبه مبلغ مالیات بایستی ماخذ مالیات در نرخ مالیات ضرب شود.
• نرخ مالیات: نرخ مالیات هم برای تشخیص مالیات ضرورت دارد و به سه دسته ی تناسبی، نرخ تنازلی و نرخ تصاعدی تقسیم بندی می شود.
۱) تناسبی؛ نرخ تناسبی یک نرخ ثابت می باشد و بدون اینکه تغییرات اعمال شده در مبنای مالیات بر روی آن تاثیر بگذارد به نسبت مساوی به مالیات تعلق می گیرد.
۲) نرخ تنازلی: با افزایش میزان مالیات نرخ مالیات کاهش می یابد.
۳) نرخ تصاعدی: با افزایش میزان مالیات نرخ مالیات هم افزایش پیدا می کند.
عوارض چیست؟
حتما شما بارها و بارها کلمات مالیات و عوارض را شنیده اید تا اینجا با مفهوم مالیات آشنا شدید حال نوبت به مفهوم عوارض می رسد. عوارض در لغت به معنی باج گرفتن است. تا حالا تجربه رانندگی در بزرگراه را داشته اید قطعا اگر در بزرگراه ها رانندگی کرده باشید ناچار بوده اید که چندين بار عوارض ورود و خروج از بزرگراه را پرداخت کنید. این عوارض در واقع برای شرکتی گرفته می شود که مسئولیت ساخت و راه اندازی این بزرگراه را بر عهده داشته است. پس تنها فرقی که عوارض و مالیات با هم دارند در این است که عوارض برای جبران هزینه ها و خدماتی می باشد که یک موسسه یا اداره انجام می دهد. عوارض به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم از مصوبات مجلس دریافت می شود.
شاید شما عوارض و جریمه را اشتباها یکی بدانید اما جریمه کاملا با عوارض فرق دارد. آیا تا به حال جریمه رانندگی شده اید در واقع این عمل دارای جنبه ی کیفری می باشد و اعمال آن تنها با هدف بازگردانی و تنبیه انجام می شود. پس یک مقوله کاملا جدا از عوارض است.
تفاوت مالیات و عوارض (2)
تفاوت عوارض و مالیات
حال که با تعریف مالیات و عوارض آشنا شدیم به بررسی تفاوت های این دو موضوع حقوق مالی می پردازیم. اگر بخواهیم موشکافانه این موضوع را بررسی کنیم عوارض جزیی از مالیات محسوب می شود که بیشتر توسط نهادهای محلی اخذ می شود. به طور مثال در ایران عوارض را سازمان شهرداری دریافت می کند و صرف امورات شهر مربوطه می کند. از طرفی دیگر عوارض هم مانند مالیات نرخ تصاعدی و نرخ تناسبی ندارد و اگر از لحاظ تشابه این دو موضوع را بررسی کنیم عوارض بیشتر به مالیات غیر مستقیم که همان مالیات مصرف یا مالیات بر ارزش افزوده است، شبیه است و شباهت چندانی به مالیات غیر مستقیم ندارد.
در واقع همانطور هم که در تعریف مالیات گفتیم مالیات پولی است که دولت از اشخاص، نهادها، کسب و کارها و.. دریافت یا برداشت می کند البته گروهای استثنایی وجود دارند که از پرداخت مالیات معاف هستند. از لحاظ ماهوی و مبنایی مالیات و عوارض تفاوتی با هم ندارند. در واقع دولت مالیات را دریافت می کند و صرف امورات کشور می کند اما عوارض توسط نهادهای محلی مانند شهرداری جمع آوری می شود و صرف امورات محلی می شود. وقتی یک سازمان رسمی خدمتی را به همشهریان خود ارائه می کند در قبال آن خدمات مبلغی را به عنوان عوارض دریافت می کنند. در ایران یکی از مهمترین منابع درآمدی شهرداری ها گرفتن عوارض می باشد. به طور کلی برای تعیین مالیات یک موسسه یا یک فرد یا یک نهاد بایستی میزان درآمد، هزینه و یا ثروت افراد در نظر گرفته شود و متناسب با آن میزان مالیات تعیین شود تا دولت بتواند با جمع آوری مالیات تمامی افراد بخش مهمی از اهداف خود را تحقق بخشد. اما در عوارض این نرخ برای یک خدمت مشخص است و در اینجا سطح درآمد و ثروت افراد ملاک میزان عوارض نیست. مثلا برای ورودی به یک پارک شهرداری عوارض مشخصی تعیین کرده است. به طور مثال تمام خودروهای سواری بایستی 5 هزار ورودی پرداخت کنند.
بر اساس قوانین مالیاتی کشور ما هم مالیات مستقیم داریم که همان مالیات بر درامد و دارایی می باشد و مالیات غیر مستقیم داریم که مالیات بر واردات و مالیات بر مصرف و فروش می باشد. عوارض هم انواع مختلفی دارد که به اعتبار مرجع تصویب به دو دسته عوارض ملی و محلی و به اعتبار مرجع وصول به عوارض متمرکز و غیر متمرکز تقسیم بندی می شود.
