لایحه برای قتل شبه عمد
مفاد مندرج در لایحه قتل شبه عمد
آیا از مفاد مندرج در لایحه قتل شبه عمد اطلاع دارید؟ لایحات بسیاری در خصوص قتل عمد و گاهی قتل شبه عمد تقدیم مجلس شده است که نتیجه آن تعیین قانون مجازات جدید و شیوه و نحوه رسیدگی به قتل شبه عمد را در قانون جمهوری اسلامی به روز تر و جدیدتر شده است. قتل از مجازاتی است که در جامعه از سنگین ترین جانیتان است که شخص یا به صورت عمد و یا غیر عمد و یا شبه عمد رخ مرتکب آن می شود. ارتکاب به این جرم غیر قابل جبران است و به مرگ مقتول و در بعضی موارد قصاص قاتل ختم می شود. در اصل برای اینکه نحوه رسیدگی به قتل شبه عمد در قانون مجازات اسلامی را بدانیم و همین طور مجازاتی که به موجب قانون برای فرد جانی در خصوص انجام قتل شبه عمد وجود دارد را در نظر داشته باشیم، باید تفاوت قتل عمد را با قتل شبه عمد بدانیم.
تفاوت قتل شبه عمد با قتل عمد
چه تفاوت هایی میان قتل عمد و شبه عمد وجود دارد؟ برای دانستن تفاوت قتل شبه عمد با قتل عمد، لازم است محل جرم و قصد و نیت و نحوه قتل و شرایط های مقتول را به طور کامل بررسی کرد. در قتل عمد، قاتل به قصد کشت و نابودی طرف اقدام به عمل خواهد کرد و در خصوص مجازات آن دیه (در صورت رضایت مدعیان) و یا مجازات قصاص را در نظر گرفته اند. قتل شبه عمد اما موضوعیت کاملا جداگانه ای دارد. در قتل شبه عمد شخص قاتل به قصد آسیب رساندن به شخص مقتول اقدام به عملی خواهد کرد و قصد او هیچگاه قتل و کشتن مقتول نبوده است. خوب همیشه قصد قاتل مبنا و منشا قضاوت و یا مجازات نیست و هر قادری می تواند ادعا کند که قصد از آسیب رساندن به مقتول بوده است نه کشتن او؛ مثلا شخصی که با سلاح مستقیم به قلب او نشانه می رود و یا ضربات پی در پی به قلب و سر مقتول وارد می کند، قصد او قتل عمد است؛ اما برای کسی که به پا و یا جای دیگر بدن مقتول حمله ور شده است و مقتول بر اثر خونریزی شدید، جان خود را از دست داده است، نمی توان قتل عمد محسوب شود. یا هول دادن شخص مقتول توسط قاتل که عملا کشنده نخواهد بود؛ اما بر اثر این هول، شخص مقتول سرش با میزی برخورد می کند و در جا یا بعدا بر اثر این ضربه خواهد مرد. این قتل، شبه عمد محسوب می شود.
لایحه برای قتل شبه عمد (2)
نحوه رسیدگی به قتل شبه عمد در قانون مجازات اسلامی
قانون مجازات اسلامی به چه نحوی پرونده مربوط به قتل عمد و شبه عمد را مورد رسیدگی قرار می دهد؟ بعد از وقوع قتل، پرونده بررسی به جرم مرتکب شده به محل وقوع قتل اعلام خواهند شد. سپس با شکایت مدعیان مقتول، پرونده با صدور کیفرخواست به دادگاه کیفری برای صدور حکم برای شخص مرتکب شده به قتل شبه عمد یا قاتل ارائه می شود. بودن وکیل آگاه و خبره شخص را در اثبات قتل غیر عمد و یا شبه عمد، تاثیر گذار است. اگر اتهام وارد شده به مجرم قتل عمد باشد، مجازات سنگین تر خواهد شد و یا مراتب اجرای دادخواست طولانی تر خواهد شد. در سال ۱۳۷۰ مصوب تایید شده از سوی قانون، در قتل شبه عمد شخص جانی قصد و نیت انجام جنایت را روی مقتول نداشته باشد. همچنین این قانون با بهره گیری از نظر علمای فقه و رساله های آنان، قتل شبه عمد را مورد بررسی کامل قرار داده اند. کسانی که مهارت کافی در طب یا رانندگی و یا در انجام کاری نداشته باشد و به موجب همین عدم مهارت موجب مرگ کسی شود، قتل شبه عمد محسوب می شود. همچنین بی احتیاجی و یا انجام ندادن مقررات و الزامات نیز در این راستا قرار می گیرد؛ و یا انجام اعمالی که در جامعه ما مرسوم و عرف باشد، مانند تنبیه فرزند با سیلی یا کمربند که به یکباره موجب قتل فرزند خود می شود.
یا پزشکی که مقدار دوز مصرفی دارو را بر اثر فراموشی زیاد یا کم می کند و شخص بیمار فوت می کند، قتل شبه عمد محسوب می شود. همچنین قتلی که به موجب جهل و نادانی نسبت به موضوعی باشد، قتل شبه عمد محسوب می شود. مثالی در ابن باب؛ پرتاب سنگی برای حیوانی که اشتباهی بر سر رهگذری خواهد افتاد و شخص می میرد، قتل شبه عمد محسوب می شود. قتل خطای محض نیز قتل شبه عمد است؛ مثلا در خواب راه رفتن و آسیب زدن به کسی و‌موجب مرگ او می شود. ارتکاب جرم زمانی که قاتل حال عمومی نرمالی ندارد و موادی مانند مشروب یا مواد توهم زا مصرف کرده است و در آخر، اشتباه در هویت از سوی قاتل نیز نوعی قتل شبه عمد است. مواردی که ذکر شد، مواردی هستند که در قانون جدید مجازات اسلامی برای قتل شبه عمد، بیان شده است.
مجازات جمهوری اسلامی برای قتل شبه عمد
زمانی که برای قاضی پرونده، قتل شبه عمد محرز می شود، رای مبنی بر قتل شبه عمد صادر می کند و مجازات شخص قاتل را بر اساس مجازات جمهوری اسلامی ابلاغ می کند. بستگی به نحوه انجام جرم و قاضی پرونده دارد که چه مجازاتی را برای قاتل در نظر بگیرد. مجازات یا دیه و یا دیه و تعزیر است.
اگر قاضی پرونده رای بر دادن دیه از سوی قاتل به اولیای دم و خانواده مقتول دهد، شخص مجرم موظف است دیه را نهایتا در طی مدت دو سال پرداخت کند. دیه یک انسان کامل که طبق تعرفه ها و تورم اقتصادی هر چند وقت یکبار تغییر خواهد کرد.
مجازات دوم دادن دیه و کشیدن تعریز است. شخص مجرم در خصوص ارتکاب قتل شبه عمد، موظف به پرداخت دیه و متحمل شدن مدت زمان مشخص شده حبس از سوی قاضی است. قانون گذار در مجازات دوم اشاره مرده است دیه و تعزیر، یعنی مجرم در جبران ارتکاب قتل شبه عمد هر دو مجازات را باید متحمل شود.
مقاله های مرتبط:
