تملک املاک
قبل از پرداختن به تملک املاک لازم است تعریف مختصری از واژه املاک داشته باشیم تا خواننده محترم مطلع باشد که زمانی که از در اختیار قرار دادن املاک سخن به میان خواهد آمد مشخصا منظور چه نوع مالی است. هر سرمایه ای که به صورت زمین، خانه، مغازه و غیره در آمده باشد و برای صاحب آن همراه با نفع مادی و معنوی باشد و بتوان آن را به پول تبدیل کرد جزء املاک به حساب می آیند. از دیگر ویژگی های املاک این است که قابل انتقال از شخصی به شخص دیگر باشد و به زبان ساده تر قابلیت خرید و فروش را داشته باشد. همچنین املاک به دو بخش مهم تقسیم می شود. اول املاک خصوصی هستند که در اختیار و تملک افراد عادی و شهروندان طبیعی و یا جزء اموال شخص حقوقی مانند شرکت های بازرگانی می باشند. دسته دوم املاک عمومی و اداری هستند که در اختیار دولت و سازمان ها و موسسات دولتی بوده و در جهت نفع عمومی از آن ها استفاده می شود.
نکته: طبق ماده ۲۵ قانون مدنی اموال عمومی و اداری که در تملک دولت می باشند و برای پیشبرد اهداف کلی جامعه مورد استفاده قرار می گیرند و نفعی که از آنها استخراج خواهد شد به مصرف کل افراد جامعه می رسد قابل تملک خصوصی نخواهند بود. برای مثال املاکی مانند کتابخانه، بیمارستان، ساختمان های دولتی و استحکامات نظامی هرگز به تملک بخش خصوصی در نخواهند آمد.
تملک املاک شخص اداری و عمومی چگونه است؟
تملک املاک شخص اداری و عمومی نوعی از تملک است که عبارت است از در اختیار داشتن اموال و املاکی که برای بهره مند شدن عموم مردم جامعه مورد استفاده قرار می گیرند. خط راه آهن، فرودگاه، پل ها و خیابان ها و سالن های ورزشی از جمله این املاک می باشند.
نوع دیگر املاک اختصاصی می باشند که در آن شخص عمومی در جهت حق و حقوق عموم مردم از این املاک استفاده کرده و درباره آن قوانین تملک خصوصی اجرا خواهند شد.
تملک املاک (2)
تملک املاک در شهرداری ها و انواع مختلف آن
از آنجا که شهرداری ها نسبت به سایر سازمان ها و ارگان های دولتی از ارزش و اعتبار ویژه تری برخوردار بوده و به صورت جدا و مستقل از دیگر ادارات می باشند به طور حتما تملک املاک در آنان نیز متفاوت و خاص خواهد بود. مهم ترین مزایایی که شهرداری ها نسبت به سایر ادارات دولتی دارند این است که می توانند املاکی را به نام خود ثبت کرده و درواقع از حق مالکیت برخوردار می باشند.
بر اساس ماده ۸۴ قانون شهرداری ها می توانند موسسه هایی وابسته به خود را تاسیس کرده که در قالب شرکت و یا سازمان می باشند که هرکدام به نوبه خود از استقلال نسبت به شهرداری برخوردار می باشند. بنابراین هر زمان که درباره در اختیار قرار دادن املاک توسط شهرداری سخنی به میان آمد مقصود خود شهرداری و تمام سازمان ها و شرکت های وابسته به آن است.
هدف اصلی شهرداری از در اختیار قرار دادن املاک متنوع و در اصطلاح تملک املاک این است که خدمات رفاهی متفاوتی به مردم شهر ارائه داده و در کل به دلیل رفع احتیاجات عمومی شهروندان و حفظ موجودیت خود و همچنین برای نگهداری و ایجاد فضای فرهنگی، فیزیکی و غیره دست به انجام چنین عملی خواهد زد. لازم به شرح است که تملک املاک در شهرداری ها به دو صورت عمومی و اختصاصی می باشند.
املاک اختصاصی املاکی هستند که خود این اداره حق تصرف و ورود مالکانه در مورد آن ها را داشته و می تواند به هر شکلی از آن ها استفاده نماید.
املاک عمومی شهرداری املاکی به حساب می آیند که به طور مشخص و معلوم به شهر تعلق داشته و برای استفاده عموم مردم شهر ایجاد و تاسیس شده اند. لازم است خاطرنشان شود که مسئولیت حفاظت و نگهداری و توسعه این گونه املاک بر عهده شهرداری بوده و در حیطه وظایف او می باشند.
نحوه تملک املاک عمومی شهرداری ها
هدف کلی این نوع تملک املاک استفاده عموم از ان ها می باشد. مثلا زمانی که شهرداری برای انجام پروژه های خود به املاک افراد طبیعی و عادی نیاز داشته و درصدد تملک آنها بر خواهد آمد. در این حالت و با توجه به نوع در اختیار قرار دادن ملک که به صورت عمومی می باشد دیگر نیازی به رعایت اصول قراردادهای حقوق خصوصی نخواهد بود. هر چند در این نوع تملک ابتدا سعی می شود تا اصول مربوطه با هدف تعارف و مصلحت اندیشی به طور کامل رعایت شوند اما اگر صاحب ملکی که ملک او به طور کامل و یا قسمتی از آن در طرح اجرائی شهرداری قرار دارد راضی به در اختیار قرار دان و فروش ملک خود به شهرداری نشود قطعا شهرداری پروژه در دست ساخت خود را متوقف نخواهد کرد و قانون اجازه تملک و سپس تصرف را به او خواهد داد.
در این مواقع بسیاری این سوال را مطرح خواهند کرد که اگر سازمان ها و موسسات دولتی بخصوص شهرداری بعد از در اختیار گرفتن ملک و انجام معامله از اجرای طرح مورد نظر خود پشیمان شده و از آن منصرف شود و یا بخواهد ملک مورد نظر را برای انجام پروژه ای دیگر مورد استفاده قرار دهد آیا مالک اولیه و صاحب اصلی می تواند نسبت به بازگرداندن ملک خود اقدام کند؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که در این باره جواب قاطعی وجود ندارد اما گاهی ممکن که به سبب متوقف شدن طرح در دست اجرا و همچنین اقدامات مناسب و به موقع مالک اولیه بازگشت ملک امکان پذیر باشد.
تملک املاک (1)
شرایط لازم برای تملک ملک افراد؟
برای انجام تملک املاک و در اختیار قرار گرفتن ملک افراد شرایطی لازم است که مهمترین آن ها این است که ملک مورد نظر وجود فیزیکی داشته باشد.
دومین شرط این است که در اختیار گرفتن ملک مورد نظر آخرین گزینه بوده و ملک دیگری در دسترس نباشد. سومین شرط هم این خواهد بود که امکان استفاده از ملک و املاک دولتی امکان پذیر نباشد. با این حال مهم ترین شرط رضایت شخص مالک ملک است که باید نسبت به انجام این کار رضایت کامل داشته باشد.
